Impressie van een kilonova veroorzaakt door botsende neutronensterren. Credit: NOIRLab/NSF/AURA/J. da Silva/Spaceengine
Mogelijk hebben wetenschappers op donderdag 6 februari jongstleden weer een ‘multi-messenger gebeurtenis’ waargenomen, een uitbarsting aan de hemel waarvan zowel zwaartekrachtgolven, straling als deeltjes zijn waargenomen. Mocht dat inderdaad zo zijn dan is het in de geschiedenis de tweede keer dat zoiets is waargenomen, na GW170817, welke plaatsvond op 17 augustus 2017. Die dag detecteerde het Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory LIGO, dat samenwerkt met de Virgo-interferometer in Italië, zwaartekrachtgolven. Ongeveer 1,7 seconden later detecteerden twee ruimtetelescopen (NASA’s gammatelescoop Fermi en ESA’s gammatelescoop Integral) een korte gammaflits afkomstig uit hetzelfde gebied aan de hemel en daarna werd de uitbarsting ook in andere delen van het elektromagnetisch spectrum waargenomen. Het enige wat toen niet werd waargenomen waren neutrino’s, zeer lichte deeltjes die niet reageren op elektromagnetische velden. GW170817 bleek een kilonova te zijn, een uitbarsting als gevolg van een botsing van twee neutronensterren in NGC 4993, een sterrenstelsel op 130 miljoen lichtjaar van de aarde.
New gravitational-wave candidate with a potential neutron star source S250206dm
If real, the source is probably a neutron star–black hole binary
False alarm rate 1 per 25 yr
GraceDB gracedb.ligo.org/superevents/…
GCN gcn.nasa.gov/circulars/39…
Rating[⚛️]
— Christopher Berry (@cplberry.bsky.social) 7 februari 2025 om 00:15
En nu is daar mogelijk weer zo’n multi-messenger gebeurtenis, maar in tegenstelling tot GW170817, is er dit keer wél een gelijktijdige detectie van neutrino’s van dezelfde plek aan de hemel! Want met de IceCube neutrino detector op de Zuidpool werden op hetzelfde moment dat door LIGO-Virgo-Kagra detectoren zwaartekrachtgolf S250206dm werd gedetecteerd twee neutrino’s gedetecteerd, hier de melding daarover. Zwaartekrachtgolven én deeltjes dus, neutrino’s! En de EM-straling dan? Dat is het enige aspect aan deze gebeurtenis die nog niet helemaal zeker is. Zoals gezegd werd GW170817 in alle delen van het elektromagnetische spectrum waargenomen, van radiostraling tot gammastraling, maar van S250206dm werd door de Canadian Hydrogen Intensity Mapping Experiment (CHIME) radiotelescoop een ‘Fast Radioburst (FRB) waargenomen, een korte maar hevige uitbarsting van radiostraling, 52 Seconden na de detectie van de zwaartekrachtgolven en de neutrino’s werd (FRB) 20250206A waargenomen door CHIME. Dat is kort na elkaar en daarom lijkt er een verband te zijn. Probleem is alleen dat de lokatie van de FRB aan de hemel niet overeenkomt met de vermoedelijke plek van S250206dm, de overeenkomst tussen de lokaties is slechts 0,1%. Andere detecties van EM-straling, bijvoorbeeld van zichtbaar licht, zijn er tot nu toe niet.
De vermoedelijke lokatie van S250206dm. Credit: LIGO.
Als meest waarschijnlijke bron voor S250206dm wordt een botsing genoemd van een neutronenster met een zwart gat (waarschijnlijkheid 55%) of van twee neutronensterren (37%). Dat zou gebeurd zijn in een sterrenstelsel 1,1 ± 0,3 miljard lichtjaar van ons vandaan, mogelijk in het sterrenbeeld Stier (Taurus). Bron: Starts with a Bang,
Speak Your Mind