Vergelijking tussen de aarde en Kepler 452b. Credit: NASA
Het zal je niet zijn ontgaan: NASA heeft vorige week de ontdekking bekend gemaakt van een aarde-achtige planeet in de leefbare zone van z’n moederster: Kepler-452b. Maar is die planeet wel leefbaar? Zoals mijn collega Arie al heeft gezegd, bestaat de kans dat Kepler-452b eigenlijk een kleine gasplaneet is, een soort mini-Neptunus. In dat geval zal de kans op buitenaards leven nihil zijn. Maar zelfs als de planeet wél rotsachtig is, is het zeer de vraag of de planeet geschikt is voor het leven zoals wij dat kennen.Kepler-452b bevindt zich op een afstand van 1400 lichtjaar en “weegt” zo’n vijf aardemassa’s. De diameter van de planeet is 1,63 keer die van de aarde, waarmee Kepler-452b technisch gezien een “super-aarde” is. De planeet draait rondom een G2-ster (hetzelfde type als onze zon) en doet zo’n 384 dagen over één omloopbaan. De astronomen zijn niet helemaal zeker wat voor soort planeet het is: de kans is 49 tot 62 procent dat het een rotsplaneet is. Dat betekent dat er ook een grote kans is dat Kepler-452b een gasrijke mini-Neptunus zal zijn!De moederster van Kepler-452b is ouder dan de zon en daarom ook wat helderder: zo’n tien procent om precies te zijn. Dat betekent dat de planeet tien procent meer energie ontvangt dan onze aarde. Kepler-452b is vermoedelijk in het bezit van een dikkere atmosfeer, meer wolken en meer vulkanen. Volgens stellaire evolutiemodellen is Kepler-542b ongeveer zes miljard jaar oud, met een onzekerheid van ongeveer één miljard jaar.Maar is de planeet leefbaar?
Waarschijnlijk niet – maar het is niet onmogelijk. Iedereen die zomaar roept dat Kepler-452b een “Aarde 2.0” is, houdt geen rekening met de duidelijke verschillen tussen de twee werelden: zoals het feit dat Kepler-452b een gasplaneet zou kunnen zijn. Dat gezegd hebbende, heeft de planeet een aantal eigenschappen die vanuit astrobiologisch perspectief interessant zijn.Kepler-452b bevindt zich op ongeveer 1,046 AU van z’n moederster (1 AU is de gemiddelde afstand tussen de aarde en de zon). Daarmee staat de planeet ruimschoots in de optimistische leefbare zone van z’n moederster – dat is vergelijkbaar met de huidige positie van Venus en Mars, die technisch gezien in de optimistische leefbare zone staan. Het feit dat beide planeten niet bijzonder leefbaar zijn, komt door allerlei andere (secundaire) factoren.Goed, Kepler-452b staat dus in de optimistische leefbare zone, maar buiten de conservatieve leefbare zone – da’s zeg maar de locatie van de aarde in ons zonnestelsel. Dat betekent dat de kans groot is dat de planeet een superbroeikaswereld is – een super-Venus dus i.p.v. een super-aarde.De omvang en massa van Kepler-452b vormen aanvullende problemen voor buitenaards leven. Zo hebben sommige onderzoeken uitgewezen dat planeten zoals Kepler-425b massief genoeg zijn om hun primordiale waterstofenvelop vast te houden – in tegenstelling tot onze aarde, die haar waterstofrijke oeratmosfeer lang geleden is kwijtgeraakt. Dat zou betekenen dat het oppervlak van de planeet gebukt gaat onder een hoge druk en temperatuur!
Een impressie van de planeet Kepler-452b. Credit: NASA/Ames/JPL_Caltech/D.Futselaar.
Maar goed, stel dat Kepler-425b geen omvangrijke waterstofenvelop heeft en ook geen super-broeikaseffect, dan zou de planeet leefbaar kunnen zijn. Gecombineerd met het feit dat de planeet ouder is dan onze aarde, dan zou het leven daar een miljard jaar verder geëvolueerd kunnen zijn! Stel je voor dat de planeet intelligent leven heeft voortgebracht, dan zal dat onvoorstelbaar veel verder zijn dan de mensheid – maar dat terzijde.Overigens is het helemaal niet duidelijk hoe biochemische processen functioneren op een planeet met twee keer zoveel zwaartekracht als de aarde. Kunnen de chemische processen die verantwoordelijk zijn voor het ontstaan van het leven wel plaatsvinden bij 2g – zelfs als aan alle andere voorwaarden voldaan is? Maar goed, zelfs als het leven kan ontstaan bij 2g, dan kun je ervan uitgaan dat het leven er heel anders uit zou zien dan op aarde – zo zullen landdieren en -planten vermoedelijk klein en gedrongen blijven.Wat leefbaarheid betreft hoeft een grotere planeet niet alleen maar slecht nieuws te zijn. Sterker nog, twee bekende astrobiologen hebben vorig jaar beweerd dat planeten tussen de 2 en 3 aardemassa’s “superleefbaar” zouden kunnen zijn – een combinatie van levensvatbare factoren die een exoplaneet zelfs meer leefbaar kunnen maken dan onze eigen aardkloot!Een dergelijke planeet zou namelijk tektonisch langer actief kunnen zijn, een krachtiger magnetisch schild hebben, een groter oppervlak hebben, minder hoge bergen, een optimale verhouding tussen land en water en een dikkere atmosfeer. Helaas lijkt Kepler-452b, met vijf aardemassa’s, buiten de boot te vallen.Dus is Kepler-452b een leefbare planeet? Vermoedelijk niet, maar je weet het natuurlijk nooit. De kans is bijna vijftig procent dat de planeet een mini-Neptunus is, waarop sowieso geen leven mogelijk is. Zelfs als de planeet werkelijk rotsachtig is, is de kans groter dat het een super-Venus is (een hete broeikasplaneet) dan een echte super-aarde – een groter en zwaarder broertje van onze levensvatbare waterwereld. Helaas pindakaas dus…althans zo lijkt het 😉 Bron: io9.
