Exoplaneet verdwenen!?

[Wybren de Jong]

Is Fomalhaut b nu wel of niet een exoplaneet?

NASA/Goddard Space Flight Center. “Exoplanet apparently disappears in latest Hubble observations.” ScienceDaily. ScienceDaily, 20 April 2020. <www.sciencedaily.com/releases/2020/04/200420165722.htm>.

https://www.sciencedaily.com/releases/2020/04/200420165722.htm

Astronomen dachten dat het een planeet buiten ons zonnestelsel was, maar Fomalhaut b is nu schijnbaar uit het zicht verdwenen. Hoewel dit gebeurt in sciencefiction, zoals Superman’s thuisplaneet Krypton explodeert, zoeken astronomen naar een plausibele verklaring.

Misschien was het helemaal geen planetair object. Het zou in plaats daarvan een enorme, zich uitbreidende stofwolk kunnen zijn, die wordt geproduceerd bij een botsing tussen twee grote lichamen die in een baan om de heldere nabijgelegen ster Fomalhaut draaien. Mogelijke vervolgwaarnemingen kunnen deze buitengewone conclusie bevestigen.

‘Deze botsingen zijn buitengewoon zeldzaam en daarom krijgen we er zelden daadwerkelijk één te zien’, zegt András Gáspár van de Universiteit van Arizona, Tucson. ‘We geloven dat we op het juiste moment op de juiste plaats waren om getuige te zijn geweest van zo’n onwaarschijnlijke gebeurtenis met de Hubble-ruimtetelescoop van NASA.’

“Het Fomalhaut-systeem is het ultieme testlaboratorium voor al onze ideeën over hoe exoplaneten en sterrenstelsels evolueren,” voegde George Rieke van het Steward Observatory van de Universiteit van Arizona eraan toe. ‘We hebben bewijs van dergelijke botsingen in andere systemen, maar geen van deze omvang is waargenomen in ons zonnestelsel. Dit is een blauwdruk van hoe planeten elkaar vernietigen.’

Fomalhaut b werd voor het eerst aangekondigd in 2008, op basis van gegevens uit 2004 en 2006. Het was duidelijk zichtbaar in enkele jaren van Hubble-waarnemingen die onthulden dat het een bewegende stip was. Tot dan toe was het bewijs voor exoplaneten meestal verkregen door middel van indirecte detectiemethoden, zoals subtiele heen-en-weer stellaire wiebels en schaduwen van planeten die voor hun sterren passeren.

In tegenstelling tot andere direct afgebeelde exoplaneten waren er echter bepaalde raadsels met betrekking tot Fomalhaut b. Het object was ongebruikelijk helder in zichtbaar licht, maar had geen waarneembare infraroodwarmte-signatuur. Astronomen vermoedden dat de grote helderheid afkomstig was van een enorme ring van stof die de planeet omcirkelt en die mogelijk het gevolg is van een botsing. De baan van Fomalhaut b leek ook ongebruikelijk, een zeer excentrische baan om de ster.

[Auteur]

Berichten