Death Star-stelsel in actie

Met de röntgen-ruimtetelescoop Chandra hebben sterrenkundigen het sterrenstelsel 3C321 waargenomen en daarmee op prachtige wijze in beeld gebracht hoe deze een energiestraal afvuurt op een naburig sterrenstelsel. Net een fragment uit Stars Wars met de Death Star die een vijandelijke planeet verpulvert, nietwaar? 3C321 is wat men een blazar ^[1]Die naam is in 1978 bedacht door Ed Spiegel, die een combinatie maakte van quasars en BL Lacertae objecten. noemt, een actief sterrenstelsel die een hoge energiestraal afvuurt. Linksonder op de foto zien we 3C321, in welke centrum zich een superzwaar zwart gat bevindt, en rechtsboven ervan het naburige stelsel, waarvan mij de naam even ontschoten is. De foto is eigenlijk het resultaat van een combi van verschillende instrumenten: in paars-roze de röntgenstraling gefotografeerd door Chandra, in rood-oranje de optische straling zoals Hubble die zag en tenslotte in blauw de radiostraling, welke in beeld is gebracht door de radiotelescopen Very Large Array (VLA) en MERLIN. Het zwarte gat middenin 3C321 is de motor van de ‘jet’, die het begeleidende stelsel vol raakt en daarna afbuigt. De blauwe vlek onder de begeleider is de ‘hotspot’ waar de jet dit stelsel raakt, zo’n 20.000 lichtjaar van het centrum van 3C321 vandaan, en vervolgens afbuigt. De jet strekt zich uit tot een afstand van maar liefst 850.000 lichtjaar, wat niet op de foto te zien is. Een artikel over de waarneming van 3C321 verschijnt binnenkort in The Astrophysical Journal. Lezers die zich stierlijk vervelen tijdens de kerstdagen kunnen het hier lezen. 🙂 Bron: Chandra/Harvard.