DECam bevestigt dat de omgeving van vroege quasars inderdaad dichtbevolkt is

Artistieke impressie van de quasar en alle sterrenstelsels in zijn omgeving. Credit: NOIRLab/NSF/AURA/M. Garlick/J. da Silva (Spaceengine)/M. Zamani

Sterrenkundigen hebben met behulp van de Dark Energy Camera (DECam) kunnen bevestigen dat de omgeving van quasars in het vroege heelal dichtbevolkt is, dat wil zeggen dat er in de omgeving van die ‘vroege quasars’ heel veel sterrenstelsels voorkomen. Quasars zijn sterrenstelsels met een superzwaar zwart gat in het centrum, dat zeer actief is doordat ze heel veel materie uit de omgeving opslorpen, zó actief dat hun licht het gehele sterrenstelsel overstraalt en wij hier op aarde alleen die fel verlichte kern zien. Maar tot nu toe kon dat beeld niet bevestigd worden. Tot nu, want met de DECam camera, die bevestigd is aan de Víctor M. Blanco 4-meter Telescoop van hetCerro Tololo Inter-American Observatorium in Chili, heeft men voor het eerst kunnen zien dat quasars inderdaad in een gebied voorkomen waar heel veel sterrenstelsels zijn, stelsels waar de quasar z’n materie vandaan haalt.

Met DECam kan men een groot beeldveld (van 3°) bestuderen en dat was nodig om de quasar VIK 2348–3054 en diens omgeving te bekijken. Van deze quasar was de afstand tot de aarde heel nauwkeurig bekend en wel door inzet van de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA), ook in Chili. Trystan Lambert (Diego Portales University) en zijn team wisten toen door het meten van de zogeheten Lyman-alpha straling – dat is straling die ontstaat bij stervorming als waterstof eerst ioniseert en daarna recombineert – maar liefst 38 sterrenstelsels in de buurt van VIK 2348–3054 te identificeren, liggend tot wel 60 miljoen lichtjaar van de quasar. Bijzonder was wel dat binnen een straal van 15 miljoen lichtjaar van de quasar er juist géén sterrenstelsels waren, tenminste niet zichtbaar. Mogelijk zijn er wel sterrenstelsels, maar is de stervorming er gestopt door de intense straling van de quasar, waardoor de stelsels niet meer te zien zijn.

Meer over het onderzoek met DECAM aan quasar VIK 2348–3054 is te lezen in het vakartikel “A lack of LAEs within 5 Mpc of a luminous quasar in an overdensity at z=6.9: potential evidence of quasar negative feedback at protocluster scales”, dat zal verschijnen in Astronomy & Astrophysics.

Bron: NOIRLab.

Gerelateerde Astroblogs:

De grootste kaart van actieve superzware zwarte gaten (lees: quasars) is verschenen Webb ziet veel lichtzwakke rode stipjes: baby-quasars in het vroege heelal Sterrenkundigen ontdekken een protocluster van sterrenstelsels rondom een heldere quasar