Impressie van een superzwaar zwart gat in het centrum van een sterrenstelsel. Credit: NASA / JPL-Caltech.
Sterrenkundigen hebben de massa van het ‘ultrazware’ zwarte gat in het centrum van het reusachtige sterrenstelsel Holmberg 15A kunnen bepalen. Dat stelsel is het centrale sterrenstelsel van de cluster Abell 85 en met behulp van ESO’s Very Large Telescope (VLT) waren Kianusch Mehrgan (Max Planck Institute for Extraterrestrial Physics and University Observatory, Munchen) en haar collega’s in staat om de ‘stellaire kinematica’ rondom het zwarte gat te meten, dat wil zeggen dat ze de snelheden waarmee sterren en gaswolken daar bewegen konden meten. Om dat te kunnen doen hebben ze Holmberg 15A bestudeerd met Multi-Unit Spectroscopic Explorer (MUSE) verbonden aan de VLT en wel op 16 november 2017 en op 10 augustus 2018. Zo kwamen ze uit op een massa van dat zwarte gat van maar liefst … 40 miljard zonsmassa! Ter vergelijking: Sgr A*, het superzware zwarte gat in het centrum van ons eigen melkwegstelsel is ruim 4 miljoen zonsmassa zwaar en het zwarte gat M87* alias Powehi in het centrum van M87, waar de allereerste foto van een zwart gat van gemaakt is, telt 6,5 miljard zonsmassa op de weegschaal.
Het sterrenstelsel Holmberg 15A. credit: Juan P. Madrid & Carlos J. Donzelli, doi: 10.3847/0004-637X/819/1/50.
Die massa van dat zwarte gat verbaast de sterrenkundigen overigens wel. Holmberg 15A werd in 1937 ontdekt door de Zweedse sterrenkundige Erik Holmberg en het ligt op 700 miljoen lichtjaar afstand midden in de cluster Abell 85, waar zo’n 500 sterrenstelsels toe behoren. Op grond van de hoeveelheid sterren in de ‘bulge’ van het cluster, da’s het centrale deel ervan, zou je verwachten dat het zwarte gat in Holmberg 15A 4 tot 9 keer lichter zou zijn. Eerdere schattingen van de massa van het zwarte gat gaven overigens aan dat deze nog hoger was:
- Lauer et al hadden 310 miljard zonsmassa als massa
- Kormendy en Bender hadden 260 miljard zonsmassa in 2009.
- Rusli et al kwamen uit op 170 miljard zonsmassa
En dan is natuurlijk de vervolgvraag: wat is nou precies het allerzwaarste zwarte gat in het heelal, dat ons bekend is? Haha over die vraag heb ik enkele maanden terug nog een blog geschreven. 😀 Over de bepaling van de massa van het zwarte gat in Holmberg 15A zal dit vakartikel verschijnen in The Astrophysical Journal. Bron: Wiki + Sci News.
