|
|
|
|
De Astroblogs van de afgelopen week
|
|
|
|
|
|
Pluto's bergtoppen - bedekt met methaanijs - ontstaan anders dan die op aarde
|
|
|
|
Op 14 juli 2015 - Independanceday in the VS - vloog de New Horizons ruimteverkenner van de NASA langs Pluto. Uit de waarnemingen die toen zijn gedaan bleek eerder al dat de bergtoppen op Pluto bedekt zijn met methaanijs en dat ze daardoor helder zijn, zoals te zien is op bovenstaande foto, waarop de besneeuwde toppen van Pigafetta Montes te …
|
|
|
|
|
|
|
|
Expeditie 64 vliegt in recordtijd naar het ISS + livestream
|
|
|
|
Deze ochtend, 14 oktober, om 07:45 NL'se tijd is Expeditie 64 bestaande uit drie astronauten, gelanceerd in een Sojoezraket naar het ISS. Vanaf het Baikonoer Kosmodroom in Kazachstan vertrokken twee Russische kosmonauten, Sergei Ryzkikov en Sergei Kud-Sverchkov, en de Amerikaanse NASA-astronaute Kate Rubins voor de drie uur durende vlucht, wat een record is, nooit eerder kwam een Sojoez zo snel aan bij het ruimtestation. Inmiddels ligt de Sojoezcapsule aangemeerd bij het ISS. Het drietal zal zich in het ISS aansluiten bij de kosmonauten Anatoly Ivanishin en Ivan Vagner en NASA-astronaut Chris Cassidy. Zij, Expeditite 63, verblijven reeds sinds april in het ISS. Op 21 oktober a.s. gaan ze met deze Sojoez weer terug naar aarde.
|
|
|
|
|
|
|
|
Dune, Bios, sciencefiction films uitgesteld naar 2021
|
|
|
|
Op 18 december a.s. zou de nieuwe verfilming van de beroemde sciencefiction roman Dune in de Nederlandse bioscopen verschijnen. Recent is de trailer van de nieuwe film uitgekomen. Helaas is de filmpremière van Dune, net als van een aantal andere grote sciencefiction producties, uitgesteld wegens het coronavirus. Hieronder volgt een lijst van nieuwe data waarop onderstaande films in première gaan. De lijst is een aanvulling op de lijst van begin 2020, en alle hieronder genoemde films zijn uitgesteld naar 2021.
|
|
|
|
|
|
|
|
Zwarte gat-formaat magnetische velden gecreëerd in labomgeving met extreme lasers
|
|
|
|
Recent experimenteel onderzoek o.l.v. de Japanse ingenieur Masakatsu Murakami van de Universiteit van Osaka, onthult dat het mogelijk moet zijn om in een laboratoriumomgeving magnetische velden op te wekken die vergelijkbaar zijn met de extreem krachtige magneetvelden in neutronensterren en zwarte gaten. Dergelijke sterke magnetische velden, die zouden worden gecreëerd door microtubuli met lasers op te blazen, zijn van groot belang voor het uitvoeren van fundamenteel fysisch en astronomisch onderzoek. Het wetenschappelijk artikel van Murakami e.a. is recent gepubliceerd in Scientific Reports.*
|
|
|
|
|
|
|
|
Grote, donkere sterrenstelsels bestaan waarschijnlijk toch niet
|
|
|
|
Astronomen hebben na een nieuwe analyse van bestaande Hubble-data vastgesteld dat het uiterst lichtzwakke sterrenstelsel Dragonfly44 veel minder sterrenhopen in de omringende halo van donkere materie heeft dan in 2016 is gemeld. Omdat het aantal bolhopen een goede indicator is voor de hoeveelheid donkere materie, is dit zogeheten ultradiffuse stelsel eerder een gewoon dwergsterrenstelsel, met de bijbehorende hoeveelheid donkere materie, …
|
|
|
|
|
|
|
|
Rossi X-Ray röntgendata 'verraadt' aanwezigheid stellaire zwarte gaten
|
|
|
|
Een internationaal astrofysisch team afkomstig van het Indiase Tata Institute of Fundamental Research i.s.m. het Duitse Max Planck Instituut en het Russische ruimtevaartinstituut te Moskou, IKI, heeft een methode bedacht om stellaire zwarte gaten goed te kunnen onderscheiden van neutronensterren. De onderzoekers gebruikten hiervoor gearchiveerde röntgendata van de astronomiesatelliet Rossi X-Ray Timing Explorer*. Al met al een lastige opgave, zwarte gaten en neutronensterren vertonen veel overeenkomsten, beide zijn extreem compacte objecten, hun aantrekkingskracht is enorm en in massa en grootte zijn ze enigszins vergelijkbaar. Een zwart gat heeft echter, i.t.t. neutronensterren, geen hard oppervlak, maar is wel in het bezit van een onzichtbare 'waarnemingshorizon', na passage van deze horizon kan zelfs licht niet meer ontsnappen. En toch, aan de hand van de data van de Rossi-satelliet identificeerden deze astrofysici het effect van het ontbreken van zo een hard oppervlak op de waargenomen röntgen-emissiedata, die zwarte gaten onderscheidt van neutronensterren en zo vonden zij een zeer sterk signatuur van stellaire zwarte gaten.
