Een moloch met magnetische tentakels

Is ’t geen fantastische foto? En drie keer raden wie ‘m gemaakt heeft? Yep, de Hubble ruimtetelescoop, wie eh… wat anders? Je zou toch zeggen dat Hubble die reparatiemissie die Discovery binnenkort gaat uitvoeren helemaal niet nodig heeft. De foto is van NGC 1275, een gigantisch elliptisch sterrenstelsel in het hart van de Perseuscluster van sterrenstelsels. De Hubble-opnames, waarvan je hier een 35 Mb Tiff-versie kan downloaden, bieden de sterrenkundigen de gelegenheid meer te weten te komen over het sterrenstelsel. Met name die rode filamenten vormden tot nu toe een raadsel. Ze zijn erg nauw, slechts enkele honderden lichtjaren breed, maar zéér zwaar, miljoenen keren de massa van de Zon én heel heet, enkele miljoenen graden Celcius warm. Op zich zouden zulke filamenten, die uit de kern van NGC 1275 ontspringen, niet lang kunnen bestaan en zou het gas erin moeten ineenklappen tot sterren. Maar uit de waarnemingen blijken ze al honderden miljoenen jaren te bestaan. Een team sterrenkundigen onder leiding van Andy Fabian (University of Cambridge, GB) heeft de beelden van Hubble bestudeerd en ontdekt dat magnetische velden een sleutelrol vervullen in de tentakelachtige filamenten. De filamenten zijn zo’n 200 lichtjaar breed, strekken zich uit tot 20.000 lichtjaar en leggen per stuk ongeveer 1 miljoen zonmassa’s op de weegschaal. Ze ontstaan allemaal in het superzware zwart gat in het centrum van NGC 1275. Fabian et al denken dat de filamenten ‘in leven blijven’ door magnetische velden. Die zorgen er voor dat het gas niet gravitationeel ineenstort tot sterren. Vandaag verschijnt een artikel in het vakblad Nature van de hand van Fabian en z’n maatjes over NGC 1275. Rennen naar de bladenwinkel! 😉 Overigens is dat zwarte gat in NGC 1275 ook nog verantwoordelijk voor een ander opmerkelijk verschijnsel: de laagste geluidsgolf tot nu toe waargenomen in het heelal. In 2003 ontdekte Chandra rimpels in de Perseuscluster die veroorzaakt zijn door een geluidsgolf afkomstig van dat zwarte gat met een toonhoogte van Bâ™­, welke 57 octaven lager ligt dan de middelste tonen van een piano. 😯  Bron: Hubble.