29 maart 2024

Rode reuzen hebben snel draaiende kernen

Een internationaal team van sterrenkundigen, onder wie UvA-astronoom Saskia Hekker en de Nijmeegse sterrenkundige Conny Aerts, is erin geslaagd diep in een aantal oude sterren te kijken, en ontdekte dat de kernen van deze sterren minstens tien keer zo snel ronddraaien als hun oppervlak. Het … [Lees meer...]

Kepler-telescoop ziet en ‘hoort’ leeftijd rode reuzensterren

Een internationaal team van astronomen, onder wie Saskia Hekker van de Universiteit van Amsterdam, is erin geslaagd diep in het binnenste van zogeheten rode reuzen te kijken en te bepalen welke van deze reuzensterren nog in hun kinderjaren zijn, welke aan het puberen zijn en welke op sterven na … [Lees meer...]

Ook sterren hebben zo hun kannibalen

Er zijn af en toe sterren die de onhebbelijke gewoonte hebben een collega-ster of nabije planeet aan te trekken en op te peuzelen. Regelrecht stellair kannibalisme dus. Eén zo'n ster is BP Piscium, afgekort BP Psc, een rode reuzenster 1000 lichtjaar van ons vandaan in het sterrenbeeld Vissen. Ze … [Lees meer...]

Waterdamp gevonden in de atmosfeer van een koolstofster

Astronomen hebben waterdamp waargenomen in de atmosfeer van een grote rode koolstofster. Tot nu toe werd de vorming van waterdamp in de atmosfeer van zo'n ster voor onmogelijk gehouden. De vondst is gedaan met de Herschel-telescoop door een team astronomen onder leiding van Leen Decin (Universiteit … [Lees meer...]

Chandra’s beeld van het symbiotische systeem CH Cyg

Hiernaast zie je CH Cyg, een zogenaamd symbiotisch systeem 800 lichtjaar van ons verwijderd in het noordelijke sterrenbeeld Zwaan (Cygnus), in beeld gebracht door een batterij telescopen: optisch met de Hubble ruimtetelescoop, in röntgenlicht met Chandra en in radiolicht met de Very Large Array … [Lees meer...]

S1020549, de oudste bekende ster in het heelal

Een poosje terug had ik het over stokoude sterren die in dwergstelsels buiten het Melkwegstelsel waren gevonden. Allemaal reuzensterren die uiterst metaalarm zijn, een teken van ouderdom. Sterrenkundigen noemen alles wat zwaarder dan helium is al een metaal en aangezien metalen een product van … [Lees meer...]

Nieuwe getijdestromen bij M31 gevonden

Twee internationale teams van sterrenkundigen hebben in de 'buitenwijken' van M31, het beroemde Andromedasterrenstelsel, twee nieuwe getijdestromen gezien. De twee stromen, genaamd E en F, strekken zich uit tot 60 resp. 100 kiloparsec (=200.000 en 300.000 lichtjaar) van de kern van M31. De … [Lees meer...]

Niet-radiale trillingen in rode reuzen ontdekt

Sterrenkundigen zijn er in geslaagd om voor het eerst zogenaamde niet-radiale trillingen ((Radiale trillingen bewegen door de hele ster heen en leiden ertoe dat het steroppervlak in zijn geheel op en neer gaat. Niet-radiale trillingen weerkaatsen op een bepaalde diepte in een ster, afhankelijk van … [Lees meer...]

Schil van stervende ster gefotografeerd

T Leporis is een stervende ster, 500 lichjaar van ons verwijderd in het sterrenbeeld Haas (Lepus). De ster leek ooit op onze Zon, maar sinds de waterstof in z'n centrum op is is de kern aan het imkrimpen en heter aan het worden. Nu wordt in dat centrum helium middels kernfusie omgezet in koolstof, … [Lees meer...]