19 maart 2024

De grootste kaart van actieve superzware zwarte gaten (lees: quasars) is verschenen

Sterrenkundigen hebben de allergrootste kaart gepubliceerd van actieve superzware zwarte gaten in het heelal. Die zwarte gaten vormen door hun activiteit Active Galactic Nuclei (AGN) en die kennen we beter onder de naam van quasars. De kaart telt maar liefst 1,3 miljoen (!) quasars en die reiken … [Lees meer...]

Webb ziet veel lichtzwakke rode stipjes: baby-quasars in het vroege heelal

Met de Webb ruimtetelescoop heeft men vele kleine rode, lichtzwakke stipjes ontdekt. Dat blijken 'baby-quasars' te zijn, sterrenstelsels die een soort mini-variant zijn van de quasars, de sterrenstelsels met een superzwaar actief zwart gat in hun centrum. Jorryt Matthee (Institute of Science and … [Lees meer...]

Helderste en snelstgroeiende: astronomen ontdekken recordbrekende quasar

Met behulp van de Very Large Telescope (VLT) van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) hebben astronomen een heldere quasar geïdentificeerd. Ze ontdekten dat deze niet alleen de helderste quasar in zijn soort is, maar ook het allerhelderste object dat ooit is waargenomen. Quasars zijn de heldere … [Lees meer...]

Sterrenkundigen ontdekken een protocluster van sterrenstelsels rondom een heldere quasar

Sterrenkundigen zijn erin geslaagd om rondom J0910–0414, een heldere quasar ver verwijderd van de aarde, een zwaar protocluster te vinden, een groep van sterrenstelsels die gravitationeel aan elkaar verbonden zijn. Clusters van sterrenstelsels zijn er genoeg gevonden in het heelal, vaak met … [Lees meer...]

Superzwaar zwart gat in het vroege heelal kreeg minder materie dan verwacht

Van superzware zwarte gaten in onze buurt hebben sterrenkundigen de massa direct kunnen meten en wel aan de hand van de beweging van gas en sterren in de buurt van het zwarte gat, zoals is gebeurd met Sagittarius A* (≈4,3 miljoen zonsmassa) en M87* (≈6,5 miljard zonsmassa). Maar nu zijn ze er voor … [Lees meer...]

De meest verre actieve galactische kern met hoge energieën waargenomen met de LST-1

Sterrenkundigen verbonden aan de Large-Sized Telescope (LST) op La Palma zijn er in geslaagd om de meest verre Active Galactic Nuclei (AGN) te ontdekken, een sterrenstelsel met een zeer actief superzwaar zwart gat, dat door massatoevoer deeltjes en straling van zeer hoge energie de ruimte in stuurt. … [Lees meer...]

Sterrenstelsels in het vroege heelal onthullen hun onverwachte chemische samenstelling

Sterrenkundigen hebben in twee sterrenstelsels uit het vroege heelal, die een zeer sterke sterproductie kennen, een onverwachte chemische samenstelling gevonden. Het team van sterrenkundigen stond onder leiding van Chentao Yang (Chalmers University) en ze gebruikten de telescopen van NOEMA (NOrthern … [Lees meer...]

Tussentijdse Gaia data release brengt een bolhoop, zwaartekrachtlenzen en planetoïden met grote precisie in kaart

Het Europese ruimtevaartagentschap ESA heeft een tussentijdse data release gepubliceerd van Gaia, de ruimtetelescoop die de Melkweg in 3D in kaart brengt. De eerste wetenschappelijke artikelen die vandaag zijn gepubliceerd onthullen een half miljoen sterren in de bolvormige sterrenhoop Omega … [Lees meer...]

Nog even over die tijdsvertraging in het vroege heelal

Precies een week geleden had ik een Astroblog over de tijddilatatie in het vroege heelal, gemeten aan de hand van quasars. Die quasars lieten zien dat de tijd kort na de oerknal vijf keer langzamer liep dan tegenwoordig. De blog riep direct al reacties op en ook in de blogosfeer was er het nodige … [Lees meer...]

Webb heeft de vroegste strengen van het kosmische web waargenomen

De sterrenstelsels in het heelal zijn niet gelijkmatig verdeeld, nee alles is gerangschikt in een gigantisch groot kosmisch web van lange filamenten, gevormd door cluster en superclusters van sterrenstelsels, met hier en daar grote knooppunten van filamenten en daartussen grote leegtes met weinig of … [Lees meer...]