|
|
|
|
De Astroblogs van de afgelopen week
|
|
|
|
|
|
Marsrover Curiosity gestuit op zilte oases in Gale Crater
|
|
|
Wetenschappers krijgen een steeds beter beeld hoe het Mars landschap er 3,5 miljard jaar geleden uitzag. Een onderzoeksteam van Caltech onder leiding van William Rapin heeft uit data van Curiosity vastgesteld dat zilte ondiepe wateren ooit het landschap tekenden van de Gale Crater, dichtbij de Mars evenaar. Een netwerk van meanderende beken die de wanden van de krater doorkruisten en naar de bodem ervan lopen hangt samen met dit decor van waterpartijen. Zet dit stukje geologische geschiedenis in zijn 'fastforward' en er ontstaat een filmisch beeld van overstromende en opdrogende wateren, een cyclus die zich talloze keren herhaalde. Dit is het Mars' Gale Crater landschap zoals door Rapin's team beschreven in een artikel dat 7 oktober j.l. in Nature Geoscience* is gepubliceerd. De auteurs interpreteren rotsen in het Sutton-Island gebied verrijkt met minerale zouten ontdekt door Curiosity, als bewijs van ondiepe zilte vijvers die periodes van overloop en droogte hebben doorgemaakt.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
De bekendmaking gisteren dat Jim Peebles voor z'n werk aan de oerknal de Nobelprijs voor de Natuurwetenschappen 2019 heeft gewonnen (samen met Michel Mayor en Didier Queloz voor hun ontdekking van de eerste exoplaneet om een andere ster dan de zon) betekende ook voor de Astroblogs goed nieuws. Niet alleen omdat de toekenning opnieuw een prachtige en meer dan terechte …
|
|
|
|
|
|
|
|
Lange meetreeks toont hoe reusachtige sterren herhaald afkoelen en verhitten
|
|
|
|
Een internationaal team van astronomen en sterrenkunde-amateurs onder leiding van Arnout van Genderen (83 jaar, Universiteit Leiden) heeft in detail vastgesteld hoe de temperatuur van vier gele hyperreuzen in enkele tientallen jaren stijgt van 4000 graden naar 8000 graden en weer terug. Ze publiceren hun bevindingen in het vakblad Astronomy & Astrophysics. De onderzoekers analyseerden van vier gele hyperreuzen het …
|
|
|
|
|
|
|
|
Twintig (!!!) nieuwe manen ontdekt bij Saturnus
|
|
|
|
Wetenschappers hebben twintig nieuwe manen ontdekt bij Saturnus, zo werd gisteren bekend gemaakt door de Internationale Astronomische Unie. Dingdong, dat is me nogal een aantal! Door deze ontdekking heeft Saturnus nu 82 bekende manen en dat zijn er drie meer dan Jupiter. We hebben dus een nieuwe recordhouder! De medaille gaat voorlopig naar de fameuze Ringplaneet, hoewel dat in de …
|
|
|
|
|
|
|
|
Nobelprijs voor Natuurwetenschappen 2019 gaat naar drie sterrenkundigen
|
|
Vandaag is bekend geworden dat de Nobelprijs voor de Natuurwetenschappen 2019 naar drie sterrenkundigen gaat, te weten de Canadese Amerikaan James (‘Jim’) Peebles voor z’n theoretische ontdekkingen over het ontstaan van het heelal en de Zwitsers Michel Mayor en Didier Queloz voor hun ontdekking van de eerste exoplaneet om een andere ster dan de zon, de Jupiterachtige planeet Pegasus 51b, …
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Normaal heb ik de AstroTweets van de Week op zondag. Maar gisteren kwam 't er even niet van, dus met een dag verlet nu een leuk rijtje met Astrotweets. Zoals deze eerste tweet, waarop we een deel van het Andromedastelsel (M31) zien. En daarop staan pakweg....500 miljoen sterren. Tel maar na. There are over 500 million stars in this close-up …
|
|
|
|
|
|
|
|
‘Recente’ uitbarsting van Sgr A* was tot ver buiten het Melkwegstelsel voelbaar
|
|
Een team van sterrenkundigen uit de VS en Australië onder leiding van Joss Bland-Hawthorn (All Sky Astrophysics in 3 Dimensions - ASTRO 3D) heeft ontdekt dat zo’n 3,5 miljoen jaar geleden een enorme uitbarsting moet hebben plaatsgevonden in het centrum van ons melkwegstelsel. Dat lijkt lang geleden (en op menselijke schaal is het dat ook), maar voor sterrenkundigen is dat …
|
|
|
|
|
|
|
|
Piek in platinavondst ondersteunt de Jongere Dryas asteroïde inslag hypothese
|
|
|
Zuid-Afrikaans onderzoek onder leiding van Francis J. Thackeray van de Universiteit van Witwatersrand heeft nieuw bewijs opgeleverd, in de vorm van een piek in het platinaniveau, voor de Dryas Impact Hypothesis (YDIH). Ongeveer 12.000 jaar geleden werd een groot deel van de aarde ondergedompeld in een mini-ijstijd, wat leidde tot het uitsterven van vele megafauna-soorten (groep grote zoogdieren in een bepaald gebied). Deze periode staat bekend als de Jonge(re) Dryas-stadiaal (12.700-11.560 jaar BP*). Tijdens deze periode werd het klimaat nog één keer flink kouder (Eng. the Big Freeze), en duurde zo een 1150 jaar. Wat precies deze mini-ijstijd veroorzaakte staat nog ter discussie maar één hypothese draait om een asteroïde of komeeteffect. Nu hebben Zuid-Afrikaanse onderzoekers nieuw bewijs gevonden om deze hypothese te ondersteunen, in de vorm van een onverklaarbare piek van platina in een oude turfafzetting.
