|
|
|
|
De Astroblogs van de afgelopen week
|
|
|
|
|
|
ALMA en Spitzer zien vele grote en stofrijke sterrenstelsels in het vroege heelal
|
|
|
|
Sterrenkundigen hebben met behulp van de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) in Chili en de Spitzer infrarood-ruimtetelescoop een grote hoeveelheid grote en stofrijke sterrenstelsels ontdekt die al bestonden toen het heelal nog maar twee miljard jaar oud was (het heelal is bijna 13,8 miljard jaar oud). De sterrenstelsels staan zo ver weg dat er optisch niets van te zien is …
|
|
|
|
|
|
|
|
ALMA heeft de invloedssfeer van een superzwaar zwart gat nader verkend
|
|
|
|
Sterrenkundigen zijn erin geslaagd om met behulp van de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) in Chili om de beweging van gas vlakbij het superzware zwart gat in het ellipische sterrenstelsel NGC 3258 nauwkeurig in beeld te krijgen. Dat gas bevindt zich in de 'invloedssfeer' van het superzware zwarte gat, het gebied waar diens zwaartekracht de dominante natuurkracht is. Dat elliptische …
|
|
|
|
|
|
|
|
Dat idee van een telescoop met de Zon als lens is nu ook toegepast op... de Aarde
|
|
|
|
Enkele jaren terug schreef ik over dat voorstel om de zon als de lens van een telescoop te gebruiken, de Solar Gravity Lens (SGL). De zon kromt door z'n massa de ruimte om hem heen en daardoor wordt het licht van erachter liggende objecten afgebogen. De brandpuntsafstand van die afgebogen lichtstralen ligt op een afstand van 542 Astronomische Eenheden, 542 …
|
|
|
|
|
|
|
|
Anatomie van een kosmische zeemeeuw
|
|
|
|
Deze intrigerende, kleurrijke verzameling objecten staat bekend als de Zeemeeuwnevel. Deze bijnaam heeft hij te danken aan zijn gelijkenis met een vliegende meeuw. Het hemelgebied waar hij deel van uitmaakt is rijk aan stof, waterstof, helium en sporen van zwaardere elementen. Het is de hete en energieke geboorteplaats van nieuwe sterren. De opmerkelijk detailrijke opname is gemaakt met ESO’s VLT …
|
|
|
|
|
|
|
|
Twee lanceringen binnen 24 uur: Ariane V met de EDRS-C en Falcon 9 met de AMOS-17
|
|
|
|
Er waren afgelopen 24 uur twee lanceringen, de één in Zuid-Amerika, de andere in Noord-Amerika. Eerst werd gisteravond (6 augustus) om 21.30 uur Nederlandse tijd de European Data Relay System (EDRS) C-satelliet gelanceerd met een Ariane V raket en wel vanaf de Europese lanceerbasis Kourou in Frans-Guyana. Die EDRS-satellieten moeten vanuit hun geostationaire baan de informatie die andere satellieten van …
|
|
|
|
|
|
|
|
Theoretici supergravitatie winnen de Special Breakthrough Prize 2019 voor Natuurkunde
|
|
|
|
De drie winnaars: Peter van Nieuwenhuizen, Sergio Ferrara en Daniel Freedman .(Credits: © CERN)Drie theoretisch natuurkundigen, Peter van Nieuwenhuizen, Sergio Ferrara en Daniel Freedman, hebben de Special Breakthrough Prize 2019 voor fundamentele natuurkunde gewonnen voor hun uit 1976 (yep, 43 jaar geleden) stammende theorie van de Supergravitatie (kortweg: SUGRA). Met z'n drieën ontvangen ze daarvoor drie miljoen dollar. Hun theorie …
|
|
|
|
|
|
|
