|
|
|
|
De Astroblogs van de afgelopen week
|
|
|
|
|
|
James Webb-ruimtetelescoop detecteert waterdamp, zwaveldioxide en zandwolken in de atmosfeer van een nabijgelegen exoplaneet
|
|
|
|
Een team van Europese astronomen, geleid door onderzoekers van het Instituut voor Sterrenkunde aan de KU Leuven, maakte recent waarnemingen met de James Webb Space Telescope om de atmosfeer van de nabijgelegen exoplaneet WASP-107b te bestuderen. Diep in de ijle atmosfeer van WASP-107b ontdekten ze niet alleen waterdamp en zwaveldioxide, maar zelfs silicium (zandwolken). De resultaten van de studie verschijnen …
|
|
|
|
|
|
|
|
Nog even over de SuperBIT landing mei dit jaar: crashte hij nou wel of niet bij de landing
|
|
|
|
Vanochtend had ik hier het bericht over de gegevens van de neergestortte SuperBIT ballon over donkere materie, welke gelukkig gered konden worden dankzij het DRS-noodsysteem. Ik meldde in het bericht dat het 'bij de landing in het zuiden van Argentinië vanaf 33 km hoogte een maand later fout ging: de ballon en de telescoop eronder crashten, waardoor de telescoop volledig …
|
|
|
|
|
|
|
|
Gegevens van neergestortte SuperBIT ballon over donkere materie konden gelukkig gered worden dankzij noodsysteem
|
|
|
|
April dit jaar werd de Super Pressure Balloon Imaging Telescope (SuperBIT) gelanceerd vanaf vliegveld Wānaka in Nieuw-Zeeland, een heliumballon ter grootte van een voetbalstadion met daaronder een instrument dat donkere materie rondom clusters van sterrenstelsels moest waarnemen. De ballon vloog 5,5 keer rond Antartica, maar bij de landing in het zuiden van Argentinië vanaf 33 km hoogte een maand later …
|
|
|
|
|
|
|
|
Gammaflits GRB 221009A bestookte de aardse ionosfeer 800 seconden met gammastraling
|
|
|
|
Op 9 oktober 2022 om 15:21 uur Nederlandse tijd werd een extreem heldere en langdurige gammaflits (GRB) gedetecteerd door diverse satellieten, waaronder ESA's Integral missie. Dat was GRB 221009A, zoals de explosie werd genoemd, en het was de helderste gammaflits die we ooit hebben waargenomen, the Brightest of all Times (BOAT) - zie deze reeks Astroblogs over de extreme gammaflits. …
|
|
|
|
|
|
|
|
De top-10 van verste sterrenstelsels in het heelal
|
|
|
|
Naar aanleiding van mijn blog gisteren over de ontdekking door Webb van de op één na en op drie na verste sterrenstelsels die ooit zijn gezien heb ik een lijstje opgezocht met de tien verst verwijderde sterrenstelsels zoals nu bekend. De meeste stelsels van deze top-10 zijn met Webb ontdekt - hoe kan het ook anders. *De tabel in de …
|
|
|
|
|
|
|
|
Webb ontdekt de op één na en op drie na verste sterrenstelsels die ooit zijn gezien
|
|
|
|
Webb ontdekt de op één na en op drie na verste sterrenstelsels die ooit zijn gezien
|
|
|
|
|
|
|
|
Webb bevestigt de al lang bestaande vermoedens over het proces van planeetvorming
|
|
|
|
Sterrenkundigen hebben met behulp van de Webb ruimtetelescoop al lang bestaande vermoedens over het proces van planeetvorming bevestigd. Dat deden ze door waterdamp in protoplanetaire schijven bij jonge sterren waar te nemen. Al lang bestaat de theorie die zegt dat ijzige steentjes kunnen ontstaan in de koude buitenregionen van protoplanetaire stof- en gasschijven rondom sterren, dezelfde plek waar zich ook …
|
|
|
|
|
|
|
|
Rekening houdend met de Laniakea Supercluster wordt de Hubble spanning alleen maar groter
|
|
|
|
