19 maart 2024

De grootste kaart van actieve superzware zwarte gaten (lees: quasars) is verschenen

Sterrenkundigen hebben de allergrootste kaart gepubliceerd van actieve superzware zwarte gaten in het heelal. Die zwarte gaten vormen door hun activiteit Active Galactic Nuclei (AGN) en die kennen we beter onder de naam van quasars. De kaart telt maar liefst 1,3 miljoen (!) quasars en die reiken … [Lees meer...]

Extreem rood superzwaar zwart gat ontdekt dat groeit ‘in de schaduw’ in het vroege heelal

Door gebruik te maken van een kosmische zwaartekrachtlens én de krachtige IR-spiegel van de Webb ruimtetelescoop zijn sterrenkundigen er in geslaagd om in het vroege heelal een extreem rood superzwaar zwart gat in de kern van een sterrenstelsel te ontdekken. De groep sterrenkundigen, die onder … [Lees meer...]

Superzwaar zwart gat in het vroege heelal kreeg minder materie dan verwacht

Van superzware zwarte gaten in onze buurt hebben sterrenkundigen de massa direct kunnen meten en wel aan de hand van de beweging van gas en sterren in de buurt van het zwarte gat, zoals is gebeurd met Sagittarius A* (≈4,3 miljoen zonsmassa) en M87* (≈6,5 miljard zonsmassa). Maar nu zijn ze er voor … [Lees meer...]

Sterrenkundigen ontdekken het oudste zwart gat ooit waargenomen – hij staat in GN-z11

Sterrenkundigen hebben het oudste zwart gat ontdekt dat ooit is waargenomen. Een internationaal team onder leiding van Roberto Maiolino (Universiteit van Cambridge) heeft 'm ontdekt met de Webb ruimtetelescoop. Hij bevindt zich in het centrum van GN-z11, een stelsel dat al 400 miljoen jaar na de … [Lees meer...]

Webb en Chandra hebben het verst verwijderde superzware zwarte gat ooit ontdekt

Door waarnemingen in het infrarood (met Webb) en in röntgenlicht (met Chandra) hebben sterrenkundigen het verst verwijderde superzware zwarte gat ontdekt dat ooit is waargenomen. Het zwarte gat licht in het centrum van het sterrenstelsel UHZ1, dat op 13,2 miljard lichtjaar afstand gelegen is … [Lees meer...]

Superzware zwarte gaten zijn slordige eters

Recente waarnemingen aan een relatief nabij sterrenstelsel hebben laten zien dat superzware zwarte gaten in de centra van sterrenstelsels gulzige eters zijn: van al het gas dat door de zwaartekracht naar het zwarte gat toe stroomt valt maar 3% in het zwarte gat en de rest wordt weer uitgespuwd en … [Lees meer...]

Oortlezing 2023 in Leiden over gulzige superzware zwarte gaten

Gisteravond werd door Françoise Combes (Collège de France, Paris Observatoire) in het Academiegebouw in Leiden voor de 33e keer de jaarlijkse Oortlezing gehouden. Haar lezing ging over 'gulzige superzware zwarte gaten', de zwarte gaten in de kernen van sterrenstelsels, miljoenen tot miljarden keer … [Lees meer...]

Superzware zwarte gaten in quasars droegen maar voor 1% bij aan de reïonisatie van het heelal

Ze worden in het Engels Supermassive black holes (SMBHs) genoemd, superzware zwarte gaten, zwarte gaten van miljoenen of miljarden zonsmassa in de centra van sterrenstelsels. Ze blijken meestal een massa te hebben van pakweg 1/1000e van de massa van het hun omringende sterrenstelsel en tussen zwart … [Lees meer...]

Het begeleidende superzware zwarte gat in quasar OJ 287 is voor het eerst apart gespot

De quasar OJ 287 is hier op de Astroblogs al vele malen langsgekomen, de tag OJ 287 levert toch al gauw negen hits op (tien met deze erbij). In het centrum van OJ 287 bevinden zich niet één, maar twee superzware zwarte gaten, een moloch dat 18,35 miljard (!) keer zo zwaar als de zon is en eentje die … [Lees meer...]

Hubble zag mogelijk een rondzwervend superzwaar zwart gat met een spoor van jonge sterren achter zich aan

Met de Hubble ruimtetelescoop hebben sterrenkundigen onder leiding van Pieter van Dokkum (Yale University in New Haven, Connecticut) mogelijk een superzwaar zwart gat ontdekt, dat geïsoleerd door het heelal reist en dat een spoor van jonge sterren achter zich laat. Het zwarte gat is twintig miljoen … [Lees meer...]