Basic Grand Tack model
Het zonnestelsel telt acht planeten en de helft er van zijn kleine rotsachtige planeten (Mercurius, Venus, Aarde en Mars) in het binnenste deel van het zonnestelsel, de andere helft zijn gasreuzen (Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus) in de buitenste regionen, met een planetoïdengordel tussen de twee in. Het vermoeden bestaat dat de ligging van de gasreuzen niet altijd was zoals het nu is en er zijn twee modellen die de mogelijke ‘migratie’ van die grote planeten beschrijven, het Grand Tack model en het Nice model. De laatste lijkt het beste de migratie van de gasreuzen te kunnen beschrijven én de verschillen tussen de binnenste en buitenste regionen van het zonnestelsel te kunnen verklaren. Hij heeft volgens computersimulaties alleen één nadeel: met slechts vier gasreuzen lijkt het model niet op te gaan, er is nog een vijfde gasreus nodig.
Het NICE model in het kort. CREDIT: GOMES, ET AL.
Mocht er inderdaad een vijfde gasreus zijn geweest, dan kunnen we nu met 100% zekerheid vaststellen dat ‘ie er niet meer is. Daar moet een ‘close encounter’ van deze gasreus met Jupiter of Saturnus voor hebben gezorgd, dat de vijfde gasreus uit het zonnestelsel werd gekegeld – Uranus en Neptunus zijn te licht om dit voor elkaar te krijgen. Vraag is vervolgens: als zo’n close encounter heeft plaatsgevonden, moet dat dan ook niet effect hebben gehad op de manen van Jupiter of Saturnus, met name op de buitenste manen, die het meeste te lijden hebben van een gravitationeel rendez vous met die hypothetische vijfde gasreus. Zouden die manen dit overleefd kunnen hebben? In een recent gepubliceerd artikel wordt ingegaan op deze specifieke vraag en daarbij hebben drie sterrenkundigen gekeken naar de maan Callisto, de buitenste van de vier grote manen van Jupiter, en Iapetus, de buitenste grote maan van Saturnus. Wat blijkt uit de berekeningen: dat Callisto 42% kans heeft gehad om na een close encounter van Jupiter en de vijfde gasreus in z’n huidige baan te blijven, Iapetus daarentegen heeft slechts 1% gehad om dat kunstje te flikken. Het lijkt er dus op dat áls er een vijfde gasreus in het vroege zonnestelsel is geweest deze er door Jupiter is uitgeknikkerd en niet door Saturnus. Mmmm, nou we ’t toch over Jupiter hebben, wat dachten jullie van deze korte maar prachtige video van de in slechts tien uur om z’n as draaiende gasreus, een filmpje samengesteld uit foto’s die met Hubble gemaakt zijn.
Bron: Koberlein.
