De Hyaden, met linksboven de bekende rode ster Aldebaran. Credit: NASA, ESA, and STScI
De Hyaden is de welbekende cluster van sterren in het sterrenbeeld Stier (Taurus), die we al met het blote oog kunnen zien, vlakbij de heldere ster Aldebaran (α Tau). De cluster staat slechts 153 lichtjaar van ons vandaan en bestaat uit honderden sterren, die via de zwaartekracht aan elkaar verbonden zijn. Alle sterren zijn pakweg 625 miljoen jaar oud, hebben dezelfde chemische samenstelling en bewegen dezelfde kant uit met dezelfde snelheid. Opmerkelijk is echter dat er weinig witte dwergsterren voorkomen in de Hyaden: in de kern zijn er maar acht te vinden. En roept dan gelijk de vraga op hoe dat kan? Recent is een zeer zware witte dwerg ontdekt die uit de Hyaden lijkt te zijn geworpen en die gravitationeel ervan ontsnapt is. David Miller (University of British Columbia) en zijn team hebben hem ontdekt en wel door gebrui te maken van de gegevens van de Europese Gaia satelliet, waarvan we deze week nog een tussen-release hebben zien passeren.
Zo’n 97% van alle sterren in de Melkweg beëindigt zijn leven als witte dwerg, een compacte staat waarbij pakweg een zonsmassa gepropt zit in een volume zo groot als de aarde. Gemiddeld zijn witte dwergen 0,6 zonsmassa zwaar. Er is een categorie ultra-zware witte dwergen en die zijn pakweg 1,1 zonsmassa zwaar. Maar het door Miller en z’n team ontdekte exemplaar is maar liefst 1,317 zonsmassa zwaar. En dat zit maar net onder de 1,44 zonsmassa, de Limiet van Chandrasekhar. Als een witte dwerg boven die limiet komt (door massatoevoer door een compagnon bijvoorbeeld) dan zal ‘ie exploderen als type Ia supernova. Met die 1,317 zonsmassa is dit de zwaarste losse witte dwerg die de sterrenkundigen kennen. Men denkt wel dat de witte dwerg (WD1 geheten in het vakartikerl, oftewel Gaia EDR3 560883558756079616), toen hij nog deel uitmaakte van de Hyaden, een compagnon had. Die compagnon heeft hem gevoed met materie, waardoor hij zo extreem zwaar kon worden én door een bepaalde gebeurtenis is ‘ie vervolgens weggeslingerd uit de Hyaden. De kans dat de witte dwerg ooit deel uit maakte van de Hyaden wordt geschat op 97,8%, aldus Miller.
Voor meer informatie kan je terecht in het vakartikel van David R. Miller et al, An Extremely Massive White Dwarf Escaped From the Hyades Star Cluster, arXiv (2023).
Bron: Phys.org.
