29 maart 2024

Webb heeft een equatoriale straalstroom ontdekt in de stratosfeer van Jupiter

Van Jupiter kennen we al heel lang de Grote Rode Vlek en de evenwijdig lopende wolkenbanden. Maar nu is er een nieuw verschijnsel ontdekt in de woeilige atmosfeer van de reuzenplaneet en wel door de Webb ruimtetelescoop. Met Webb's NIRCam (Near-Infrared Camera) werden in juli 2022 foto's van Jupiter … [Lees meer...]

Webb brengt de supersonische uitstoot van een jonge ster haarscherp in beeld

Zie hier Herbig-Haro 211 (HH 211), een jonge ster die naar twee tegenovergestelde kanten toe met supersonische snelheden gas uitblaast in de vorm van een 'bipolar jet'. De ster staat op 1000 lichtjaar afstand in het noordelijke sterrenbeeld Perseus, een afstand die 'm ideaal maakt voor Webb om in … [Lees meer...]

Geïsoleerd superzwaar zwart gat ontdekt dat door het heelal zwerft, een spoor van jonge sterren achterlatend

Superzware zwarte gaten van miljoenen of soms zelfs miljarden zonsmassa verwacht je alleen in de centra van sterrenstelsels. Maar hetr superzware zwarte gat dat sterrenkundigen uit Canada, Australië en de VS hebben ontdekt is een heel ander exemplaar, eentje die in z'n eentje dwars door het heelal … [Lees meer...]

Deeltjes in de jet van een blazar worden versneld door een schokgolf

Sterrenkundigen hebben met behulp van NASA's Imaging X-Ray Polarimetry Explorer (IXPE), een röntgenruimtetelescoop die december vorig jaar werd gelanceerd, ontdekt dat de deeltjes in de jet of straalstroom van een blazar worden versneld door een schokgolf. Blazars zijn sterrenstelsels met een … [Lees meer...]

Voor het eerst is de ‘collimatie’ van de straalstroom/jet van een quasar waargenomen

Sterrenkundigen zijn er in geslaagd om met een netwerk van telescopen voor het eerst de zogeheten 'collimatie' van de straalstroom of jet van een quasar waar te nemen. Collimatie is een bekende term in de kringen van de astrofotografie en het betekent dat een brede bundel van lichtdeeltjes versmald … [Lees meer...]

Dankzij hoge contrastbewerking heeft ALMA de jet van quasar 3C273 beter in beeld gebracht

Quasar 3C273 is de meest bekende quasar die er is. Het is de optisch helderst bekende quasar, zelfs amateur-astrofotografen kunnen 'm in beeld brengen, en hij is te vinden in de richting van het sterrenbeeld Maagd. Het is ook de allereerste quasar die ooit ontdekt is. Z'n naam komt van bron 273 … [Lees meer...]

Chandra brengt de stroom materie en antimaterie uitgespuwd door pulsar PSR J2030 scherp in beeld

Hij heet voluit PSR J2030+4415, maar hij wordt kortweg J2030 genoemd, een pulsar die op 1600 lichtjaar afstand staat, gelegen in het Noordelijke sterrenbeeld Zwaan (Cygnus). Met de Chandra ruimtetelescoop van de NASA, die röntgenstraling kan zien, hebben ze J2030 bestudeerd en daaruit hebben ze heel … [Lees meer...]

Weinig actief zwart gat blaast omgeving toch schoon

Een internationaal team van astronomen onder Nederlandse leiding heeft ontdekt dat ook een zwakke straalstroom van een weinig actief zwart gat als een soort bladblazer een sterrenstelsel schoon kan blazen. Het waargenomen zwarte gat verplaatst in een paar miljoen jaar zo'n 75% van het koude gas naar … [Lees meer...]

Nieuwe opsporingsmethode voor quasars in het vroege heelal

Astronomen van de Sterrewacht Leiden hebben een nieuwe methode ontwikkeld om verre quasars te vinden en beter te onderscheiden van andere objecten die erop lijken, met behulp van technieken voor machinaal leren. Het onderzoeksresultaat is geaccepteerd voor publicatie in het vakblad Astronomy & … [Lees meer...]

Meanderende bipolaire straalstromen waargenomen bij jonge sterren

Het zijn net ronddraaiende tuinsproeiers: de meanderende bipolaire straalstromen of jets die met de Gemini South telescope op de berg Cerro Pachón in het Chileense Andesgebergte bij jonge sterren zijn ontdekt. Al langer is bekend dat jonge roterende sterren naar twee tegengestelde richtingen … [Lees meer...]