|
|
|
|
De Astroblogs van de afgelopen week
|
|
|
|
|
|
Astronomen ontdekken nieuw verband tussen water en planeetvorming
|
|
|
|
Onderzoekers hebben waterdamp ontdekt in de schijf rond een jonge ster, precies op de plek waar mogelijk planeten worden gevormd. Water is een onmisbaar ingrediënt voor het leven op aarde, en vermoed wordt dat het ook een belangrijke rol speelt bij de vorming van planeten. Maar tot nu toe was het nog nooit gelukt om in kaart te brengen hoe …
|
|
|
|
|
|
|
|
Boek in aantocht - Met een verrekijker het heelal in
|
|
|
|
Al jaren liep ik met het idee rond een boek te schrijven over sterrenkijken met een verrekijker. En warempel, nu heb ik het nog gedaan ook! In 'Noordboek ' heb ik een uitgever gevonden die het boek gaat produceren en op de markt gaat brengen. Als het goed is, zal het in mei 2024 overal verkrijgbaar zijn. Govert Schilling was …
|
|
|
|
|
|
|
|
Webb ontdekt dat het mogelijk dwergstelsels zijn die het heelal hebben gereïoniseerd
|
|
|
|
Na de oerknal 13,8 miljard jaar geleden bestond het heelal miljoenen jaren lang voor het grootste deel uit neutraal waterstof, d.w.z. dat de elektronen (negatief geladen) en protonen (waterstofkernen, positief geladen) aan elkaar gekoppeld waren. Dat waren de 'donkere eeuwen' van het heelal, want er waren geen sterren en sterrenstelsels, alleen neutraal gas. Maar op een gegeven moment kwamen de …
|
|
|
|
|
|
|
|
Schrikkeldag in aantocht!
|
|
|
|
Morgen is het donderdag 29 februari 2024, schrikkeldag. Die dag hebben we niet voor niets - zie de uitleg hieronder. De schrikkeldag werd voor het eerst voorgesteld in het decreet van Canopus van 6 maart 237 v.Chr. om de loop van de Egyptische kalender nauwkeuriger met de seizoenen aan te laten sluiten (er zijn echter geen aanwijzingen dat het werd …
|
|
|
|
|
|
|
|
Extreem rood superzwaar zwart gat ontdekt dat groeit 'in de schaduw' in het vroege heelal
|
|
|
|
Door gebruik te maken van een kosmische zwaartekrachtlens én de krachtige IR-spiegel van de Webb ruimtetelescoop zijn sterrenkundigen er in geslaagd om in het vroege heelal een extreem rood superzwaar zwart gat in de kern van een sterrenstelsel te ontdekken. De groep sterrenkundigen, die onder leiding stond van Lukas Furtak en Adi Zitrin (Ben-Gurion University of the Negev) denken dat …
|
|
|
|
|
|
|
|
Japanse maanlander SLIM heeft de maannacht overleefd!
|
|
|
|
Zondagavond laat heeft de Japanse ruimtevaartorganisatie JAXA een signaal ontvangen van SLIM (voluit: Smart Lander for Investigating Moon), de Japanse maanlander die eerder - op 20 januari - een zacht landing op de maan had gemaakt. Op donderdag 1 februari brak op de plek waar SLIM geland was de nacht op de maan aan en zo'n nacht duurt daar welgeteld …
|
|
|
|
|
|
|
|
Metalen litteken ontdekt op kannibaal-ster
|
|
|
|
Wanneer een ster zoals onze zon het einde van zijn bestaan bereikt, kan hij de hem omringende planeten en planetoïden opslokken. Met behulp van de Very Large Telescope (VLT) van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) in Chili hebben onderzoekers nu voor het eerst een duidelijk spoor van dit proces ontdekt: een litteken dat op het oppervlak van een witte dwergster …
|
|
|
|
|
|
|
|
Invloed gemeten van donkere materie op de ontwikkeling van sterrenstelsels
|
|
|
|
Pakweg 85% van alle materie in het heelal bestaat uit donkere materie, de overige 15% is gewone, 'baryonische' materie. We kunnen donkere materie (DM) weliswaar niet zien (omdat het niet reageert op de elektromagnetische wisselwerking), maar z'n aanwezigheid kunnen we wel meten dankzij de zwaartekrachtseffecten, want DM reageert wel op de zwaartekracht. Gewone materie kennen we in de vorm van …
