20 april 2024

De grootste kaart van actieve superzware zwarte gaten (lees: quasars) is verschenen

Sterrenkundigen hebben de allergrootste kaart gepubliceerd van actieve superzware zwarte gaten in het heelal. Die zwarte gaten vormen door hun activiteit Active Galactic Nuclei (AGN) en die kennen we beter onder de naam van quasars. De kaart telt maar liefst 1,3 miljoen (!) quasars en die reiken … [Lees meer...]

Webb ziet veel lichtzwakke rode stipjes: baby-quasars in het vroege heelal

Met de Webb ruimtetelescoop heeft men vele kleine rode, lichtzwakke stipjes ontdekt. Dat blijken 'baby-quasars' te zijn, sterrenstelsels die een soort mini-variant zijn van de quasars, de sterrenstelsels met een superzwaar actief zwart gat in hun centrum. Jorryt Matthee (Institute of Science and … [Lees meer...]

De meest verre actieve galactische kern met hoge energieën waargenomen met de LST-1

Sterrenkundigen verbonden aan de Large-Sized Telescope (LST) op La Palma zijn er in geslaagd om de meest verre Active Galactic Nuclei (AGN) te ontdekken, een sterrenstelsel met een zeer actief superzwaar zwart gat, dat door massatoevoer deeltjes en straling van zeer hoge energie de ruimte in stuurt. … [Lees meer...]

Theorie van de ‘Blazar Reeks’ lijkt inderdaad te kloppen

Blazars zijn quasars, waarvan één van de jets of straalstromen vol met hoogenergetische deeltjes recht naar de aarde is gericht. Nee, ze zijn daarmee geen dodelijke Deathstars, want ze staan zeer ver weg, op veilige afstand van de aarde. Motor van de quasars en daarmee ook van blazars is een … [Lees meer...]

Na zestig jaar is het mysterie van de quasars eindelijk opgelost

Quasars werden in 1964 voor het eerst ontdekt, de 'Quasi Stellaire Objecten' die lijken op een ster, maar die in werkelijkheid zeer ver weg staan en enorm veel straling uitzenden. Ze lijken op sterren, vandaar dat 'quasi stellair', maar in werkelijkheid zijn het sterrenstelsels die geheel … [Lees meer...]

Eén van de grootste superzware zwarte gaten in het heelal – OJ 287 – blijkt een stuk lichter te zijn

Ik heb het hier vaker gehad over OJ 287, de blazar in het sterrenbeeld Kreeft (Cancer) dat 5 miljard lichtjaar van ons vandaan staat en dat in z'n centrum een tweetal superzware zwarte gaten heeft die om elkaar draaien en die om de zoveel tijd voor een uitbarsting van straling zorgen - de eerste … [Lees meer...]

Stof doet actieve galactische kernen zwakker lijken dan ze zijn

Actieve Galactische Kernen worden ze genoemd, AGN in het Engels van Active Galactic Nuclei, de kernen van sterrenstelsels die een superzwaar zwart gat in het centrum hebben, eentje die veel straling uitzendt doordat er veel materiaal in het zwarte gat valt. Sterrenkundigen wisten al dat AGN behoren … [Lees meer...]

Deeltjes in de jet van een blazar worden versneld door een schokgolf

Sterrenkundigen hebben met behulp van NASA's Imaging X-Ray Polarimetry Explorer (IXPE), een röntgenruimtetelescoop die december vorig jaar werd gelanceerd, ontdekt dat de deeltjes in de jet of straalstroom van een blazar worden versneld door een schokgolf. Blazars zijn sterrenstelsels met een … [Lees meer...]

IceCube heeft hoogenergetische neutrino’s waargenomen uit M77 (NGC 1068)

Een internationaal team van wetenschappers heeft met behulp van de IceCube detector in het ijs van de Zuidpool hoogenergetische neutrino's ontdekt die afkomstig zijn uit M77 (NGC 1068), het bekende actieve sterrenstelsel in het sterrenbeeld Walvis (Cetus), 47 miljoen lichtjaar van ons vandaan. Het … [Lees meer...]

Kern van blazar J1924-2914 vastgelegd met de Event Horizon Telescope

Sterrenkundigen hebben met behulp van o.a. de Event Horizon Telescope (EHT) de kern van de verre blazar J1924-2914 met een ongeëvenaarde scherpte gefotografeerd. Blazars zijn sterrenstelsels met een actief superzwaar zwart gat in het midden, welke een energierijke straalstroom heeft die direct op de … [Lees meer...]