|
|
|
|
De Astroblogs van de afgelopen week
|
|
|
|
|
|
Materie vormt 31% van alle materie en energie in het heelal
|
|
|
|
Een internationaal team van sterrenkundigen, o.a. van de Japanse Chiba University, is er in geslaagd om de totale hoeveelheid materie in het heelal te meten. Het blijkt dat 31% van alle materie en energie in het heelal bestaat uit materie. En daarvan bestaat dan weer het grootste deel uit donkere materie: 80% van de materie is donker, de overige 20% …
|
|
|
|
|
|
|
|
Driemaal Elon Musk in het nieuws; Starship 25, zijn nieuwe biografie en Starlink-gate
|
|
|
|
Domineerde Elon Musk, de ruimtevaartondernemer, sinds lang al fors het ruimtevaartnieuws, afgelopen week gebeurde er inderdaad wel heel bijzondere zaken rondom zijn persoon en ondernemingen. Het ging met name om een drietal zaken, waarvan er twee zwaar met elkaar verbonden zijn. Ten eerste, wordt er een lancering van het nieuwe Starship, type Starship 25 / Super Heavy booster 9, in …
|
|
|
|
|
|
|
|
Nieuw ontdekte ‘nanovlammen’ op de zon als mogelijke bron van zonnewind aangewezen
|
|
|
|
Wetenschappers proberen al decennia lang het exacte mechanisme achter het verschijnsel 'zonnewind', geladen deeltjes die door de zon worden uitgespuwd, te ontrafelen. Een internationaal team van astronomen heeft recent met behulp van data van ESA/NASA's Solar Orbiter ontdekt dat er veel kleine plasmastralen, 'nanovlammen' genoemd door de ontdekkers, uit de corona van de zon worden uitgestoten. Deze nanovlammen (Eng. 'nano …
|
|
|
|
|
|
|
|
Mogelijk zijn er twee polaire ringstelsels ontdekt
|
|
|
|
Ze worden polaire ringsterrenstelsels of poolringstelsels genoemd, een zeldzame klasse van sterrenstelsels die een reusachtige ring van gas en sterren om zich heen hebben en die over de polen van het stelsel loopt. Deze week werd bekend dat een internationaal team van sterrenkundigen, o.a. van Queen’s University in Canada, twee mogelijke polaire ringstelsels heeft ontdekt. Nathan Deg en Kristine Spekkens …
|
|
|
|
|
|
|
|
Webb bevestigt Hubble's metingen aan de uitdijingssnelheid heelal: de Hubble-spanning blijft bestaan
|
|
|
|
Ik had het nieuws hier al op 5 augustus, maar deze week is het allemaal officiëel bekendgemaakt door de NASA: dat waarnemingen gedaan met de Webb ruimtetelescoop bevestigen wat eerder al met de Hubble ruimtetelescoop was gedaan en wel aan de uitdijingssnelheid van het heelal. Die uitdijingssnelheid wordt weergegeven met de Hubble-constante H0 en één van de methodes om die …
|
|
|
|
|
|
|
|
Beweging sterren dicht bij zwart gat centrum Melkweg is maar paar honderd jaar voorspelbaar
|
|
|
|
De banen van 27 sterren die ronddraaien op kleine afstand van het zwarte gat in het centrum van onze Melkweg, zijn zo chaotisch dat onderzoekers niet betrouwbaar kunnen voorspellen waar ze over zo'n 462 jaar zijn. Dat blijkt uit simulaties van drie sterrenkundigen uit Nederland en het Verenigd Koninkrijk. De onderzoekers publiceren hun bevindingen in twee wetenschappelijke artikelen. Het simuleren …
|
|
|
|
|
|
|
|
Groei van kosmische structuren lijkt langzamer te gaan dan gedacht
|
|
|
|
Sterrenkundigen verwachten een zekere groei aan de grootschalige structuren in het heelal: met een bepaalde snelheid zullen de dichtere gebieden waar zich de strerenstelsels bevinden nog dichter worden en de lege gebieden, waar zich minder sterrenstelsels bevinden, nog leger. Maar sterrenkundigen van de Universiteit van Michigan hebben nu iets verrassends ontdekt: de groei van die kosmische structuren gaat langzamer dan …
|
|
|
|
|
|
|
|
Heino Falcke ontvangt Balzanprijs voor hoge-resolutieafbeeldingen van zwarte gaten
|
|
|
|
Heino Falcke, hoogleraar astrodeeltjesfysica en radioastronomie aan de Radboud Universiteit, heeft de Balzanprijs 2023 gewonnen in de categorie ‘hoge-resolutieafbeeldingen, van planetaire tot kosmische objecten’. Falcke ontvangt de prijs voor zijn pionierswerk in het maken van afbeeldingen van zwarte gaten en zijn leiderschap in de Event Horizon Telescope-consortium. Falcke is een van de grondleggers van het Event Horizon Telescope consortium dat …