|
Radioactieve wolk uit 2017 boven Europa nader verklaard
|
|
|
|
In oktober 2017 kwam er via officiële kanalen de mededeling dat er een radioactieve wolk boven het Europese continent uitgewaaierd was, het betrof in deze de isotoop ruthenium-106. Het was op dat moment een raadsel waar de bron van de wolk zich bevond. Destijds gaf men als meest waarschijnlijke locatie van de bron de zuidelijke Oeral aan, in de omgeving van Mayak, Rusland. In Mayak bevindt zich een grote nucleaire faciliteit. Meerdere verklaringen volgden als bijvoorbeeld een satelliet reentry of lekkages bij het smelten van radioactief materiaal. Maar er verscheen geen enkele sluitende verklaring. De wolk spreidde zich ook in mindere mate over Florida, Guadeloupe, Koeweit en Mongolië. Volgens een officiële verklaring van het IRSN was de concentratie te laag om een gevaar voor de bevolking te vormen; 'The concentration levels of Ruthenium 106 in the air that have been recorded in Europe and especially in France are of no consequence for human health and for the environment.'*
|
|
|
|
|
|
|
|
Chinese satelliet Longjiang-2 (a.k.a. DSLWP-B) is neergestort op de maan
|
|
|
|
Op 31 juli is de kleine Chinese satelliet Longjiang-2 (ook wel bekend als DSLWP-B) rond 16.20 uur Nederlandse tijd aan de achterzijde van de maan neergestort. Geen verrassing, want deze inslag van de satelliet was de bedoeling. Om mogelijke botsingen van de 50 cm grote en 47 kilogram wegende Longjiang-2 in de toekomst met andere maansatellieten te voorkomen werd deze …
|
|
|
|
|
|
|
|
En de massa van het ultrazware zwarte gat in Holmberg 15A is - trompetgeschal - 40 miljard zonsmassa
|
|
|
|
Sterrenkundigen hebben de massa van het 'ultrazware' zwarte gat in het centrum van het reusachtige sterrenstelsel Holmberg 15A kunnen bepalen. Dat stelsel is het centrale sterrenstelsel van de cluster Abell 85 en met behulp van ESO’s Very Large Telescope (VLT) waren Kianusch Mehrgan (Max Planck Institute for Extraterrestrial Physics and University Observatory, Munchen) en haar collega's in staat om de …
|
|
|
|
|
|
|
|
Nederlands-Japans sterrenkundig instrument meet 49 tinten ver-infrarood
|
|
|
|
Het DESHIMA-instrument van Nederlands-Japanse makelij heeft de eerste praktijktests doorstaan bij het meten van de afstanden en leeftijden van verre sterrenstelsels. De kern van het instrument is een chip ter grootte van twee euromunten die 49 tinten ver-infraroodlicht meet. De ontwikkelaars van de spectrometer publiceren de resultaten van hun eerste meetcampagne (first light) maandag in het vakblad Nature Astronomy. Het …
|
|
|
|
|
|
|
|
De 'grote' aardscheerders van 2009-2019
|
|
|
|
Naar aanleiding van m'n Astroblog over de planetoïde 2019 OK (geschatte diameter 57–130 m), die de aarde op 25 juni j.l. op een afstand van slechts 65.000 km passeerde heb ik even opgezocht welke 'grote' planetoïden (>50 meter diameter) de aarde hebben gepasseerd in de periode 2009-2019. De tabel hieronder laat die joekels zien met nadere informatie over datum, grootte …
|
|
|
|
|
|
|
|
