24 april 2024

Eerste nevel rond een magnetar gevonden

Utrechtse en Japanse sterrenkundigen zijn er in geslaagd om voor het eerst een nevel rond een magnetar (een ultramagnetische pulsar) te zien. Pulsars zijn snel roterende neutronensterren, die door hun sterke magneetveld worden afgeremd en daarbij tot hoge energieën versnelde elektronen hun omgeving … [Lees meer...]

Fermi ziet gamma-uitbarsting bij een micro-quasar

Sinds 1963 kennen we de quasars (quasi-stellar radio source), sterrenstelsels wiens actieve kern - aangedreven door supermassieve zwarte gaten - door hun enorme afstand in optische telescopen op een ster lijkt. Microquasars zijn de lichte variant ervan en ze zijn nog niet zo heel lang bekend. Net … [Lees meer...]

Een kosmische zwarte weduwe

Die witte punt in de rode sigaar hiernaast is een pulsar genaamd B1957+20, alias de Zwarte Weduwe. Een snel ronddraaiende compacte neutronenster ((Die krengen zijn zo'n 10 km in diameter, astronomisch gesproken zeer klein, en één theelepel neutronenster-materiaal weegt ongeveer 100 miljoen ton.)), … [Lees meer...]

De Grote Drie brengen de Krabnevel in beeld

Zie hier de beroemde Krabnevel (M1) in het sterrenbeeld Stier, een restant van een supernova ((Hier zie je in een computersimulatie hoe de Krabnevel aan z'n karakteristieke vorm kwam.)) die op 4 juli 1054 uitbarstte en die door diverse waarnemers in China, het Arabische schiereiland en vermoedelijk … [Lees meer...]

Neutronenster Cas A heeft dunne koolstofatmosfeer

Met behulp van NASA's röntgensatelliet Chandra heeft men ontdekt dat de neutronenster Cassiopeia A - het overblijfsel van een supernova dat kortweg Cas A wordt genoemd - een dunne atmosfeer van koolstof heeft. Een zéér dunne atmosfeer mag ik wel stellen, want met een dikte van 10 cm zou zelfs een … [Lees meer...]

Magnetars beven anders dan gedacht

De Amsterdamse sterrenkundige Anna Watts (UvA) en haar Amerikaanse collega Andrew Steiner (Michigan State University) hebben ontdekt dat trillingen op magnetars als gevolg van sterbevingen, verband houden met bewegingen van de korst en niet met activiteit in de kern van de neutronenster. Ze stellen … [Lees meer...]

Fermi heeft 16 gammapulsars gevonden

Pfffff, hoezo warm vandaag. Ik heb de laptop een tikkeltje gemeden, want het is bloedheet achter zo'n ding. Maar nou is 't koel genoeg om toch ffff een blogje te schrijven. Met behulp van de gammasatelliet Fermi van de NASA hebben sterrenkundigen 16 pulsars ontdekt die louter gammastraling … [Lees meer...]

Uitbarsting van een magnetar waargenomen

Het was vrijdag 22 augustus 2008, de dag dat de dames bij het veldhockey Olympisch kampioen werden ((Het werd 0-2 tegen China, remember?)). Dezelfde dag detecteerde de Swift-satelliet die om de Aarde vliegt een enorme stoot röntgenstraling. Twaalf uur later richtte de röntgensatelliet XMM-Newton z'n … [Lees meer...]

Milliseconde pulsars voor GPS-ruimtenavigatie

Er cirkelen om de Aarde 32 GPS-satellieten, die ons allemaal keurig voorzien van informatie om in de auto, op de boot, op de fiets of van mij part lopend te kunnen navigeren. Vanaf 2013 komen daar ook de Europese Galileo-satellieten bij, die 't allemaal nóg nauwkeuriger kunnen en vanaf dat moment … [Lees meer...]

Accretieschijf bij snel roterende pulsar gevonden

Met een internationaal team sterrenkundigen hebben Jason Hessels en Joeri van Leeuwen (ASTRON en Universiteit van Amsterdam) een uniek dubbelstersysteem ontdekt dat het 'ontbrekende puzzelstuk' is in de geboorte van de snelst draaiende sterren in ons heelal: milliseconde pulsars. Ze publiceren dit … [Lees meer...]