|
|
|
|
|
|
|
|
Webb heeft methaan en kooldioxide ontdekt in de atmosfeer van exoplaneet K2-18 b
|
|
|
|
Een internationaal team van sterrenkundigen heeft met behulp van de Webb ruimtetelescoop koolstofdragende moleculen, zoals methaan en kooldioxide, ontdekt in de atmosfeer van K2-18 b, een exoplaneet die 8,6 keer zo zwaar als de aarde is. Deze ontdekking voedt het idee dat eerder al werd geopperd op basis van waarnemingen, namelijk dat K2-18 b een 'Hyceaanse' exoplaneet is, een planeet …
|
|
|
|
|
|
|
|
Biografieën natuurkundigen en Nobelprijswinnaars Gerard 't Hooft en Martin Veltman uitgebracht
|
|
De biografie van de Nederlandse natuurkundige en Nobelprijswinnar Gerard 't Hooft is recent uitgebracht. Het boek is geschreven door Martijn van Calmthout, en is getiteld 'Maar dat kan ik'. Gerard 't Hooft won in 1999 de Nobelprijs voor natuurkunde samen met Martinus Veltman, zijn promotor en leermeester. Het duo ontving de prijs voor het ophelderen van de quantumstructuur van electrozwakke …
|
|
|
|
|
|
|
|
Cyberaanval schakelt Gemini-telescopen in Chili en Hawaï uit
|
|
|
|
Sinds enkele weken zijn vanwege een cyberaanval twee grote telescopen, de Gemini South op Chili en de Gemini North op Hawaï uitgeschakeld. Op 1 augustus meldde het NOIRLab een cyberincident in de computersystemen. De Gemini-telescoop op Hawaï werd stilgelegd. En om de computersystemen van de Gemini-telescoop te isoleren schakelde men ook de telescoop in Chili uit. De website gemini.edu was …
|
|
|
|
|
|
|
|
'De Baksteen' in het Melkwegcentrum door Webb in beeld gebracht
|
|
|
|
In het centrum van het Melkwegstelsel bevindt zich een ongewoon object, dat ze 'de Baksteen' noemen, een donkere gaswolk, een 'infrared dark cloud' (IDC). De wolk maakt onderdeel uit van de zogeheten 'central molecular zone' (CMZ), een gebied vol met enorme moleculaire wolken en supernovarestanten, gelegen de richting van het sterrenbeeld Boogschutter - zie de foto hierboven. Bij elkaar telt …
|
|
|
|
|
|
|
|
Mogelijk zitten er zwarte gaten in de open sterrenhoop Hyaden, slechts 150 lichtjaar van ons vandaan
|
|
|
|
Een internationaal team van sterrenkundigen onder leiding van Stefano Torniamenti (University of Padua) heeft aanwijzingen gevonden dat er in de Hyaden, een bekende en nabije open sterrenhoop in het sterrenbeeld Stier (Taurus) enkele zwarte gaten zijn. Met een afstand van zo'n 150 lichtjaar (∼45 parsec) vormen de Hyaden de meest nabije open sterrenhoop en als zich daar inderdaad zwarte gaten …
|
|
|
|
|
|
|
|
Verdeling donkere materie tot kleine schaal (∼30.000 lichtjaar) zichtbaar gemaakt
|
|
|
|
Een japans team van sterrenkundigen onder leiding van Kaiki Taro Inoue (Kindai University, Japan) is er met behulp van de ALMA telescoop in Chili in geslaagd om de verdeling van donkere materie vast te leggen tot een schaal van circa 30.000 lichtjaar, dat is de kleinste schaal tot nu toe. Donkere materie vormt zo'n 85% van alle materie in het …
|
|
|
|
|
|
|
|
Op de zon lijkende ster wordt beetje bij beetje opgevreten door een middelgroot zwart gat
|
|
|
|
Sterrenkundigen hebben in het centrum van het sterrenstelsel genaamd 2MASX J02301709+2836050 (kortweg J0230), gelegen op zo'n 500 miljoen lichtjaar afstand van de aarde, een zwaar zwart gat ontdekt waar zich een op de zon lijkende ster bindt, die beetje bij beetje door het zwarte gat wordt opgevreten. Bij iedere nadering als de ster het dichtst bij het zwarte gat staat …
|
|
|
|
|
|
|
|
Japanse röntgenmissie XRISM en maanlander SLIM zijn gelanceerd
|
|
|
|
Vannacht om 01.42 uur Nederlandse tijd zijn vanaf Tanegashima Space Center in het zuidwesten van Japan twee missies gelanceerd met een HII-A draagraket, te weten X-Ray Imaging and Spectroscopy (XRISM) en de Smart Lander for Investigating Moon (SLIM). Met de eerste wil Japan in het röntgengebied de oorsprong van het heelal bestuderen, met de laatste wil het land begin volgend jaar …
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