|
|
|
|
|
|
|
|
De heliumflits is nog nooit waargenomen, maar met B-subdwergen lijkt het mogelijk
|
|
|
|
Een voorbeeld van een B-subdwerg. Credit: ESO.De heliumflits is een bekend astronomisch verschijnsel, iets wat de zon over naar schatting 6,2 miljard jaar ook gaat meemaken - lees Olaf van Kooten z'n Evolutie van Sterren hierover. Maar bekend of niet, realiteit is wel dat men nog nooit een heliumflits heeft waargenomen. Het is dus een hypothetisch verschijnsel, maar wel eentje …
|
|
|
|
|
|
|
|
Zwaartekrachtgolfdetectoren LIGO en Virgo krijgen versterking van KAGRA
|
|
|
|
Afgelopen vrijdag 4 oktober is een verdrag gesloten dat de weg vrijmaakt om de Japanse Kamioka Gravitational-Wave Detector (KAGRA) samen te laten werken met de LIGO en Virgo detectoren om zwaartekrachtgolven te detecteren. KAGRA is een ondergrondse detector in Japan en in de lente is de bouw ervan gereedgekomen. De verwachting is dat KAGRA in december daadwerkelijk kan starten met …
|
|
|
|
|
|
|
|
Nou weten we waarom neutrino IC170922A van blazar TXS 0506+056 zo energierijk was
|
|
|
|
Vorig jaar juli werd bekendgemaakt dat sterrenkundigen erin geslaagd waren om vanuit één bron aan de hemel, de ‘blazar’ genaamd TXS 0506+056, zowel energierijke fotonen als neutrino’s waar te nemen, een knap staaltje van multi-messenger sterrenkunde. De waarneming werd gedaan op 22 september 2017 en hij werd gedaan door de Fermi satelliet, die de fotonen van de gammastraling ervan zag, …
|
|
|
|
|
|
|
|
Heet gas van het kosmische web van filamenten bij protocluster in vroege heelal waargenomen
|
|
|
|
Een internationaal team van sterrenkundigen is erin geslaagd voor het eerst heet gas van het kosmische web van filamenten bij een protocluster in het vroege heelal waar te nemen. Het gaat om de zware protocluster SSA22, gelegen op 12 miljard lichtjaar afstand in de richting van het sterrenbeeld Waterman (Aquarius). Dat protocluster - voorloper in het vroege heelal van de …
|
|
|
|
|
|
|
|
Einstein Telescoop voor zwaartekrachtgolven in Limburg is stap dichterbij
|
|
|
|
Om te onderzoeken of de bodem in Zuid-Limburg voldoende stabiel is om een Einstein Telescoop te kunnen huisvesten, zijn metingen verricht. Volgens dit eerste onderzoek lijkt de Limburgse grond ‘stil genoeg’ om de Einstein Telescoop te huisvesten. Verder onderzoek van de bodem is noodzakelijk om de geschiktheid definitief vast te stellen. Einstein Telescoop Vanwege de bijzondere bodemsamenstelling en de aanwezigheid …
|
|
|
|
|
|
|
|
Stellaire tweeling wordt gevoed vanuit vlechtwerk van gas en stof
|
|
|
|
Astronomen hebben met behulp van ALMA een zeer gedetailleerde opname gemaakt van twee schijven waarin zich jonge sterren aan het vormen zijn. De stellaire tweeling wordt gevoed door een ingewikkeld gevormd netwerk van filamenten van gas en stof. De waarnemingen van dit opmerkelijke fenomeen werpen nieuw licht op de vroegste levensfasen van sterren en helpen astronomen ontdekken onder welke omstandigheden …
|
|
|
|
|
|
|
|
Het heftige verleden van het Andromedastelsel is vastgelegd
|
|
|
|
Sterrenkundigen zijn erin geslaagd om van het Andromedastelsel (M31), het grote buurstelsel van het Melkwegstelsel, twee heftige gebeurtenissen uit z'n verleden vast te leggen, twee botsingen die het spiraalstelsel moet hebben ondergaan met kleinere dwergstelsels. Als een soort van astronomische archeologen hebben de sterrenkundigen onder leiding van Dougal Mackey (Australian National University) en Geraint Lewis (University of Sydney) 77 bolhopen …
|
|
|
|
|
|
|
|
