28 maart 2024

Mogelijk kan de top-10 van verste sterrenstelsels in het heelal weer herzien worden – dankzij Webb/JADES

Op 14 november jongstleden publiceerde ik de Top-10 van de verste sterrenstelsels in het heelal, een lijstje waarvan de meeste sterrenstelsels ontdekt zijn met de James Webb Space Telescope (JWST) a.k.a. Webb. Lijstaanvoerder en recordhouder op dit moment is JADES-GS-z13-0, een sterrenstelsel dat … [Lees meer...]

Het verschil tussen fotometrische en spectroscopische roodverschuiving

Sinds juli 2022 zien we met de regelmaat van de klok nieuwsberichten van de Webb ruimtetelescoop, die met zijn infraroodogen veel verder de ruimte in kan kijken dan welke andere telescoop dan ook en dat levert een stroom aan ontdekkingen op, van sterrenstelsels die steeds verder weg gelegen zijn en … [Lees meer...]

GHZ2/GLASS-z12 heeft een roodverschuiving van z=12,2 – wat houdt dat nou precies in?

December vorig jaar konden sterrenkundigen met de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) in Chili bevestigen dat het sterrenstelsel genaamd GHZ2/GLASS-z12, een roodverschuiving heeft van 12,2, of zoals het wordt aangegeven: z=12,2. OK, dat klinkt allemaal leuk, maar wat houdt dat … [Lees meer...]

Nieuwe calibratie van afstanden m.b.v. Cepheïden houdt de Hubble spanning in stand

Gisteren had ik hier nieuws over de zogeheten S8-spanning, die gaat over de mate van klonterigheid van (donkere) materie in het heelal en waarover verschil bestaat tussen de waarden gemeten in het vroege en tegenwoordige (lokale) heelal. En nu is daar nieuws over een verwante discussie, die gaat … [Lees meer...]

De kilonova van GW170817 was een perfect symmetische explosie

Op 17 augustus 2017 ontdekten sterrenkundigen een uitbarsting in een sterrenstelsel 140 miljoen lichtjaar van ons vandaan, die zowel gepaard ging met zwaartekrachtgolven als met electromagnetische straling. De uitbarsting in EM-straling kreeg de naam AT2017gfo, de zwaartekrachtgolven die met LIGO en … [Lees meer...]

Twijfels of veel van de sterrenstelsels die Webb zag echt wel zo ver weg staan

De kandidaat-sterrenstelsels te zien in de foto gemaakt met het NIRcam instrument van Webb van de cluster SMACS 0723-73 zouden zeer grote roodverschuivingen hebben, tot wel z=20 toe. Het gaat hier om fotometrische roodverschuiving, dat wil zeggen dat ze gebruikmakend van filters bij verschillende … [Lees meer...]

Type II supernovae kunnen ook gebruikt worden als kosmologische afstandsindicator

Al decennia hanteren sterrenkundigen type Ia supernovae als kosmologische afstandsindicator, als standaard kandelaar om afstanden in het heelal nauwkeurig te bepalen. Ruwweg kunnen we de supernovae in twee soorten indelen ((Kijk naar dit overzicht voor een totaalplaatje van de typen supernovae.)) , … [Lees meer...]

Astronomen meten afstanden met behulp van ’tweelingsterren’

Astronomen van de universiteit van Cambridge (VK) hebben een nieuwe, nauwkeurige methode ontwikkeld om de afstanden tussen sterren te meten. De methode kan bijvoorbeeld worden gebruikt om de werkelijke omvang van onze Melkweg te bepalen. De beste manier om de afstand van een ster te meten, is de … [Lees meer...]

Lezing: afstandsmeting in het heelal door de eeuwen heen

Komende vrijdag de 14e oktober is er een lezing door Carlo Jenniskens, voorzitter van de afdeling Breda van de KNVWS, bij sterrenkundevereniging Chr. Huygens in Papendrecht. De lezing, handelend over de historie van afstandsmeting in het heelal, is een keer ontstaan tijdens een rekenles voor groep 8 … [Lees meer...]

Hoe sexy is sterrenkunde?

Vanaf vandaag zijn vele sterrenkundigen in Boston (VS) bijeen voor de 218e bijeenkomst van de American Astronomical Society, zeg maar #aas218 in Twitter-termen. De halfjaarlijkse bijeenkomst duurt tot en met donderdag en iedere dag zijn er volop presentaties, waar men verteld over de nieuwste … [Lees meer...]