19 maart 2024

Zwart gat Sgr A* draait zo snel rond dat de omringende ruimte eruit ziet als een rugbybal

Recente waarnemingen gedaan aan Sagittarius A* (kortweg Sgr A*), het superzware zwarte gat in het centrum van ons melkwegstelsel, laten zien dat het zwarte gat zeer snel ronddraait, wel 60% van wat het theoretische maximum is.  De zwaartekracht net buiten de waarnemingshorizon van een zwart gat is … [Lees meer...]

Entropie is dé beslissende factor in de stervorming geweest afgelopen tien miljard jaar

Sterrenkundigen hebben met NASA's Chandra röntgen-ruimtetelescoop 95 clusters van sterrenstelsels onderzocht, variërend in afstand van 3,4 tot 9,9 miljard lichtjaar van ons vandaan, en de uitkomst was dat ze ontdekt hebben wat dé beslissende factor was in de stervorming in de sterrenstelsels. Dat … [Lees meer...]

30 Doradus B blijkt het restant te zijn van niet één, maar van twee supernovae

30 Doradus B (kortweg 30 Dor B) is een supernovarestant gelegen in de Grote Magelhaense Wolk, het kleine onregelmatige buurstelsel van de Melkweg, pakweg 160.000 lichtjaar van ons vandaan. Het ligt allemaal in het zuidelijke sterrenbeeld Goudvis (Dorado). Recent heeft een internationaal team van … [Lees meer...]

Chandra, WIYN en 2MASS brengen de ‘Kerstboomcluster’ prachtig in beeld

NGC 2264 is deels een open sterrenhoop, deels een HII-gebied van geïoniseerd atomair waterstof en deels een diffuse nevel in het sterrenbeeld Eenhoorn (Monoceros). Het hemelobject ligt ongeveer 2500 lichtjaar van de Aarde en werd op 18 januari 1784 ontdekt door de Duits-Britse astronoom William … [Lees meer...]

Webb en Chandra hebben het verst verwijderde superzware zwarte gat ooit ontdekt

Door waarnemingen in het infrarood (met Webb) en in röntgenlicht (met Chandra) hebben sterrenkundigen het verst verwijderde superzware zwarte gat ontdekt dat ooit is waargenomen. Het zwarte gat licht in het centrum van het sterrenstelsel UHZ1, dat op 13,2 miljard lichtjaar afstand gelegen is … [Lees meer...]

Chandra en IXPE laten de botten zien van de spookachtige kosmische hand

De nogal spookachtige kosmische hand - formeel MSH 15-52 - is hier vaker voorbij gekomen op de Astroblogs - zie deze en deze blogs erover. We hebben het over een pulsar genaamd PSR B1509-58, die slechts 19 km in doorsnede is, en die verantwoordelijk is voor de gaswolk met die merkwaardige vorm en … [Lees meer...]

Chandra brengt de uitbarsting van Eta Carina van de jaren 1840′ in beeld

Eta Carinae (η Car) zijn twee zeer zware sterren in het zuidelijke sterrenbeeld Kiel (Carina), de ene 90 keer zo zwaar als de zon, de ander 30 keer zo zwaar. Ze staan zo dicht bij elkaar dat we ze vanaf de aarde als één ster zien. Bekend is dat Eta Carinae in de jaren veertig van de 19e eeuw (> … [Lees meer...]

Gammastraling van El Gordo waargenomen door Chandra

In navolging van mijn Astroblog gisteren over de zwaartekrachtlenzen in El Gordo, zoals waargenomen met Webb, nu een andere blog over El Gordo. Deze enorme cluster van sterrenstelsels is namelijk ook waargenomen met NASA's Chandra ruimtetelescoop en die heeft de gammastraling van het hete gas tussen … [Lees meer...]

Sterrenkundigen werpen een röntgenblik op één van de meest lichtsterke quasars

Sterrenkundigen hebben de röngenstraling onderzocht van één van de meest lichtsterke quasars in het heelal, bedoelt om meer te weten te komen over de interactie tussen het superzware zwarte gat in de kern en de omgeving van het omringende sterrenstelsel. De quasar heet voluit SMSS … [Lees meer...]

Chandra ziet in M84 de ‘H’ van Heet en Hééél groot

M84 (Messier 84 / NGC 4374) is een elliptisch sterrenstelsel in het sterrenbeeld Maagd (Virgo), 55 miljoen lichtjaar verderop. Het stelsel is waargenomen met NASA's Chandra röntgen-ruimtetelescoop en de Karl G. Jansky Very Large Array (VLA) radiotelescoop op aarde. In het sterrenstelsel bevindt zich … [Lees meer...]