15 januari 2025

Sterren zoals de zon lijken één keer per eeuw een superstorm mee te maken

Impressie van een supervlam of – storm. Credit: MPS/Alexey Chizhik

Dat de zon een ster is die soms veel activiteit vertoont is bekend, de uitbarstingen afgelopen jaar die hier op aarde te zien waren als poollicht – zelfs op lagere breedtegraden – kenmerken het maximum in zijn elfjarige cyclus van zonneactiviteit. Maar is het ook mogelijk dat de zon nog veel grotere uitbarstingen meemaakt, geen gewone zonnevlammen, maar supervlammen, waarbij in een korte periode wel een quadriljard (10^27) joule kan worden uitgespuwd door de zon. De laatste grote uitbarsting van de zon was de Carrington-gebeurtenis in 1859, toen de telegrafienetwerken over de hele wereld uitvielen door de enorme stroom van geladen deeltjes die van de zon kwamen. Maar die storm was naar schatting nog altijd honderd keer kleiner dan wat er bij een echte supervlam kan vrijkomen – de gebeurtenis van 774 AD komt vermoedelijk dichter in de buurt. De zon wordt al een paar honderd jaar goed waargenomen en bestudeerd, maar dat is te kort om iets te zeggen over de frekwentie van supervlammen of -stormen op de zon.

Vandaar dat een internationaal team van sterrenkundigen op een andere manier geprobeerd heeft de vraag te beantwoorden, namelijk door de gegevens te bekijken van heel veel sterren die op de zon lijken. Met NASA’s Kepler ruimtetelescoop zijn jarenlang sterren bestudeerd om te kijken of er exoplaneten omheen draaien en van 56.450 van die sterren was bekend dat ze qua temperatuur en helderheid op de zon lijken, In de archieven van Kepler uit de periode 2009-2013 werden alle gegevens van die sterren bekeken en de uitkomst was dat er bij 2.527 sterren welgeteld 2.889 supervlammen werden geregistreerd. Dat betekent dat iedere op de zon lijkende ster gemiddeld eens per honderd jaar een supervlam meemaakt. Mocht de zon ook zo’n supervlam gaan produceren dan wil men dat liefst al van tevoren zien aankomen, zodat maatregelen kunnen worden genomen, bijvoorbeeld door kwetsbare satellieten tijdelijk uit te schakelen.

Meer over de supervlammen bij op de zon lijkende sterren is te vinden in het vakartikel van Valeriy Vasilyev, Sun-like stars produce superflares roughly once per centuryScience (2024).

Bron: Phys.org.

Share

Speak Your Mind

*