|
|
|
|
De Astroblogs van de afgelopen week
|
|
|
|
|
|
Volg hier live de lancering van JUICE, donderdag 14.15 uur!
|
|
|
|
Op donderdag 13 april om 14.15 uur Nederlandse tijd wordt vanaf platform ELA-3 op de Europese lanceerbasis Kourou in Frans-Guyana ESA’s Jupiter Icy Moons Explorer missie (kortweg JUICE) gelanceerd. De ruimteverkenner van de ESA zal drie manen van Jupiter gaan 'bezoeken', te weten Ganymedes, Callisto en Europa, alle drie in het bezit van een dikke ijskorst met daaronder vermoedelijk een …
|
|
|
|
|
|
|
|
Westerbork ontdekt snelle radioflitsen die naburig melkwegstelsel spiesen
|
|
|
|
Na een vernieuwing van de Westerbork radiotelescoop hebben astronomen maar liefst vijf nieuwe FRBs gevonden. Het is de eerste keer dat een Nederlandse telescoop deze snelle radioflitsen ontdekt. De resultaten, die op 12 april verschijnen, bevatten beelden die veel scherper zijn dan tot nu toe mogelijk was. FRBs, Fast Radio Bursts, behoren tot de felste ontploffingen in het heelal. De …
|
|
|
|
|
|
|
|
Prelude Starship SN-24, 'wel of geen orbitale vlucht, dát is de vraag'
|
|
|
|
Kijk hem daar nou staan, de kolos genaamd SN-24 ofwel Starship/Super Heavy. Alsof hij op ons neerkijkt met een blik van "God, daar hebben we je even mooi bij de pand van je jasje te pakken!¨*. Een forse dosis engelengeduld kan Elon Musk c.q. SpaceX inmiddelds niet ontzegd worden. In het najaar van 2021 leek het er even op dat …
|
|
|
|
|
|
|
|
Hubble zag mogelijk een rondzwervend superzwaar zwart gat met een spoor van jonge sterren achter zich aan
|
|
|
|
Met de Hubble ruimtetelescoop hebben sterrenkundigen onder leiding van Pieter van Dokkum (Yale University in New Haven, Connecticut) mogelijk een superzwaar zwart gat ontdekt, dat geïsoleerd door het heelal reist en dat een spoor van jonge sterren achter zich laat. Het zwarte gat is twintig miljoen keer zo zwaar als de zon (en daarmee zo'n vijf keer zwaarder dan Sgr …
|
|
|
|
|
|
|
|
Mercurius zichtbaar, maar Venus steelt de show
|
|
|
|
Om Mercurius te zien met het blote oog moet je je best doen. Nu is er deze dagen sprake - zoals Arie berichtte - van een gunstige avondverschijning. Ongelukkigerwijs schuift net in deze periode het ene na het andere bewolkings- en regengebied 's avonds ons land binnen. Maar hier in het oosten des lands had ik deze avond het geluk …
|
|
|
|
|
|
|
|
Nieuwste resultaten ACT ondersteunen ΛCDM model van het heelal
|
|
|
|
Deze week zijn de nieuwste resultaten bekendgemaakt van de Atacama Cosmology Telescope (ACT), de telescoop in het Andesgebergte in het noorden van Chili waarmee men de verdeling van donkere materie op een kwart van de gehele hemel in kaart heeft gebracht. De resultaten ondersteunen het ΛCDM model, het model dat er van uit gaat dat de grootschalige structuren in het …
|
|
|
|
|
|
|
|
Mercurius heeft nu een gunstige avondverschijning laag in het WNW
|
|
|
|
Woensdag 12 april bereikt Mercurius zijn grootste oostelijke elongatie en is het een 'avondster' ((Als een hemellichaam zich ten westen van de Zon bevindt, spreekt men van een westelijke elongatie. Een hemellichaam dat zich ten oosten van de Zon bevindt, heeft op dat moment een oostelijke elongatie. De elongatie wordt westelijk dan wel oostelijk van de Zon van 0° tot …
|
|
|
|
|
|
|
|
Rukwinden rondom een verafgelegen neutronenster in kaart gebracht
|
|
|
|
Sterrenkundigen zijn er in geslaagd om van de accretieschijf rondom een neutronenster een tweedimensionaal beeld te maken van de rukwinden in die schijf. Het team van sterrenkundigen is van het bekende Massachusetts Institute of Technology (MIT) en het staat onder leiding van Peter Kosec. Met twee röntgen-ruimtetelescopen, ESA's XMM-Newton en NASA's Chandra, hebben ze de röntgendubbelster Hercules X-1 (a.k.a. 4U1656+35) …
|
|
|
|
|
|
|
|
Eerste binaire systeem met twee Y bruine dwergen ontdekt en wel door... Webb!
|
|
|
|
Het rijtje ontdekkingen dat met de Webb ruimtetelescoop is gedaan begint al aardig lang te worden. Aan het rijtje mag nu weer de ontdekking worden toegevoegd van het eerste binaire systeem met twee zogeheten Y bruine dwergen. Bruine dwergen zijn eigenlijk mislukte sterren, ze hebben te weinig massa (< 80 Jupitermassa's) om in hun kern waterstof te laten fuseren tot …
|
|
|
|
|
|
|
|
Zoek je nog inspiratie voor leuke Astro-3D prints?
