23 april 2024

Röntgensatellieten monitoren botsing sterrenwind massieve O-sterren

In het sterrenbeeld Zwaan (Cygnus) bevindt zich de OB-associatie genaamd Cygnus OB, een groep van pakweg 3000 (!) sterren, die gravitationeel verbonden met elkaar zijn en waar 100 zeer zware sterren van de spectraalklasse 'O' behoren - zeg maar de allerzwaarste jongens onder de sterren. Die … [Lees meer...]

Ja wat is ’t nou, een pulsar of een magnetar?

In 2010 werd door sterrenkundigen voor het eerst zo'n object ontdekt: SGR 0418+5729 - waarbij dat SGR staat voor Soft Gamma Repeater. En nu schijnt men een tweede exemplaar ervan gevonden te hebben: SWIFT J1822.3-1606, genoemd naar de satelliet waarmee 'ie ontdekt is. Beiden stellen de … [Lees meer...]

Herschel en XMM-Newton belichten kern van Centaurus A

Dat kan toch eigenlijk geen toeval zijn. De dag dat een foto van het gigantische elliptische sterrenstelsel Centaurus A Astronomy Picture of the Day (APOD) is komt het nieuws naar buiten dan men met de infrarood-ruimtetelescoop Herschel en de röntgen-ruimtesatelliet XMM-Newton de actieve kern van … [Lees meer...]

Nieuwste röntgensatelliet NuSTAR gereed om gelanceerd te worden

De meest geavanceerde röntgensatelliet staat klaar om binnenkort gelanceerd te worden en dan vanuit de ruimte extreme bronnen van röntgenstraling waar te nemen, zoals afkomstig van Sgr A*, het superzware zwarte gat in de kern van het Melkwegstelsel: de Nuclear Spectroscopic Telescope Array (NuSTAR). … [Lees meer...]

ESA brengt Adelaarsnevel (‘Pillars of Creation’) opnieuw in beeld

In 1995 bracht de Hubble ruimtetelescoop ze al in beeld: de beroemde 'Pillars of Creation", de langgerekte waterstofwolken in de Adelaarsnevel (M16), een grote emissienevel in het sterrenbeeld Slang, gelegen rondom de jonge, open sterrenhoop NGC 6611. De foto die Hubble van die kosmische Pilaren der … [Lees meer...]

Röntgensterrenkunde met de XMM-Newton

Gisteravond was Jelle de Plaa - sterrenkundige werkzaam bij Stichting Ruimteonderzoek Nederland (SRON) - bij sterrenkundevereniging Chr. Huygens om te vertellen over "het heelal in röntgenstraling". De Plaa doet promotie-onderzoek naar de samenstelling van het hete gas in clusters van … [Lees meer...]

Botsende sterrenstelsels maken een superzwaar zwart gat niet actief

Nieuw onderzoek, gebaseerd op gegevens van ESO's Very Large Telescope (VLT) en ESA's XMM-Newton röntgensatelliet, heeft een grote verrassing opgeleverd. De meeste kolossale zwarte gaten in de kernen van sterrenstelsels zijn de afgelopen 11 miljard jaar niet geactiveerd door het samengaan van … [Lees meer...]

Ook een neutronenster kan zich wel eens verslikken

Met behulp van de Europese XMM-Newton röntgensatelliet hebben sterrenkundigen een neutronenster gezien die plotseling wel 10.000 keer zo helder werd als normaal, een uitbarsting die wel vier uren duurde. Oorzaak van dit alles: een grote hoeveelheid materie, die van de blauwe superreus in de … [Lees meer...]

Het Andromedastelsel doorgelicht in IR- en röntgenlicht

Even vooraf: ik ben de hele dag aan 't worstelen met m'n internetverbinding. Vanmorgen is m'n glasvezel geactiveerd en alles werkt (televisie, telefoon), behalve internet. Nu zit ik tijdelijk even op een gedeelde internetverbinding van m'n mobiele telefoon. Handig die dingen. Ik hoop dat 't probleem … [Lees meer...]

Supernovae spugen fonteinen uit in de Melkweg

Ze worden 'galactische fonteinen' genoemd, hete gaswolken die door de schokgolven van supernovae worden weggeblazen en die vanuit de platte schijf van de Melkweg terechtkomen in de omringende halo. In die halo koelt het gas af en vervolgens valt het aangetrokken door de zwaartekracht van de Melkweg … [Lees meer...]