20 april 2024

Kunnen gravitonen uit een zwart gat ontsnappen?

Onlangs tijdens de lezing van Rob Roodenburg bij m'n sterrencluppie Huygens ging de discussie op een gegeven moment over de vraag hoe het kan dat gravitonen uit een zwart gat kunnen ontsnappen. Gravitonen zijn de hypothetische dragers van de zwaartekracht, net zoals fotonen de dragers van de … [Lees meer...]

Heeft Chandra een zwart gat van 31 jaar oud gezien?

Vanuit het spiraalsterrenstelsel M100 (NGC 4321) in het sterrenbeeld Hoofdhaar (Coma Berenices) heeft de röntgensatelliet Chandra röntgenstraling ontdekt die hoogstwaarschijnlijk afkomstig is van een pieperdepiep jong zwart gat. Leeftijd van dat pieperdepiep jonge zwarte gat: slechts 31 jaren, een … [Lees meer...]

Hoogenergetische gammaflitsers veroorzaakt door zwarte gaten

Sinds 1967 zien sterrenkundigen af en toe plotselinge uitbarstingen van gammastraling, die vanaf een bepaald punt aan de hemel komen. Men onderscheidt twee soorten van 'gammaflitsers', zoals dit fenomeen wordt genoemd, de lange gammaflitsers (LGRB's oftewel long gamma-ray bursts), welke langer dan … [Lees meer...]

Het Kringmodel van het heelal

Afgelopen vrijdag was Rob Roodenburg te gast bij sterrenkundevereniging Christiaan Huygens om een lezing te geven over "Relativiteit gerelativeerd", waarin hij z'n ideeën ontvouwde over ruimte en tijd in het heelal. Vantevoren was al aangekondigd dat Roodenburg, in het dagelijks leven ingenieur in … [Lees meer...]

Goh, heb ik toch even een wit gat in m’n gootsteen

Je zou 't misschien niet denken, maar er wordt in de theoretische fysica soms ook nagedacht over de doodgewone gootsteen in onze doodgewone keuken. En het lijkt helemaal onwaarschijnlijk als dan ook nog eens wordt nagedacht over het verband tussen verschijnselen in zo'n gootsteen, zoals water dat … [Lees meer...]

Gigantische kosmische rivier bij quasar in kaart gebracht

De Groningse astronomen Seyit Hocuk en Peter Barthel hebben met de Amerikaanse Very Large Array (VLA) radiotelescoop gedetailleerde radio-opnamen gemaakt van quasar 4C34.47 ((Eigenlijk heet de quasar QSO B1721+343. 4C34.47 is het radiostelsel, zoals gecatalogiseerd in de vierde Cambridge-catalogus … [Lees meer...]

Heeft men Hawkingstraling waargenomen in het laboratorium?

In 1974 kwam Stephen Hawking met z'n inmiddels beroemde theorie dat zwarte gaten wel eens níet zwart zouden kunnen zijn, maar dat ze een heel klein beetje straling 'lekken'. Een team natuurkundigen onder leiding van Franco Belgiorno (Universiteit van Milaan) denkt dat ze die Hawkingstraling, zoals … [Lees meer...]

Superzware zwarte gaten stimuleren vorming zware sterren

De Groningse astronomen Seyit Hocuk en Marco Spaans hebben met behulp van krachtige supercomputers berekend dat superzware zwarte gaten het ontstaan van zware sterren stimuleren. Dit druist in tegen de gangbare theorie dat de geboorte van sterren in de buurt van superzware zwarte gaten, die zich … [Lees meer...]

Is HLX-1 een voorbeeld van een middelgroot zwart gat?

Volgens sterrenkundigen zou het goed kunnen dat de extreem heldere röntgenbron HLX-1 veroorzaakt wordt door wat men een middelgroot zwart gat noemt. In theorie worden vier grootteklassen van zwarte gaten onderscheiden - de (primordiale) mini-zwarte gaten, de stellaire zwarte gaten, de middelgrote … [Lees meer...]

‘Supervulkaan’ M87 in actie

Op de foto hiernaast zien we een uitbarsting in beeld in de kern van het elliptische sterrenstelsel M87, dat vijftig miljoen lichtjaar van ons verwijderd is en dat ligt in het sterrenbeeld Maagd (Virgo). De foto is een combinatie van röntgenlicht (in blauw), vergaard door NASA's röntgensatelliet … [Lees meer...]