24 april 2024

NASA simulatie laat zien welke sterren wel en niet een nauwe passage langs een zwart gat overleven

Dat er af en toe complete sterren in korte tijd verdwijnen in zwarte gaten is bekend, dergelijke extreme gebeurtenissen staan bekend als tidal disruption events (TDE's) en zijn al meerdere keren waargenomen. De vraag is interessant wanneer een ster compleet uit elkaar wordt gerukt en verorberd door … [Lees meer...]

Eerste meting van zowel massa als spin van een middelbaar zwart gat

Sterrenkundigen hebben een fatale ontmoeting tussen een onfortuinlijke ster en een middelzwaar zwart gat bestudeerd. De röntgenflits die daaruit voortkwam geeft ze voor het eerst zowel de massa als de draaisnelheid van een middelzwaar zwart gat. Hoewel zwarte gaten en peuters weinig gemeen lijken te … [Lees meer...]

Astronomen zien eerste hint van silhouet gespaghettificeerde ster

Sinds een paar decennia zien astronomen vanuit zwarte gaten uitbarstingen komen van elektromagnetische straling. Ze gingen er vanuit dat die afkomstig zijn van uit elkaar getrokken sterren, maar ze hebben nooit het silhouet gezien van de daadwerkelijke materiële slierten. Een groep onderzoekers, … [Lees meer...]

ASASSN-14ko blijkt geen supernova te zijn, maar een (tijdelijk) periodiek TDE-zwart gat

Op 14 november 2014 werd met de All-Sky Automated Survey for Supernovae (ASAS-SN) een uitbarsting van licht ontdekt in het sterrenstelsel ESO 253-G003, dat 570 miljoen lichtjaar van ons vandaan staat in de richting van het zuidelijke sterrenbeeld Schilder (Pictor). In eerste instantie werd gedacht … [Lees meer...]

Dood door ‘spaghettificatie’: ESO-telescopen leggen laatste ogenblikken vast van ster die door een zwart gat wordt verzwolgen

Artist’s impression van een ster die uit elkaar wordt getrokken door een superzwaar zwart gat. Credit: ESO/M. Kornmesser.Met behulp van telescopen van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) en andere organisaties hebben astronomen de zeldzame uitbarsting van licht waargenomen van een ster die … [Lees meer...]

Waarneming van zwart gat dat ster opeet wijst op snelle vorming accretieschijf

Dat sterren of planeten soms te dicht bij een zwart gat komen en dan in korte tijd worden verslonden is vaker door sterrenkundigen waargenomen, we noemen die dramatische gebeurtenissen 'tidal disruption events' (TDE's). Dat gaat meestal gepaard met een grote uitbarsting van energie van de omringende … [Lees meer...]

Je verwacht ’t niet: exoplanetenjager TESS die ziet hoe een zwart gat een ster aan stukken scheurt

Ze worden 'tidal disruption events' (TDE's) genoemd, felle uitbarstingen van straling als een ster in z'n laatste noodkreet aan flarden wordt gescheurd door een zwart gat, waar 'ie te dichtbij gekomen is. Die TDE's zijn vaker waargenomen, maar begin dit jaar was er wel een bijzondere waarnemer van … [Lees meer...]

Swift ziet ster verscheurd worden door zwart gat

Ongeveer 290 miljoen jaar geleden kwam een ster die niet veel verschilt van de zon te dicht in de buurt van een supermassief zwart gat. De ster is hierbij door de intense getijdenkrachten aan stukken gescheurd, waarbij een heldere eruptie werd geproduceerd van zichtbaar licht, UV-straling en … [Lees meer...]

XJ1500+0154: een tien jaar durende vreetbui van een superzwaar zwart gat

Hij staat te boek als XJ1500+0154, een röntgenbron die voor het eerst werd opgemerkt op 23 juli 2005 door de Europese XMM-Newton röntgensatelliet. Sinds die tijd groeide de lichtkracht van de bron en die bereikte een hoogtepunt op 5 juni 2008, toen een collega-satelliet van XMM-Newton er naar keek, … [Lees meer...]

Chandra ziet twee te grote superzware zwarte gaten in nabije sterrenstelsels

Met behulp van de röntgensatelliet Chandra van de NASA heeft men in de kern van twee relatief nabije sterrenstelsels - NGC 4342 en NGC 4291 op 75 respectievelijk 85 miljoen lichtjaar afstand, voor een sterrenkundige is dat om de hoek - een zwart gat ontdekt dat eigenlijk groter is dan men had … [Lees meer...]