Al ruim zeven jaar is er een debat gaande over de vraag met welke snelheid het heelal uitdijt, een debat onder sterrenkundigen dat bekend staat als de Hubble spanning en die in een notendop hier op neer komt: het draait allemaal om H0, de waarde van de Hubble constante op dit moment. Die constante werd eind jaren twintig door Edwin …
|
|
|
|
|
|
|
|
Eerst: wijde dubbelsterren steunen MOND, nu: wijde dubbelsterren ontkennen MOND
|
|
|
|
Het was nog maar drie maanden geleden dat sterrenkundigen op basis van waarnemingen gedaan met de Europese ruimtetelescoop Gaia aan wijde dubbelsterren bewijs zagen voor de alternatieve zwaartekrachtsteorie MOND ('Modified Newtonian Dynamics), de theorie die meer dan veertig jaar geleden was opgesteld door Mordehai Milgrom (Weizmann Institute in Israel). MOND zegt dat de zwaartekracht bij lage versnellingen anders verloopt dan …
|
|
|
|
|
|
|
|
Webb ontdekt sterrenstelsel in het vroege heelal dat sterk lijkt op het Melkwegstelsel
|
|
|
|
Een internationaal team van sterrenkundigen heeft met behulp van de Webb ruimtetelescoop een sterrenstelsel in het vroege heelal ontdekt dat sterk lijkt op ons eigen Melkwegstelsel. Het is een balkspiraalstelsel, een vorm sterrenstelsel waarvan eerder werd gedacht dat die pas verschenen toen het heelal de helft van z'n leeftijd had (dus pakweg 6 á 7 miljard jaar na de oerknal). …
|
|
|
|
|
|
|
|
Door ISS-astronaut verloren gereedschapstas zou je met een verrekijker kunnen zien
|
|
|
|
Op 2 november (1-11 Amerikaanse tijd) gebeurde het: de twee NASA-astronauten Jasmin Moghbeli en Loral O'Hara deden een ruimtewandeling buiten het ISS, een Extravehicular Activity (EVA) zoals dat officieel wordt genoemd, eentje die 6 uur en 42 minuten duurde. Het was bedoeld om wat werkzaamheden te verrichten buiten het ruimtestation, iets wat regelmatig gebeurt, niets nieuws onder de zon normaal …
|
|
|
|
|
|
|
|
Geïoniseerd gas waargenomen in de mysterieuze ORC's
|
|
|
|
ORC's (van ‘odd radio circles’) zijn mysterieuze grote cirkelvormige gebieden in het heelal die alleen radiostraling uitzenden en geen andere straling, zoals zichtbaar licht, UV- en röntgenstraling, allemaal ongeveer een boogminuut in doorsnede. Ze zijn extragalactisch, dat wil zeggen gelegen buiten de Melkweg, en tot nu toe zijn er maar vijf van ontdekt, dus ze zijn zeer zeldzaam. Drie van …
|
|
|
|
|
|
|
|
Webb heeft een sterke toename van zuurstof gemeten in het vroege heelal
|
|
|
|
Gebruikmakend van de Webb ruimtetelescoop hebben Japanse sterrenkundigen de hoeveelheid zuurstof in het vroege heelal gemeten en die blijkt dat die hoeveelheid in sterrenstelsels binnen 500 tot 700 miljoen jaar na de oerknal sterk toenam. Sinds die tijd blijkt de hoeveelheid nagenoeg hetzelfde te zijn gebleven. Dat betekent dus dat al vroeg in het heelal zuurstof in ruime mate aanwezig …
|
|
|
|
|
|
|
|
Webb en Hubble hebben een zeer kleurrijke foto gemaakt van cluster MACS0416
|
|
|
|
Gebruik de twee grootste telescopen in de ruimte en laat die samen kijken naar een cluster van sterrenstelsels ver weg in het heelal. Dat deden ze met de Webb en Hubble ruimtetelescopen en samen keken ze naar MACS0416, een enorm cluster van sterrenstelsels op 4,3 miljard lichtjaar afstand van de aarde. En het resultaat is verbluffend, een schitterend kleurrijk ('panchromatisch') …
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