Russische sterrenkundige en SETI pionier Nikolai Kardashev overleden
|
|
|
|
De Russische sterrenkundige en SETI pionier Nikolai Kardashev (1932-2019) is op zaterdag 3 augustus overleden. Hij is vooral bekend om de naar hem genoemde schaal van Kardashev (op z'n Nederlands: Kardasjov), een indeling voor de technologische ontwikkeling van beschavingen. Hij kwam met die indeling al in 1964, een jaar nadat hij de quasar CTA-102 ((Die quasar wekte in 1965 wereldwijd …
|
|
|
|
|
|
|
|
De nauwe passage van planetoïde 2019 OK vlak langs de aarde is een goede waarschuwing
|
|
|
|
Op donderdag 25 juli vloog de planetoïde 2019 OK op een afstand van slechts 65.000 km langs de aarde, da's 1/5e van de afstand tussen aarde en maan. Het was niet zo maar een stukje ruimterots, nee het was een rots ter grootte van een voetbalveld, zo'n 100 meter doorsnede. En hij werd pas enkele dagen voor de scheervlucht ontdekt …
|
|
|
|
|
|
|
|
Ster ontdekt met de kortste omloopperiode om Sgr A*, het zwarte gat in het centrum van de Melkweg
|
|
|
|
Alle S-sterren in de buurt van Sgr A*. S62 heb ik met een rode pijl aangegeven. Credit: - Gillessen, S. et al. Astrophys.J. 692 (2009).Sterrenkundigen van de Universiteit van Keulen zijn erin geslaagd om vlakbij Sagittarius A* (kortweg: Sgr A* ), het superzware zwarte gat in het centrum van ons Melkwegstelsel, een ster te ontdekken die de kortste omloopbaan om …
|
|
|
|
|
|
|
|
NGC 6888, Crescentnebula ofwel Sikkelnevel in Cygnus
|
|
|
|
Van harte gegroet Zij U allen, waarde thuisblijvers en vakantiegangers!! Hmmm..... in dit specifieke geval zou ik dit object eigenlijk nu even (tijdelijk) de "Hamer en Sikkelnevel" moeten noemen omdat ik, nu ik echt zwaar de smaak te pakken hebt gekregen, ook dit redelijk illustere object wederom bij de astrofotografische kladden heb gevat met mijn kleine maar ozo fijne 500mm …
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Een mooie 3D-animatie van die Cepheïden, die laten zien dat het melkwegstelsel gekromd is (waar ik deze week over schreef). A map of ultra bright stars called Cepheids shows the Milky Way's twisted form in 3D: https://t.co/kox1JR7D00 pic.twitter.com/kZEtA1ZQsm— Nature News & Comment (@NatureNews) August 4, 2019 Is 't geen prachtige foto, van die steen die van een helling van een …
|
|
|
|
|
|
|
|
NASA creëert momentum voor geavanceerde nucleaire en elektrische voortstuwing
|
|
|
|
De ontwikkeling van een nucleair-thermisch (NTP) aangedreven raket o.a. voor reizen naar Mars, met een testvlucht van deze in 2024, het Kilopower project voor energievoorziening op planetaire oppervlakken en ook geavanceerde elektrische ionenmotoren voor robotische exploratiesondes zijn enkele van NASA's kernprojecten voor de komende jaren op het gebied van geavanceerde energievoorziening en voortstuwingssystemen op rij gezet. Hiermee werkt NASA hard aan creatie van het juiste momentum voor inzet van deze systemen bij deep space missies. In totaal wordt er dit jaar een miljard dollar voor uitgetrokken, dik vijf procent van NASA's budget van 2019 van 21.5 miljard dollar.
