|
|
|
|
De Astroblogs van de afgelopen week
|
|
|
|
|
|
Röntgenstraling Magnificent Seven wijst mogelijk op bestaan van axionen, deeltjes donkere materie
|
|
|
|
De röntgenstraling van een groepje jonge, nabije neutronensterren zou mogelijk geproduceerd kunnen zijn door axionen, hypothetische deeltjes die een kandidaat zijn voor donkere materie. Een groep onderzoekers van het Lawrence Berkeley National Laboratory (Berkeley Lab) heeft de straling bestudeerd van een klein groepje neutronensterren, de zogeheten Magnificent Seven. Neutronensterren zijn zeer compacte, snel roterende objecten - de massa van de …
|
|
|
|
|
|
|
|
Sterrenkundigen zien wervelwind rondom mogelijke exoplaneet-in-wording
|
|
|
|
Een internationaal team van sterrenkundigen onder Nederlandse leiding heeft een wervelwind van stof en gruis ontdekt in een baan rond een jonge ster. In het gruis is zich mogelijk een planeet aan het vormen. Het team van wetenschappers deed de ontdekking in de tijd die bouwers en bedenkers van een astronomisch instrument krijgen als beloning voor hun werk. Ze publiceren …
|
|
|
|
|
|
|
|
Astrofysici ontdekken bijzondere sterrenstroom 'Theia 456', al zijn sterren zijn tegelijk geboren
|
|
|
|
In onze Melkweg bewegen zich zo een 8000 recent ontdekte sterrenstromen (Eng. 'stellar streams') die allen 'Theia' genaamd zijn. Een sterren- of stellaire stroom is een verzameling van sterren die een zeldzaam lineair patroon volgen. Ze bewegen in een baan om een sterrenstelsel dat ooit een bolvormig cluster of dwergstelsel was, en dat nu uit elkaar is gescheurd en zich langs zijn baan uitgestrekt heeft door getijdenkrachten. Van de 8000 bekende sterrenstromen is Theia 456 een bijzondere, een team van astrofysici heeft recent meerdere datasets afkomstig van de Gaia ruimtetelescoop gecombineerd en ontdekt dat alle 468 sterren van Theia 456 tegelijk geboren zijn en tevens in dezelfde richting door de hemel bewegen. Astrofysicus Jeff Andrews van de Northwestern University te Washington stelt; "De meeste sterclusters worden samen geformeerd. Wat echter zo bijzonder is aan Theia 456 is dat het zo lang, 570 lichtjaar, en zo uitgestrekt is. Er zijn maar weinig sterrenstromen zo dichtbij, zo jong en zo wijdverspreid."
|
|
|
|
|
|
|
|
Zware dubbelsterren groeien al op jonge leeftijd snel naar elkaar toe
|
|
|
|
Een team van sterrenkundigen, met onder anderen de UvA-astronomen Frank Backs en Hanneke Poorta, heeft ontdekt dat zware sterren die samen rond een gemeenschappelijk zwaartepunt draaien, in wijde banen worden geboren maar al binnen een miljoen jaar snel naar elkaar toe bewegen. De meeste zware sterren vormen paren, maar tot nu toe was niet bekend hoe deze dubbelsterren worden gevormd. …
|
|
|
|
|
|
|
|
Zonneactiviteit van de laatste duizend jaar gereconstrueerd
|
|
|
|
Een internationaal team van onderzoekers is er in geslaagd om met behulp van jaarringen van bomen de zonneactiviteit te reconstrueren tot aan het jaar 969, een periode van maar liefst 1052 jaar. Dankzij het waarnemen van zonnevlekken weten sterrenkundigen hoe de activiteit van de zon met een elfjarige cyclus precies wisselt, maar die kennis reikt slechts tot begin 17e eeuw, …
|
|
|
|
|
|
|
|
Uitbarsting gedetecteerd van een jong stellair object, een FUor
|
|
|
|
Sterrenkundigen hebben gebruikmakend van de Palomar Gattini InfraRed survey (PGIR) en van NASA's NEOWISE IR-satelliet een uitbarsting gedetecteerd van een jong stellair object, een 'Young Stellar Object' (YSO), zoals ze 'm ook wel noemen. Die YSO's zijn protosterren of sterren die nog op de hoofdreeks van het Hertzsprung-Russeldiagram moeten belanden, zeer jonge sterren dus. Ze zijn altijd omgeven door een …
|
|
|
|
|
|
|
|
Livestream lancering eerste batch Starlink-satellieten van 2021 [update en replay]
|
|
|
|
SpaceX lanceert vandaag, 19 januari, de eerste batch Starlink-satellieten van 2021. De lancering staat gepland om 14:23 NL'se tijd. De lancering is via de livestream van SpaceX te volgen, de webcast start 15 minuten van tevoren. Het is de 17e lancering op rij van Starlink, het snelle breedband satellietnetwerk dat uiteindelijk zal bestaan uit een mega-constellatie van enkele tienduizenden satellieten. De boosterraket van de Falcon 9 op deze missie is al aan zijn zevende vlucht op rij toe, eerder ondersteunde deze rakettrap vier Starlinkmissies, de eerste Crew Dragon demonstratievlucht in 2019, de Canadese Radarsat-constellatie en de Sirius XM-7 missie van december j.l. naar de ruimte. De lancering wordt uitgevoerd vanaf het Kennedy Space Center in Florida, op het lanceerpad 39A (LC-39A). Nadat de eerste trap van de raket zich afscheidt (stage separation) zal deze trap landen op het droneschip met de veelzeggende naam 'Just Read the Instructions', dit schip ligt in de Atlantische Oceaan.