|
|
|
|
|
|
|
|
NASA registreert krachtigste zonnevlam in zeven jaar, klasse X6.3
|
|
|
|
De zon heeft recent zijn krachtigste zonnevlam sinds ongeveer zeven jaar ontketend. De zonnevlam van klasse X6.3 is de krachtigste van de huidige zonnecyclus, zonnecyclus 25. NASA's Solar Dynamics observatory registreerde de zonnevlam. De zonnevlam bereikte zijn piekactiviteit om 17.34 uur. EST (23:34 NL'se tijd) op donderdag (22 februari j.l.), volgens de National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA). Deze krachtige …
|
|
|
|
|
|
|
|
Webb ziet een sterrenstelsel zoals het Melkwegstelsel in wording in het vroege heelal
|
|
|
|
Sterrenstelsels zoals het Melkwegstelsel zijn ooit miljarden jaren geleden ontstaan, vermoedelijk door het samensmelten van meerdere, kleinere clusters van sterren. Sterrenkundigen hebben nu met de Webb ruimtetelescoop voor het eerst zoiets gezien, een sterrenstelsel in het vroege heelal dat zich aan het vormen is doordat meerdere clusters van sterren naar elkaar toekomen en zich aan het samenvoegen zijn. Met Webb's …
|
|
|
|
|
|
|
|
Sterrenkundigen ontdekken een gigantische bel van gammastraling, de eerste super PeVatron
|
|
|
|
Gebruikmakend van het Large High Altitude Air Shower Observatory (LHAASO) hebben sterrenkundigen in een stervormingsgebied in het sterrenbeeld Zwaan een enorme bel ontdekt van gammastraling. Het is ook voor het eerst dat ze een bron hebben ontdekt met gammastraling die hoger is dan 10 PetaElektronvolt (PeV), 1 PeV is 10^15 eV. Men spreekt daarom ook wel van de vondst van …
|
|
|
|
|
|
|
|
DES heeft omvang van Baryonische Accoustische Oscillaties gemeten
|
|
|
|
Recent is met de Dark Energy Survey (DES) in Zuid-Amerika de omvang van de zogeheten Baryonische Accoustische Oscillaties (BAO's) gemeten op het moment dat het heelal zo'n zeven miljard jaar oud was, dat is halverwege haar huidige leeftijd. Bij DES maken ze gebruik van de 570 Megapixel Dark Energy Camera (DECam), die verbonden is aan de 4m Víctor M. Blanco …
|
|
|
|
|
|
|
|
Video; Intuitive Machines' Odysseus veilig geland nabij de zuidpool van de maan
|
|
|
|
Na een zenuwslopende afdaling en een gespannen stilte vanaf het maanoppervlak zijn de Verenigde Staten terug op de maan, en wel met de robotlander Odysseus, een maanlander gebouwd door het in Houston gevestigde bedrijf Intuitive Machines. Odysseus landde gisteravond, 22 februari, nabij de zuidpool van de maan. Het was een mijlpaal voor de verkenning van de ruimte: geen enkel particulier …
|
|
|
|
|
|
|
|
Astronomen ontdekken met de XMM-Newton een zwart gat tijdens het 'omdraaien van de accretieschijf-tafel'
|
|
|
|
Astronomen van de Universiteit van Michigan hebben met behulp van ESA's röntgentelescoop XMM-Newton een zwart gat ontdekt tijdens het zogenoemde ‘omdraaien van de accretieschijf-tafel’, of, met andere woorden, het gas in de accretieschijf wordt dan met zulke hoge snelheden in alle richtingen weggeslingerd dat het het omringende interstellaire gas opruimt. Dit, op zijn beurt, voorkomt dat het sterrenstelsel rondom het …
|
|
|
|
|
|
|
|
Webb vindt aanwijzingen voor een neutronenster in het supernovarestant van SN1987A
|
|
|
|
Voor het eerst heeft men directe aanwijzingen gevonden dat zich in het midden van het restant van SN1987A, de supernova die in februari 1987 aan de hemel verscheen, een neutronenster bevindt. Op 23 februari 1987 zagen sterrenkundigen een supernova in de Grote Magelhaense Wolk verschijnen, een begeleidend dwergstelsel van de Melkweg, 163.000 lichtjaar van ons vandaan. SN 1987A was een type …
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
