Credit: Institute of Astrophysics of Andalusia (IAA-CSIC)
Zoals de meeste van jullie wel weten, zal onze moederster, de zon, nooit ontploffen. Sterren zoals onze zon blazen rustig hun laatste adem uit, waarbij een witte dwerg en een kleurrijke planetaire nevel de stoffelijke restanten vormen. Sterren die veel zwaarder zijn dan de zon, gaan heel wat minder vredig de pijp uit. In plaats daarvan exploderen ze met een verwoestende kracht – een zogenaamde supernova. Zover de theorie. Men heeft nu de proto-planetaire nevel IRAS 15103-5754 bestudeerd. Deze bestaat uit een stervende ster die momenteel zijn buitenlagen aan het afstoten is. Het blijkt dat in dat tussenstadium veel materiaal wordt afgestoten in de vorm van lange slierten, “jets” of straalstromen genoemd. Deze straalstromen zijn op dit moment voldoende afgekoeld om het bestaan van waterdamp toe te laten.Dit is een bijzondere en korte fase in de transitie van een reuzenster tot een planetaire nevel (plus witte dwerg). Toch is het een belangrijke fase, want hoewel het materiaal in deze jets lastig is waar te nemen, geeft waterdamp op zo’n moment een krachtige vorm van straling af: MASER – een soort van laser, maar dan met microgolven in plaats van licht. De oorzaak van deze transitie van de watermoleculen laten we even achterwege, maar het betekent wel dat het bestuderen van de MASERS ons meer kan vertellen over de aard van het materiaal. Nu komt het aparte: aan de hand van de MASERS hebben onderzoekers vastgesteld dat de snelheid van het waterdamp (en dus van de jets) opvallend hoog is. Zo hoog, dat het niet verklaard kan worden aan de hand van de huidige modellen (en de overige waarnemingen) van het ontstaan van planetaire nevels. Volgens de onderzoekers lijkt het erop dat er een krachtige explosie moet hebben plaatsgehad in de omgeving van de centrale ster, om de waargenomen snelheid van het weggestoten materiaal te verklaren. Niet echt een supernova dus – maar alsnog een explosie groot genoeg om met nederigheid te aanschouwen. Het lijkt er dus op dat ook sterren zoals onze zon op het sterfbed nog flink van zich laten spreken. Bron: Phys.org.