|
|
|
|
|
|
|
|
Donkere materie kan in de centra van dwergstelsels opgewarmd worden
|
|
|
|
Door onderzoek te doen aan dwergsterenstelsels heeft een internationaal team van sterrenkundigen van drie instituten (University of Surrey, Carnegie Mellon University en ETH Zürich) ontdekt dat het lijkt alsof donkere materie kan worden 'opgewarmd' - iets waar twee jaar geleden ook al aanwijzingen voor zijn gevonden. Ze bestudeerden 16 dwergstelsels, kleine, lichtzwakke sterrenstelsels die meestal in de buurt van grote …
|
|
|
|
|
|
|
|
Dood door ‘spaghettificatie’: ESO-telescopen leggen laatste ogenblikken vast van ster die door een zwart gat wordt verzwolgen
|
|
|
|
Artist’s impression van een ster die uit elkaar wordt getrokken door een superzwaar zwart gat. Credit: ESO/M. Kornmesser.Met behulp van telescopen van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) en andere organisaties hebben astronomen de zeldzame uitbarsting van licht waargenomen van een ster die door een superzwaar zwart gat aan flarden wordt getrokken. Het verschijnsel, dat een tidal disruption event wordt genoemd, …
|
|
|
|
|
|
|
|
Sterrenkundigen kijken in het oog van een stellaire orkaan
|
|
|
|
Terwijl hij in verband met de corona in lockdown zat heeft de Australische student Yinuo Han (Universiteit van Sidney) samen met Peter Tuthill een model opgesteld voor een zeer zeldzaam verschijnsel, de Wolf-Rayet ster Apep, genoemd naar de Egyptische god van de chaos. Pakweg één op de honderd miljoen sterren is zo'n Wolf-Rayet ster (kortweg WR-ster), een zeer zware, heldere …
|
|
|
|
|
|
|
|
Dat Venus zo heet en onleefbaar is komt wellicht door... Jupiter
|
|
|
|
Door het broeikaseffect is Venus een hete, onleefbare planeet geworden, nou ja aan het oppervlak tenminste, wellicht dat er in de hogere delen van de atmosfeer wel primitief leven voorkomt, getuige de aanwezigheid van fosfine aldaar. Het blijkt nu dat Venus wellicht een leefbare planeet zou kunnen zijn geweest als Jupiter niet dwars had gelegen. Dat Jupiter met z'n enorme …
|
|
|
|
|
|
|
|
Zwaartekrachtgolven vervormen door zwaartekrachtlenzen en ze hebben wellicht een tweede 'piep'
|
|
|
|
Sinds de eerste detectie van zwaartekrachtgolven in 2015 zijn deze rimpels in de ruimte een bekend fenomeen geworden. Met de LIGO- en Virgo-detectoren in de VS resp. Italië worden met regelmaat zwaartekrachtgolven gedetecteerd, die meestal veroorzaakt zijn door botsingen en samensmeltingen van twee zwarte gaten. Recent zijn twee onderzoeken verschenen, die interessant zijn om kennis van te nemen. Het eerste …
|
|
|
|
|
|
|
|
De Helixnevel, NGC 7293......angstgegner pur sang!!