|
|
|
|
|
|
|
|
Nabije superaarde in de leefbare zone van z'n ster ontdekt met TESS: GJ 357 d
|
|
|
|
Sterrenkundigen hebben met behulp van NASA’s Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS) een planeet ontdekt die twee keer zo groot is als de aarde en die zich in de leefbare zone van z'n ster bevindt, de zone waar de temperatuur zo hoog is dat er vloeibaar water kan voorkomen, één van de belanrijke voorwaarden voor de aanwezigheid van leven. Het gaat …
|
|
|
|
|
|
|
|
Chandra brengt voor 't eerst het vroege stadium van een botsing van clusters van sterrenstelsels in beeld
|
|
|
|
Het is komkommertijd, ook in Astroland, dus geregeld zie ik de laatste tijd 'nieuwsberichten' die eerder ook al opdoken, zoals deze: Sterrenkundigen zijn erin geslaagd om met de Chandra röntgen-ruimtetelescoop een botsing van twee grote clusters van sterrenstelsels, die nog in een vroeg stadium van die botsing verkeren, waar te nemen. Botsingen tussen clusters van sterrenstelsels zijn al langer bekend …
|
|
|
|
|
|
|
|
Dat de Melkweg krom is wisten we al, maar nu blijkt ‘ie nog krommer te zijn dan we dachten
|
|
|
|
Impressie van de gekromde Melkweg. Links van het midden zie je met een sterretje de positie van de zon weergegeven. Credit: D. SKOWRON /OGLE /ASTRONOMICAL OBSERVATORY, UNIVERSITY OF WARSAW.Dat de schijf van de Melkweg gekromd is en een soort van langgerekte S-vorm heeft wisten we al, zoals we februari dit jaar konden melden. Maar nu blijkt 'ie dus nóg krommer …
|
|
|
|
|
|
|
|
Eivormige exoplaneet ontdekt die zo heet is dat ‘ie ijzer en magnesium in gasvorm lekt
|
|
|
|
Sterrenkundigen hebben een exoplaneet ontdekt die zo gloeiend heet is dat metalen als ijzer en magnesium er verdampen en in gasvorm de atmosfeer verlaten. De planeet heet WASP-121b, op 900 lichtjaren afstand van de aarde gelegen in het zuidelijke sterrenbeeld Achtersteven (Puppis). De planeet is ontdekt door waarnemingen met de Hubble ruimtetelescoop. De planeet staat zo dicht bij z'n ster …
|
|
|
|
|
|
|
|
Onderzoekers terughoudend over spraakmakende zwaartekrachtgolf
|
|
|
|
Astrofysici reageren voorlopig voorzichtig op speculaties in sommige media dat voor het eerst bij een zwaartekrachtsgolf ook een kosmisch neutrino zou zijn waargenomen. Die waarneming, denken experts van ondermeer Nikhef, zal vermoedelijk op toeval berusten. In sommige online media en op Twitter is enige opwinding ontstaan over een zwaartekrachtsgolf die op zondag 28 juli ’s morgens om 8.45 uur werd …
|
|
|
|
|
|
|
|
Een gevaarlijke uitbarsting van de zon tijdens ‘Zwarte Maan’? - ik dacht ‘t niet
|
|
|
|
De afdeling doemdenkers van de club der rampologen heeft weer toegeslagen. De laatste tijd doet de term 'zwarte maan' de ronde, een benaming die verwantschap heeft men 'blauwe maan'. Die laatste kennen we wel: als er twee keer in de maand een Volle Maan is, dan heet die tweede Volle Maan ook wel een blauwe maan. Nou je raadt het …
|
|
|
|
|
|
|
|
Wijst de Atomki anomalie soms op het bestaan van een licht donkere materiedeeltje?
|
|
|
|
De Bullet cluster, waar donkere materie (als rood aangegeven) is gedetecteerd. Maar wat is donkere materie dan precies? credits: X-ray: NASA / CXC / CfA / M.Markevitch e.a. Lensing Map: NASA / STScI; ESO WFI; Magella n/ U.Arizona/ D.Clowe e.a. Optical: NASA / STScI; Magellan / U.Arizona / D.Clowe. Blogger en natuurkundige Ethan Siegel van Starts with a Bang kwam …
|
|
|
|
|
|
|
|
Europa’s straal (1561,2 km) weten we dankzij een sterbedekking
|
|
Op 31 maart 2017 bedekte de maan Europa van Jupiter een ster (magnitude +9,5), gezien vanaf de aarde. Die bedekking werd waargenomen vanaf verschillende posities in Zuid-Amerika en het is dankzij die bedekking dat we nu heel nauwkeurig de straal van Europa kennen. Dankzij de eerste data release (sept. 2016) van de Europese satelliet Gaia, die sinds 2013 meer dan …
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