|
|
|
|
3D printers zijn vandaag de dag overal verkrijgbaar, betaalbaar en makkelijk te gebruiken om driedimensionale objecten mee te printen. Er is zelfs een 3D printer aan boord van het internationale ruimtestation ISS, de eerste arriveerde daar al in 2014. Met de 3D-printer is van alles te printen, van miniatuurauto's tot aan complete raketten - de allereerste 3D-raket (Teran 1) werd …
|
|
|
|
|
|
|
|
Mogelijk zijn neutrino-donkere materie interacties zichtbaar in de kosmische achtergrondstraling
|
|
|
|
Er wordt wereldwijd al jarenlang gezocht naar donkere materie, het onzichtbare spul dat naar schatting 85% van alle materie in het heelal zou vormen en dat géén elektromagnetische interacties met gewone materie aangaat. Resultaat van de speurtochten is tot nu toe nul komma niks, geen enkel signaal van de hypothetische deeltjes die donkere materie zouden vormen. Vandaar dat er druk …
|
|
|
|
|
|
|
|
JADES-GS-z13-0 - ontdekt met Webb - is inderdaad het verst verwijderde sterrenstelsel
|
|
|
|
Vorige week werden twee artikelen in Nature Astronomy gepubliceerd, die gingen over een viertal sterrenstelsels die met de Webb ruimtetelescoop waren ontdekt en die tot de verst verwijderde sterrenstelsels in het heelal zouden behoren. Ik had het in deze Astroblog december vorig jaar al over het viertal, maar toen waren de artikelen nog ArXiv-type, dus niet formeel gepubliceerd. Nu dus …
|
|
|
|
|
|
|
|
C/2023 A3 (Tsuchinshan–ATLAS) lijkt een veelbelovende komeet voor 2024 te worden
|
|
|
|
Hij heet komeet C/2023 A3 (Tsuchinshan–ATLAS) en hij werd op 22 februari 2023 ontdekt met het Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System (ATLAS) in Zuid-Afrika - toen werd de komeet tijdelijk A10SVYR genoemd - en onafhankelijk daarvan op foto's die al op 9 januari 2023 werden gemaakt door het Purple Mountain Observatory in Nanking in China. Het zijn deze twee observatoria …
|
|
|
|
|
|
|
|
James Webb ruimtetelescoop onthult nooit eerder geziene details in Cassiopeia A
|
|
|
|
De explosie van een ster is een dramatische gebeurtenis, maar de resten die zo'n ster achterlaat kunnen nog dramatischer zijn. Een nieuw beeld dat de James Webb ruimtetelescoop maakte van Cassiopeia A geeft een prachtig voorbeeld. Cassiopeia A ontstond 340 jaar geleden na de explosie van een zware ster en is het jongst bekende overblijfsel van zo'n ster in ons …
|
|
|
|
|
|
|
|
Oh gelukkig, de zon is echt een op de zon lijkende ster
|
|
|
|
Jawel, de blogtitel zal vast wel vragen oproepen en dat zou ik ook hebben als ik 'm las. De zon, die echt een op de zon lijkende ster is, heet dat geen pleonasme? En toch blijkt het echt te kloppen, de zon is echt een op de zon lijkende ster, oftewel de zon is normaal. Het klinkt allemaal wat vergezocht, …
|
|
|
|
|
|
|
|
Ultra-lichtsterke röntgenbronnen kunnen qua straling de Eddington Limiet overschrijden
|
|
|
|
Ze worden Ultra-luminous X-ray sources (ULX's) genoemd, zeg maar ultra-lichtsterke röntgenbronnen. Zoals hun naam al zegt stralen ze röntgenstraling uit en niet zo'n beetje ook. Het zijn zwarte gaten of neutronensterren, waar een stellaire compagnon vlakbij staat en als er dan vanaf die compagnon materie vloeit naar het extreem compacte object, dan kan die materie in de accretieschijf tot enorme …
|
|
|
|
|
|
|
|
Gaia ontdekt een nieuwe familie van zwarte gaten in het Melkwegstelsel
|
|
|
|
Sterrenkundigen zijn er in geslaagd om met de Europese Gaia ruimtetelescoop twee zwarte gaten in het melkwegstelsel te ontdekken, waarvan eentje het meest dichtbij de aarde blijkt te staan, de andere komt op plek drie qua afstand. Beide zwarte gaten blijken te behoren tot een nieuwe categorie van zwarte gaten, eentje waarbij de zwarte gaten zelf compleet onzichtbaar zijn, dit …
|
|
|
|
|
|
|
|
Dubbele quasar in het vroege heelal ontdekt door Hubble, Gaia, Keck en Gemini
|
|
|
|
Sterrenkundigen zijn er in geslaagd om met een aantal grote telescopen twee quasars in het vroege heelal te ontdekken die slechts 10.000 lichtjaar van elkaar verwijderd zijn en die op weg zijn naar een kolossale botsing. Het gaat om twee quasars die al bestonden toen het heelal nog maar drie miljard jaar oud was, in de jeugdperiode van het heelal, …
|
|
|
|
|
|
|
|
En weer brengt Webb een ringwereld in beeld: dit keer van Uranus
|
|
|
|
Vorig jaar september bracht de Webb ruimtetelescoop de ringen van Neptunus haarscherp in beeld. En nu is het de beurt aan Uranus, de ijsreus waar Voyager 2 in 1986 als eerste ringen bij ontdekte. Later zijn de ringen nog eens gefotografeerd door de Keck telescoop op Hawaï met z'n adaptieve techniek, maar verder zijn er geen foto's van bekend. Tot …
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