|
|
|
|
Zoals het Nederlands voetbalelftal unseren degelijke oosterburen als "angstgegner pur sang" heeft/had (??) zo is dit specifieke object echt mijn persoonlijke astrofotografische "femme fatale", want kolere zeg, welk een joekel van een hoeveelheid werk en frustratie is er in gaan zitten om uiteindelijk nevenstaande, toch best niet onredelijk ogende, hemelkiekje eruit te wurgen. Drie avonden a raison de vier uur …
|
|
|
|
|
|
|
|
Sterren en planeten lijken zo'n beetje gelijktijdig te onstaan
|
|
|
|
Recent onderzoek heeft laten zien dat sterren en planeten zo'n beetje gelijktijdig lijken te ontstaan en dat ze ook samen opgroeien. Ja dùùùhhhh, zeg je misschien, dat is toch niets nieuws? Sterren en planeten ontstaan toch uit zo'n samentrekkende wolk, die tot een schijf afplat en in het centrum heet wordt en waaruit een ster ontstaat en in de rest …
|
|
|
|
|
|
|
|
NASA vraagt publiek om maankoffer te pakken! #NASAMoonKit
|
|
|
Ik ga naar de maan en neem mee... In het kader van NASA's Artemismissie startte NASA deze week een nieuwe social media-campagne op waarin deelnemers gevraagd wordt online te delen wat er in hun mini-maankoffer allemaal zou zitten als ze naar de maan zouden afreizen. NASA's Artemismissie heeft tot doel de eerste vrouw en volgende man, de dertiende, naar het maanoppervlak te brengen in 2024. De campagne loopt onder #NASAMoonKit. Om deze uitdaging naar een hoger niveau te tillen, heeft NASA ook een 'Expert-modus' voor de moonkit ingesteld: volg de strikte richtlijnen waaraan astronauten zich moeten houden bij het inpakken van hun 'persoonlijke voorkeurskits', d.w.z. elke astronaut die naar het ISS afreist, mag slechts een ruimte van 12,7 bij 20,3 bij 5,1 cm vullen met persoonlijke spullen. ter vergelijk standaard handbagage voor een vliegtuig mag ong. 23 bij 35 bij 56 cm bedragen. Bettina Inclán, NASA's PR vice-president, noemt het een leuke kans om nu, ten tijde van het Covid-virus en velen zich moeten aanpassen qua werk e.v. om meer te weten te komen over de toekomstige maanonderneming en de omstandigheden waaronder de astronauten moeten werken. Inclán: "In een tijd waarin velen van ons werken, lesgeven of leren vanuit huis, is dis een unieke manier om meer te weten te komen over het Artemis-programma en ons bij NASA aan te sluiten terwijl we ons voorbereiden op de volgende stappen van de mensheid op het maanoppervlak."
|
|
|
|
|
|
|
|
Russische astrofysici onderzoeken wormgat-kandidaten tussen actieve galactische kernen
|
|
|
Een team Russische astrofysici o.l.v. Mikhail Piotrovich verbonden aan het Centraal Astronomisch Observatorium, Pulkovo, St. Petersburg, heeft de hypothese geopperd dat ongewone hoogenergetische gammaflitsen mogelijk zouden kunnen onthullen dat wat supermassieve zwarte gaten (SMBH's) lijken, in werkelijkheid wormgaten blijken te zijn. Bij deze nieuwe zoekmethode voor potentiële wormgaten, detectie aan de hand van ongebruikelijke gammaflitsen, stelt Piotrovich en zijn team dat deze supermassieve zwarte gaten feitelijk de 'ingang' of 'mond' vormen tot deze wormgaten. Een wormgat, ook bekend als Einstein-Rosenbrug, is een hypothetische mogelijkheid om binnen ruimtetijd sneller dan het licht te reizen, ze vormen a.h.w. speculatieve bruggen tussen verre locaties in de ruimte, en bieden zo een potentiële kosmische snelkoppeling naar bestemmingen die met andere middelen onbereikbaar zouden zijn. Hoewel wormgaten worden voorspeld door Einsteins algemene relativiteitstheorie, moet hun bestaan i.t.t. zwarte gaten, nog empirisch worden bewezen. Toch lijken ze in veel opzichten op elkaar. Beide soorten objecten zijn extreem compact en bezitten een buitengewoon sterke aantrekkingskracht. Het belangrijkste verschil is dat objecten uit zwarte gaten, na het passeren van de waarnemingshorizon van het zwarte gat - de drempel waar de snelheid die nodig is om aan de zwaartekracht van het zwarte gat te ontsnappen groter is dan de snelheid van het licht - niet meer kunnen ontsnappen terwijl elk object dat een wormgat binnengaat, in theorie van koers zou kunnen veranderen.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
