|
|
|
|
De Astroblogs van de afgelopen week
|
|
|
|
|
|
De informatieparadox van zwarte gaten lijkt opgelost, maar de oplossing is opzienbarend
|
|
|
|
Een al vijf decennia durende discussie over zwarte gaten lijkt aan het einde te zijn gekomen: recent theoretisch onderzoek aan zwarte gaten lijkt er op te wijzen dat zwarte gaten wel degelijk informatie naar buiten kunnen brengen over hetgeen bij hen naar binnen is gevallen. En daarmee lijkt er een oplossing te zijn voor deze zogeheten informatieparadox. Maar daar is …
|
|
|
|
|
|
|
|
Zijn er ook groene sterren?
|
|
|
|
We kennen groene (erwt-) sterrenstelsel, groene vuurbollen en groene planetaire nevels. Maar zijn er ook groene sterren? Ik kom op de vraag omdat ik vanochtend deze interessante tweet-reeks voorbij zag komen: As stars burn hotter and hotter, they go from looking red to orange to yellow to white to blue... But why are there no green stars?? pic.twitter.com/4pRFmv7ojF — Ben …
|
|
|
|
|
|
|
|
Eva Laplace wint communicatieprijs voor software die levensloop van ster toont
|
|
|
|
Promovenda Eva Laplace (Universiteit van Amsterdam) ontvangt de ET Outreach Award van de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen. Ze krijgt de communicatieprijs voor haar project waarmee ze op een intuïtieve manier het leven van een ster in beeld wil brengen. Tot nu toe gebruiken alle lesmethodes daarvoor moeilijk te bevatten diagrammen, zoals het meer dan honderd jaar oude Hertzsprung-Russell-diagram. De …
|
|
|
|
|
|
|
|
Gas in grootschalige structuren in het heelal afgelopen acht miljard jaar drie keer zo heet geworden
|
|
|
|
Sterrenkundigen hebben ontdekt dat het hete gas dat zich bevindt in de grootschalige structuren van het heelal - dat is het kosmische web van de (super-)clusters van sterrenstelsels - afgelopen acht miljard jaar maar liefst drie keer heter is geworden. De temperatuur van elektronen in dat gas was 8 miljard jaar geleden (roodverschuiving z=1) 700.000 K, nu (z=0) is dan …
|
|
|
|
|
|
|
|
Jupiter’s maan Europa gloeit in het donker
|
|
|
|
Wie had niet vroeger zo'n glow-in-the-dark figuurtje in z'n slaapkamer hangen? Recent onderzoek laat zien dat de ijzige maan Europa van Jupiter een soort van kosmische glow in the dark is, een maan die zwakjes gloeit in het donker. Europa wordt continu bestookt met elektronen afkomstig van Jupiter en die arriveren niet alleen bij de zonverlichte dagkant van Europa, maar …
|
|
|
|
|
|
|
|
Asteroïde 99942 Apophis verandert van koers door Yarkovsky-versnelling
|
|
|
Astronomen van de Universiteit van Hawaï hebben recent een subtiele verschuiving opgemerkt in het traject van de asteroïde der asteroïden, ofwel '99942 Apophis'. Deze ruimterots zal in 2029 rakelings langs de aarde scheren maar vrijwel zeker niet inslaan. Echter is er wel een theoretisch zeer kleine kans dat deze 'God van de Chaos' in het jaar 2068 op de aarde zal botsen, maar metingen uit 2016 toonden aan dat die kans uiterst klein is, kleiner dan 1 op 150.000. Het astronomisch team uit Hawaï dat de verschuiving opmerkte staat onder leiding van professor David J. Tholen. Tholen is een Apophis-astronoom van het eerste uur. Hij is mede-ontdekker van de ruimterots in 2004, door het Kitt Peak National Observatory. De astronomen presenteerden de resultaten van hun onderzoek vorige week op de 'Apophis T-9 Years' virtuele conferentie, gehouden van 4 t/m 6 november j.l., vanuit het Lunar and Planetary Institute. Hun onderzoek kwam tot de conclusie dat in het traject van Apophis een kleine verschuiving waargenomen is, een verschijnsel dat bekend staat als de 'Yarkovsky-versnelling', de rots krijgt een klein duwtje dat wordt veroorzaakt door de energie van zonlicht. Het Yarkovski-effect (naar de Russische ingenieur Ivan Ossipovitsch Yarkowski, die het rond 1900 beschreef) verklaart de invloed van de inconsistente oppervlakteverwarming van asteroïden op hun banen.* Dit effect houdt in dat de asteroïde Apophis, die zo een 370 meter in doorsnee is, en reist met een snelheid van een kleine 100.000 k/h, meer dan 170 meter zal afdrijven van zijn verwachte positie in een baan om de aarde. Deze verschuiving is zeer belangrijk met het oog op de mogelijke botsing met de aarde in april 2068.
