eigenbeweging Ster van Barnard periode 2021 – 2025
Zo te zien hebben blijkbaar arie zowel als ik zomaar opeens de smaak te pakken gekregen als het gaat om het kieken van zogenaamde hemelse exoten. Op dezelfde avond waarop Arie met zijn bescheiden amateur astrospeelgoed alsof het niets is zomaar effe uit de losse pols Cygnus X1 (het allereerst ondekte zwarte gat) plus bijbehorende schokgolf uit de lucht wist te plukken, had ik mijn astrozinnen gezet op het wederom op de gevoelige plaat proberen te zetten op de eigenbeweging van ster van Barnard.
In 2021 had ik deze beroemde meest nabije (zes lichtjaar) hoge snelheids rode hoofdreeks dwergster al eens gekiekt om te kijken of ik op mijn toenmalige opname deze eigenbeweging kon zien ten opzichte van al dan niet professionale niet zelf gemaakte opnames….enne….dat bleek tot mijn grote genoegen het geval te zijn. Heb er toen ook al een blogje aan gewijd.
Nu hoopte ik nog een stapje verder te kunnen gaan door te kijken of ik die eigenbeweging kon bemerken met behulp van alleen maar zelf gemaakte opnames te weten met die opname van 2021 en de opname van een paar dagen geleden…..enne….yihaaa….dat is me ook gelukt!!
Barnard’s star is een stokoude rode hoofdreeks dwergster…..slechts ietsjes groter in diameter dan de planeet Jupiter met een geschatte leeftijd van iets van 12 miljard jaar, bijna net zo oud als het Universum, afkomstig uit de galactische “oude sterren halo” welke zich rondom ons melkwegstelsel bevind. Dit is ook het gebied waar die ongeveer 180 bolvormige sterrenhopen rondom ons Melkwegstelsel zich ophouden.
Het kleine rode sterretje is dus trouwens totaal GEEN zonne omgevingsster die samen met de Zon eens in de 220 miljoen jaar braaf een rondje om het centrum van de Melkweg haar rondjes draait. Nope, integendeel zelfs, de ster van Barnard heeft haar baanvlak bijkans haaks op het baanvlak van de Zon staan. De Zon is een relatief jonge ster die we vooral vinden in het schijfgedeelte van ons Melkegstelsel. Het schijfgedeelte is het gedeelte van ons melkwegstelsel met de beroemde spiraalarmen en de bijbehorende stervormingsgebieden. De halo is samen met de kern van ons melkwegstel waar de meer oude sterren zich bevinden zoals in principe dus ook “onze” Ster van Barnard……maarre die heeft ooit eens in zijn/haar (??) lange leventje ergens “een tikkie gehad”…..en dat “tikkie” heeft er voor gezorgd dat is “gezellig aan de wandel is geslagen”….en hoe!!!
Barnard’s star duikt namelijk met een grote rotvaart vanuit de galactische halo met een enorme stijle snoekduik (“ik zei nog…geen bommetje!!”), een eliptische baan volgend, dwars door de galactische schijf van jonge sterren heen om vervolgens met diezelfde rotvaart weer richting galactische halo terug te keren. Wij, onze Zon plus zonnestelsel zijn toevallig precies “at the right time and at the right place” om deze galactische snelheidsduivel over ongeveer 12000 jaar met een naderingssnelheid van 150km per seconde langs ons heen te zien stuiven op een afstand van op van slechts 3.7 lichtjaar.
De snelheid van Barnard’s star langs de hemelbol bedraagt iets van 10.9 boogsconde per jaar. Als je dus, zoals ik dat nu gedaan hebt, een jaartje of vier tussen de kiekjes laat zitten dan is ie iets van 40 boogseconde verplaatst t.o.v. de zogenaamde vaste achtergrondsterren die natuurlijk ook niet “vast” zijn omdat alles nu eenmaal in beweging is in het Universum….maar die achtergrondsterren staan veel verder van ons af dan Barnard’s star waardoor deze lijken stil te staan t.o.v. onze vrolijke vriendelijke nu nog lokale “rooie rakker”!
Het zelf constateren van die eigenbeweging is vanwege die hoge jaarsnelheid van bijna 11 boogseconde eigenlijk niet eens echt zo’n moeilijk astrofotografisch kunstje. Mijn eerste opname uit 2021 heb ik gemaakt met een oude sovjet-telelens met een brandpuntsafstand van 500 mm en die andere opname van een weekje of wat geleden heb ik geschoten met mijn nieuwverworven zogenaamde “Flowerpot-astrograph”….mijn hele foute zelf drastisch omgebouwde zwaar aangepaste 15cm F3 (!!)”Plantenbak-Newton”…..een speelgoedwinkel-telescoop die op de sterrenwacht werd gebruikt als plantenbak.
Ik heb dit hele foute “teletoeter-lelijk eendje” mee naar huis mogen nemen en puur voor de knutselleut en simpelweg “omdat het kan” met o.a. haakse slijptol en plaatwerkgereedschap redelijkerwijze om weten te toveren tot een optische contraptie waar tot mijn stomme verbazing c.q. genoegen en een heleboel beeldbewerkings hocus pocus nog best wel heel aardige plaatjes uit geperst kunnen worden….maar dat is een onderwerp voor een volgend blogje.
Afijn…..ik heb bereikt wat ik wilde bereiken….de eigenbeweging is met dunkt duidelijk zichtbaar….en dus kan ook deze hemelse exoot, na die oerquasar 3C 273 van een maandje of wat geleden en die gravitatielens dubbele quasar op 8 miljard lichtjaar van nog langer terug van het “bucketlijstje” worden afgevinkt. Blijft er dan nog wat astro-exotisch te wensen over???
Nou…eh….ja…..want zou het mogelijk zijn om met eenvoudig amateur optisch speelgoed de parallax van een ster te meten zijn om daarna vervolgens zelf de afstand tot die ster te bepalen??? Lijkt mij ook wel grappig om me daar eens in te verdiepen. Wordt absoluut vervolgd en U allen bij deze een aangenaam (ver)brandwondenvrij vervolg van dit loeier heet tropische weekend toegewenst!!
Over Jan Brandt
Speak Your Mind