|
|
|
|
|
|
|
|
NASA's maanraket laatste hotfire-test eindigt voortijdig, mogelijk geen lancering dit jaar
|
|
|
|
Het Space Launch System is de grote super heavy lift-raket van NASA die mensen naar de maan en Mars moet gaan brengen. NASA is gebrand op een testvlucht 'Artemis 1' nog dit jaar maar helaas gooit een mislukte grondtest van afgelopen weekend mogelijk roet in het eten. Deze zogeheten 'hotfire' statische brandtest was de laatste mijlpaal, in een reeks van acht, in de Green Run-testcampagne voor de SLS-hoofdrakettrap (Core-stage) die een jaar geleden begon.* De test werd uitgevoerd in NASA's Stennis Space Center te Mississippi. Oorspronkelijk zou de Green Run-test van 16 januari j.l. acht minuten duren maar na zestig seconden in de run stopten de vier RS-25 motoren ermee. De hoofdrakettrap van het SLS is uitgerust met vier RS-25 (Aerojet Rocketdyne) motoren, en twee externe boosterraketten, afkomstig uit de Northrup Grumman fabriek. De rakettrap wordt gebouwd door Boeing.
|
|
|
|
|
|
|
|
Twee reusachtige radiostelsels met MeerKAT ontdekt - er zijn er vast nog véél meer
|
|
|
|
Sterrenkundigen hebben met de krachtige MeerKAT radiotelescoop in Zuid-Afrika twee reusachtige radiosterrenstelsels ontdekt. Er zijn al vele radiostelsels bekend, sterrenstelsels die zeer veel straling uitzenden in het radiogolfgebied van het elektromagnetische spectrum, maar van de 'reusachtige radiostelsels' zijn er maar een paar honderd bekend. Deze 'giant radio galaxies', zoals ze in het Engels worden genoemd, hebben straalstromen of jets, die …
|
|
|
|
|
|
|
|
In Polen is 2021 uitgeroepen tot 'Stanislav Lem' jaar
|
|
|
|
Het jaar 2021 is in Polen uitgeroepen tot het Stanislav Lem-jaar. Stanislav Herman Lem (Lvov 1921- Krakau 2006) is een Poolse sciencefiction schrijver. Zijn meest bekende werk is Solaris uit 1961 en dit boek is ook verfilmd. Verder is Lem naast schrijver ook bekend om zijn essays over filosofie en werkte hij tevens als literatuurcriticus, Zijn thema's behandelen buitenaardse intelligentie, AI, de plek van de mensheid in het heelal en de beperkingen van het menselijk bevattingsvermogen. Lem's boeken en essays werden vertaald in 40 talen en er werden miljoenen boeken wereldwijd van hem verkocht. Een nieuwe biografie en uitgave's van zijn boeken liggen dit jaar in het verschiet alsmede festivals en tentoonstellingen m.b.t. Lem en zijn werk.
