2 november 2024

Mogelijk kan de top-10 van verste sterrenstelsels in het heelal weer herzien worden – dankzij Webb/JADES

Op 14 november jongstleden publiceerde ik de Top-10 van de verste sterrenstelsels in het heelal, een lijstje waarvan de meeste sterrenstelsels ontdekt zijn met de James Webb Space Telescope (JWST) a.k.a. Webb. Lijstaanvoerder en recordhouder op dit moment is JADES-GS-z13-0, een sterrenstelsel dat … [Lees meer...]

Het verschil tussen fotometrische en spectroscopische roodverschuiving

Sinds juli 2022 zien we met de regelmaat van de klok nieuwsberichten van de Webb ruimtetelescoop, die met zijn infraroodogen veel verder de ruimte in kan kijken dan welke andere telescoop dan ook en dat levert een stroom aan ontdekkingen op, van sterrenstelsels die steeds verder weg gelegen zijn en … [Lees meer...]

Nieuwe methode met BAO’s levert verbeterde metingen op van afstanden in het heelal

Ze worden BAO's genoemd, de zogeheten Baryonische Accoustische Oscillaties, golven in het hete plasma in het vroege heelal (vóór het moment van het oppervlak van de laatste verstrooing, 380.000 jaar na de oerknal), die zich als uitdijende geluidsgolven in een medium gedroegen en die zich vanuit een … [Lees meer...]

GHZ2/GLASS-z12 heeft een roodverschuiving van z=12,2 – wat houdt dat nou precies in?

December vorig jaar konden sterrenkundigen met de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) in Chili bevestigen dat het sterrenstelsel genaamd GHZ2/GLASS-z12, een roodverschuiving heeft van 12,2, of zoals het wordt aangegeven: z=12,2. OK, dat klinkt allemaal leuk, maar wat houdt dat … [Lees meer...]

Twijfels of veel van de sterrenstelsels die Webb zag echt wel zo ver weg staan

De kandidaat-sterrenstelsels te zien in de foto gemaakt met het NIRcam instrument van Webb van de cluster SMACS 0723-73 zouden zeer grote roodverschuivingen hebben, tot wel z=20 toe. Het gaat hier om fotometrische roodverschuiving, dat wil zeggen dat ze gebruikmakend van filters bij verschillende … [Lees meer...]

Veertig Astronomische Getallen om te onthouden

Dit keer heb ik een tabel gemaakt met een overzicht van 40 astronomische getallen om te onthouden. Niet alles natuurlijk, maar er staan wel een paar getallen tussen die de moeite waard zijn om te weten. In kolom drie kun je voor een vergroting op de afbeeldingen klikken. In de bronvermelding staan … [Lees meer...]

De roodverschuiving van GN-z11 is z=11,1 – eh…. wat betekent dat?

Met de ESA/NASa Hubble Space Telescope (HST) hebben ze onlangs een uitzonderlijk helder sterrenstelsel gevonden "dat zich op een recordafstand van 13,4 miljard lichtjaar afstand bevindt", GN-z11 heet de cryptische naam van het stelsel. De link verwijst naar het nieuwsbericht over de vondst en daarin … [Lees meer...]

Afstanden in ons zonnestelsel

Naar aanleiding van een recente blog over New Horizons ontstond een kleine discussie over afstanden in ons zonnestelsel. Achter de schermen had ik contact met Arie en hij stuurde mij een aardige link waarin de juiste afstanden vermeld staan. Een mooie aanleiding voor een blogje over dit … [Lees meer...]

Hoe meet men de afstand tot sterren?

In de SciShow van Hank Green uit Montana - de man die af en toe sneller praat dan zijn schaduw - was onlangs Phil Plait te gast, de blogger die we allemaal kennen als de Bad Astronomer. Phil kwam bij Hank langs om uit te leggen hoe sterrenkundigen er in slagen om de afstand te meten tot sterren. Een … [Lees meer...]

Afstanden meten in het heelal

Naar aanleiding van mijn Astroblog over de pas ontdekte supercluster van sterrenstelsels Laniakea is er een discussie losgebarsten over afstanden tussen sterrenstelsels – zelfs hier en daar leidend tot de nodige irritatie. Als je in 2014 een afstand meet tot willekeurig één van de 100.000 … [Lees meer...]