|
|
|
|
|
|
|
|
Astronomen willen exoplaneten inzetten als 'natuurlijke' donkere materie detectoren
|
|
|
|
Een team astronomen van de Amerikaanse Cornell Universiteit, Ithaca (NY), heeft recentelijk een gedurfd nieuw plan bepleit om donkere materie op te sporen. Zij stellen voor om exoplaneten, waarvan er meer en meer geïdentificeerd worden, te gebruiken als 'natuurlijke' donkere materie detectoren. De onderzoekers geven met dit DM-onderzoek een eigen bijzondere draai aan de zoektocht naar buitenaards leven op exoplaneten. Exoplaneten worden in een steeds sneller tempo ontdekt met behulp van NASA's Kepler en TESS, en alleen al in de Melkweg verwacht men dat er miljarden tot wel een biljoen exemplaren zijn. En volgens het Cornell Team zouden deze exoplaneten als DM detectoren kunnen dienen. DM is de, tot op heden onzichtbare kandidaat-ingrediënt, die fungeert als ‘lijm’ die sterren, stof en gas in sterrenstelsels bij elkaar houdt. Daar om waarnemingen zoals de rotatie van sterrenstelsels te verklaren, moet het heelal wel een verborgen ingrediënt hebben. Sterclusters, de meest massarijke structuren in het heelal, zijn de grootste opslagplaatsen van DM. M.b.v. geavanceerde computersimulaties hebben astronomen al gezien dat donkere materie zich in de richting van de centra van sterrenstelsels beweegt. En het is deze theoretische verschuiving in dichtheid die astronomen zou moeten helpen bij het identificeren van donkere materie. Het 26 pagina's tellende wetenschappelijk artikel van het team, Rebecca K. Leane en Juri Smirnov,* over de inzet van exoplaneten als DM-detectoren, is recent geplaats in arXiv.*
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ik zag vandaag deze video langskomen, SpaceX in de stijl van Gerry Anderson's Thunderbirds, de legendarische SF serie uit de jaren zestig. Geluid op volle sterkte en genieten maar. FAB!!
|
|
|
|
|
|
|
|
Eerste detectie van bruine dwerg met radiotelescoop
|
|
|
|
Astronomen bij ASTRON en de Universiteit Leiden hebben met de LOFAR-radiotelescoop een zwakke ster, zwaarder dan Jupiter, maar veel minder zwaar dan de zon ontdekt. Het is de eerste ontdekking van een bruine dwerg met behulp van radiotelescopen. De ontdekking van het object genaamd Elegast, opent een nieuw pad voor het gebruik van radiotelescopen, namelijk om zwakke objecten in de …
|
|
|
|
|
|
|
|
Hoe lang doet licht er over een waterstof molecuul te passeren?
|
|
|
|
Een foton (gele pijl) veroorzaakt golven van elektronen als het door de ‘wolk' van elektronen (grijs) gaat van het waterstof molecuul (rood zijn de twee protonen). Er ontstaat dan een interferentiepatroon, dat iets naar rechts is gebogen en daaruit kunnen ze afleiden hoe lang het foton er over doet om het molecuul te passeren. Credit: Sven Grundmann, Goethe University Frankfurt.Onderzoekers …
|
|
|
|
|
|
|
|
Upgrade Deep Space Station-43 verloopt voorspoedig; Voyager 2 stuurt bevestigingssignaal terug naar aarde na communicatietest
|
|
|
|
Sinds maart dit jaar ondergaat de enige radioantenne die kan communiceren met de Voyager 2, de Deep Space Station-43, te Canberra, Australië, grote herstelwerkzaamheden. De antenne is tot februari 2021 offline gehaald. De antenne is cruciaal voor contact met de Voyager 2, die zich op 18,5 miljard km van de aarde bevindt, en het is voor NASA's missie-ingenieurs een spannende aangelegenheid. Recentelijk, na een half jaar werkzaamheden aan het DSS-43, volgde er in oktober j.l. een communicatietest, een set commando's werd vanaf de DSS-43 naar de Voyager 2 verstuurd en ontvangen! NASA ingenieurs waren opgetogen toen Voyager 2 het bevestigingssignaal naar de aarde zond, teken dat het herstel van DSS-43 op de goede weg is. De Voyager missie wordt beheerd vanuit het Jet Propulsion lab, te Pasadena, Californië.