|
|
|
|
|
|
|
|
Burgerwetenschappers maken 3D kaart van ruim 500 nabije bruine dwergen
|
|
|
|
Burgerwetenschappers die hebben meegedaan met het Backyard Worlds: Planet 9 project hebben een 3D kaart gemaakt van 525 bruine dwergsterren binnen een straal van 65 lichtjaar (20 parsec) van de zon. 38 van die dwergsterren waren nog niet eerder ontdekt. Die burgerwetenschappers - in het Engels citizen scientists genoemd - zijn enthousiaste vrijwilligers verspreid over de hele wereld, die met hun …
|
|
|
|
|
|
|
|
COOL-LAMPS I, een door studenten ontdekt gelensd sterrenstelsel in het vroege heelal
|
|
Studenten van de Universiteit van Chicago hebben met een door hen opgezet project dat COOL-LAMPS ((Dat staat voor ChicagO Optically-selected strong Lenses—Located At the Margins of Public Surveys.)) heet een sterrenstelsel ontdekt dat al 1,2 miljard jaar na de oerknal bestond, toen het heelal minder dan 10% van z'n huidige leeftijd had. Wat ze met COOL-LAMPS doen is bestaande databases …
|
|
|
|
|
|
|
|
Minieme versnelling pulsars geeft inzicht in donkere materie rondom de Melkweg
|
|
|
|
Een aantal dagen geleden meldde ik het nieuws dat ze met NANOGrav mogelijk zwaartekrachtgolven hebben gedetecteerd. Maar de NANOGrav detector blijkt meer prestaties te hebben geleverd. Een team van sterrenkundigen onder leiding van Sukanya Chakrabarti (Institute for Advanced Study) heeft namelijk met NANOGrav 14 pulsars in de relatieve nabijheid van de zon bestudeerd en daaruit hebben ze heel nauwkeurig de …
|
|
|
|
|
|
|
|
Virgin Orbit's tweede poging de ruimte te bereiken met 'LauncherOne' Demo 2-missie [update]
|
|
|
|
Virgin Orbit zal dit weekend een tweede poging wagen om de ruimte te bereiken. De missie heet Demo 2 en de lanceercombinatie bestaat uit de 'LauncherOne' en de 'Cosmic Girl'. Laatstegenoemde is een omgebouwde Boeing 747 die dient als het draagvliegtuig, deze zal onder een van zijn vleugels de raket 'LauncherOne' hebben die naar een aardebaan gelanceerd zal worden. Het gevaarte zal opstijgen vanuit het Mojave Air- and Spaceport in het zuidoosten van Californië. Zodra het vliegtuig op zo'n 10 km hoogte is, zal het de raket lanceren, welke op zijn beurt een tiental cube-satellieten zal lanceren. De cube-sats gaan data verzamelen voor wetenschappelijk onderzoek van NASA. De lancering zal plaatsvinden op zondag 17 januari tussen 19:00 en 3:00 's nachts van de 18e januari. Het is de derde poging in korte tijd, eerdere data waren 20 december en 13 januari j.l. Het bedrijf Virgin Orbit is een in 2017 opgericht Amerikaans privaat ruimtevaartbedrijf dat onderdeel uitmaakt van de Virgin Group van Richard Branson, waar ook Virgin Galactic en Atlantic deel van uitmaken. Het hoofdkantoor en de fabriek van Virgin Orbit zijn beide gevestigd in Long Beach (Ca.). Virgin Orbit is een voormalige divisie van Virgin Galactic, het ontwikkelde de Launcher One, om kleine satellieten te lanceren.
|
|
|
|
|
|
|
|
2020 was samen met 2016 het warmste jaar ooit gemeten
|
|
|
|
De NASA heeft laten weten dat het jaar 2020 samen met 2016 het warmste jaar was dat ooit is gemeten. Globaal was de temperatuur 1,02 graden Celcius warmer dan het gemiddelde van de periode 1951-1980, aldus de metingen gedaan door NASA’s Goddard Institute for Space Studies (GISS) in New York. Vergeleken met de temperatuur eind 19e eeuw is het nu …
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
![Livestream lancering eerste batch Starlink-satellieten van 2021 [update en replay]](https://www.astroblogs.nl/wp-content/uploads/2021/01/1280px-Starlink-1_Launch-e1611056747792.jpg)
![Virgin Orbit's tweede poging de ruimte te bereiken met 'LauncherOne' Demo 2-missie [update]](https://www.astroblogs.nl/wp-content/uploads/2021/01/1280px-Virgin_Orbit_747_Cosmic_Girl_at_Long_Beach_Airport-e1610718686701.jpg)
