Uit waarnemingen gedaan met de Webb ruimtetelescoop blijkt dat de meeste sterrenstelsels in het vroege/verre heelal allemaal dezelde kant op draaien. Zo blijkt uit een onderzoek dat gedaan is door de sterrenkundige Lior Shamir van Kansas State University. Met Webb keek hij naar 263 spiraalsterrenstelsels in het zogeheten JWST Advanced Deep Extragalactic Survey (JADES) veld aan de hemel en daaruit blijkt dat 2/3e daarvan met de klok mee roteert en 1/3e tegen de klok in. Bij willekeurige rotatie zou je denken dat 50% de ene kant op draait en 50% de andere kant op, maar dat blijkt dus niet het geval te zijn. En dat kwam best als een verrassing.
Spiraalstelsels die in dezelfde richting draaien ten opzichte van de Melkweg (rood) en in de tegenovergestelde richting ten opzichte van de Melkweg (blauw). Het aantal sterrenstelsels dat in de tegenovergestelde richting draait ten opzichte van de Melkweg zoals waargenomen vanaf de aarde is veel hoger. Credit: Monthly Notices of the Royal Astronomical Society (2025). DOI: 10.1093/mnras/staf292
Shamir denkt dat er twee mogelijke verklaringen zijn voor de anomalie in de rotatie. Eentje is dat het heelal als geheel vanaf het ontstaan roteert [1]Al werd dat zes jaar geleden weer uitgesloten. Zie ook deze Astroblog uit 2011 over een roterend heelal.. Dat past goed in de theorie dat het heelal eigenlijk het binnenste van een zwart gat is. Mocht dat inderdaad zo zijn (een roterend heelal) dan is dat iets dat nog ontbreekt aan de heelalmodellen, met name het ΛCDM-model. De andere verklaring hangt samen met de baan die het zonnestelsel met daarin de aarde heeft rondom het centrum van de Melkweg. Die rotatie zorgt voor een Dopplereffect en dat zorgt er voor dat licht afkomstig van sterrenstelsels die tegen de rotatie van de aarde in draaien, over het algemeen helderder is. Daardoor zouden dat soort sterrenstelsels een meerderheid kunnen vormen in de statistieken. Dat zou kunnen betekenen dat de invloed van de rotatie van de Melkweg op de waarnemingen aan ver verwijderde sterrenstelsels groter is dan gedacht. In dat geval pleit Shamir voor een nieuwe kalibratie van afstanden, want die galactische rotatie zou daar invloed op kunnen hebben. Mogelijk dat zo’n nieuwe kalibratie van afstanden actuele problemen die er zijn in de kosmologie, zoals de Hubble-spanning, kan oplossen.
Het gehele JADES veld. Credit: Kansas State University
JWST has uncovered a cosmic puzzle: two-thirds of distant galaxies spin clockwise, while only one-third rotate counterclockwise. This strange imbalance challenges our understanding of the cosmos. Swipe left to see JWST’s stunning images! pic.twitter.com/VbRUl1ZO5Y
— Cosmoknowledge (@cosmoknowledge) March 13, 2025
Meer informatie over de rotatie van sterrenstelsels in hetvroege heelal vind je in het vakartikel van Lior Shamir, The distribution of galaxy rotation in JWST Advanced Deep Extragalactic Survey, Monthly Notices of the Royal Astronomical Society (2025).
Bron: Phys.org.
Voetnoten
| ↑1 | Al werd dat zes jaar geleden weer uitgesloten. Zie ook deze Astroblog uit 2011 over een roterend heelal. |
|---|
Had ik ook als eens beweerd op basis van oud onderzoek van Michael Longo c.s., zie https://www.astroblogs.nl/2011/07/11/roteerde-het-vroege-heelal-roteert-t-nou-nog-steeds/
Dat zou dan weer kunnen betekenen dat de centrifugale kracht (aka donkere energie ?) vanwege deze rotatie dan ook een deel van de expansie van het heelal kan verklaren, maar daar zijn de meningen over verdeeld….
https://www.quora.com/Is-the-entire-universe-revolving-and-what-we-see-as-expansion-is-due-to-the-centrifugal-force-of-this-rotation