|
|
|
|
|
|
|
|
Rode dwergsterren zijn niet vriendelijk voor leven
|
|
|
|
De meeste van de ruim 4300 exoplaneten die ontdekt zijn draaien om rode dwergsterren, sterren van spectraalklasse M. Dat is niet zo gek, want dit type sterren vormt naar schatting 75% van alle sterren in het Melkwegstelsel. Zo'n 7,5% zijn gele dwergsterren van spectraaltype G, zoals onze zon. Rode dwergsterren zijn kleiner en koeler dan gele dwergsterren, dus willen planeten …
|
|
|
|
|
|
|
|
Deel van de ontbrekende baryonische materie zit in het kosmische web
|
|
|
|
Een schamele vijf procent van alle massaenergie van het heelal bestaat uit gewone materie, materie waar jij en ik uit zijn opgebouwd, waar de sterren, planeten, gas- en stofwolken in het heelal uit bestaan, waar zelfs neutronensterren en zwarte gaten uit bestaan. De rest is donkere materie (27%) en donkere energie (68%). Maar een groot deel van die gewone materie, …
|
|
|
|
|
|
|
|
Vreemde molecuul ontdekt in Titan’s atmosfeer, een mogelijke bouwsteen van leven
|
|
|
|
Wetenschappers hebben in de atmosfeer van Titan, de grootste maan van Saturnus, een vreemd molecuul ontdekt, cyclopropenylidene (C3H2), ja ja dat is makkelijk te onthouden. Dit is een op koolstof gebaseerd molecuul dat mogelijk een bouwsteen is van leven. De ontdekking werd gedaan met de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) in het noorden van Chili en wel door een groep …
|
|
|
|
|
|
|
|
Jawel, radioflitser FRB 200428 kwam van een magnetar in ons eigen Melkwegstelsel
|
|
Impressie van een magnetar die op uitbarsten staat. Credit: McGill University Graphic Design TeamDe snelle radioflitser (Engels: Fast Radioburst, FRB) FRB 200428, die op 28 april is waargenomen met de Canadese radiotelescoop CHIME (‘Canadian Hydrogen Intensity Mapping Experiment’) blijkt inderdaad geproduceerd te zijn door een magnetar in ons eigen Melkwegstelsel. Ik zeg 'inderdaad', want het vermoeden bestond al langer en …
|
|
|
|
|
|
|
|
Zwaartekracht uitgelegd, maar dan zonder snaren?
|
|
|
|
Al tientallen jaren zijn natuurkundigen het erover eens dat de snaartheorie de ‘missing link’ is tussen Einsteins relativiteitstheorie, die de natuurwetten beschrijft die op de grootste schaal plaatsvinden, en quantummechanica, die de natuur beschrijft op de kleinste schaal. Maar een internationaal team geleid door Radboud-natuurkundigen heeft nu bewijs geleverd dat de snaartheorie niet de enige theorie hoeft te zijn die …
|
|
|
|
|
|
|
|
Overschot XENON1T lijkt niet te komen van axionen van de zon
|
|
|
|
Weten jullie het nog? Op 17 juni jongstleden was het wereldnieuws dat natuurkundigen met de XENON1T detector een onverklaarbaar signaal hadden waargenomen. XENON1T is een detector waarmee men probeert donkere materie direct te detecteren en het signaal dat men zag kwam wellicht van axionen van de zon, een hypothetisch elementair deeltje, een kandidaat donkere materiedeeltje. Bij het XENON1T experiment gebruikt …
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
