De Nemesis theorie: heeft de zon een begeleider “des doods”?

Lange tijd is het idee dat de zon een kleine begeleider heeft erg populair geweest. Deze begeleider wordt Nemesis genoemd en is vermoedelijk een dwergster. De theorie is voorgesteld om een cyclus van uitstervingen op aarde te verklaren. Wetenschappers speculeerden dat een dergelijke ster de omloopbaan van kometen zou kunnen beïnvloeden, waardoor ze richting de aarde gestuurd worden. Recente astronomische onderzoeken hebben het bestaan van zo’n begeleider echter (vrijwel) uitgesloten. Begin jaren ’80 is het wetenschappers opgevallen dat massale uitstervingen een cyclisch patroon lijken te vormen – ze blijken iedere 27 miljoen jaar vaker voor te komen. Deze lange tijdspanne zorgde ervoor dat men ging zoeken naar een astronomische verklaring. In 1984 is voorgesteld dat een rode dwergster op een afstand van 1,5 lichtjaar de bron van deze cyclus zou kunnen vormen.Latere theorieën speculeerden dat Nemesis een witte of een bruine dwergster zou kunnen zijn, of een reuzenplaneet een paar keer zwaarder dan Jupiter. Wat de aard van het object ook is, Nemesis zou de Oortwolk kunnen verstoren, een regio van komeetkernen aan de rand van het zonnestelsel, nog veel verder dan Pluto.Als Nemesis iedere 27 miljoen jaar door de Oortwolk zou reizen, dan zouden vele “slapende” kometen het zonnestelsel ingeschoten worden – richting de aarde. Het aantal inslagen zou dan toenemen, evenals de kans op een massale uitstervingsgolf. Bovendien zou Nemesis een verklaring kunnen vormen voor het feit dat de Kuipergordel ook aan de buitenkant scherp begrenst is.De dwergplaneet Sedna zou een aanvullende aanwijzing kunnen zijn voor een stellaire begeleider van onze zon. Deze planeet heeft namelijk een omloopbaan (een “jaar”) van 12.000 jaar! Dit is nog altijd een raadsel, maar een zwakke ster zou verantwoordelijk kunnen zijn voor deze bizarre omloopbaan.

Sommige wetenschappers geloven echter niets van de Nemesis-theorie. Zo is de cyclische aard van massale uitstervingen nog altijd een bron van onenigheid. Een studie van kraters lijkt te suggereren dat zo’n patroon helemaal niet bestaat. Daarnaast zou Nemesis op grote afstand van de zon moeten staan, anders zou z’n invloed hier gevoeld moeten worden. Een dergelijke omloopbaan zou echter inherent instabiel zijn, omdat andere sterren voortdurend aan Nemesis zouden trekken. De resulterende omloopbaan is dan niet voldoende om de Oortwolk regelmatig een schop onder z’n kont te geven.Een begeleider van de zon zou lastig te vinden zijn, maar nog altijd zichtbaar zijn door gevoelige telescopen. Astronomen hebben de hemel afgespeurd met de Two Micron All Sky Survey (2MASS), die drie jaar lang de hemel bestudeerd heeft in drie verschillende infrarode golflengten. Het instrument heeft 173 bruine dwergen ontdekt, maar die staan allemaal te ver weg om Nemesis te kunnen zijn. Ook die Wide-field Infrared Survey Explorer heeft een aantal bruine dwergen ontdekt, maar ook deze staan allemaal ver buiten het zonnestelsel. Het feit dat deze twee supergevoelige instrumenten niets hebben kunnen vinden lijkt de nagel aan de doodskist te zijn voor de Nemisis-theorie. Volgens NASA’s internetrubriek “Vraag een Astrobioloog”:De zon maakt geen deel uit van een binair systeem. Er is nooit enig bewijs geweest voor een begeleider. Het idee is ontkracht door verschillende infrarood surveys, inclusief de recente WISE-missie. Als er een bruine dwerg-begeleider van de zon zou zijn, dan zouden deze gevoelige instrumenten deze gedetecteerd moeten hebben.Nou, geen Nemesis dus. Iedereen kan weer lekker gaan slapen 🙂 Bron: SPACE.com.