De WMAP heeft de volgende indrukwekkende CV van het heelal opgeleverd:
Beschrijving | symbool | WMAP alleen | WMAP+BAO+SN* |
leeftijd heelal | t0 | 13,69 ± 0,13 miljard jaar | 13,72 ± 0,12 miljard jaar |
Hubble constante | H0 | 71,9 +2,6-2,7 km/s/Mpc | 70,5 ±1,3 km/s/Mpc |
Leeftijd bij ontkoppeling | t* | 380.081 +5.843 -5.641 jaar | 376.971 +3.162 -3.167 jaar |
Leeftijd tijdens reïonisatie | treion | 427 +88-65 miljoen jaar | 432 +90-67 miljoen jaar |
Totale dichtheid | Ωtot | 1,099 +0,100-0,065 | 1,0050 ± 0,0061 |
Vergelijking van staat | ω | -1,06 +0,41-0,42 | -0,992 +0,061-0,060 |
Baryondichtheid | ΩB | 0,0441 ± 0,0030 | 0,0456 ± 0,0015 |
Donkere energiedichtheid | ΩΛ | 0,742 ± 0,030 | 0,726 ± 0,015 |
Donkere materiedichtheid | ΩC | 0,214 ± 0,027 | 0,228 ± 0,013 |
’t Lijken allemaal droge cijfers, maar ze vertellen een gigantisch gedetailleerd verhaal over de aard en omvang van het gehele universum. Het gaat met name om het laatste rijtje data, waarin drie sets waarnemingen zijn gecombineerd. Uit de waarnemingen blijkt ook dat de neutrino’s in het vroege heelal een belangrijke rol hebben gespeeld in de expansie. Ik zal daar in een volgend astroblogje op terugkomen. Het grafiekje laat de ‘ingrediënten’ van het vroege én huidige heelal zien, die behoorlijk afwijken van elkaar. Petje af voor de mensen die de afgelopen vijf jaar met WMAP hebben gewerkt. Bron: Lambda.*WMAP + BAO + SN staat voor de resultaten van de WMAP gecombineerd met waarnemingen aan Baryon Acoustic Oscillations (BAO) en Type Ia supernovae (SN).
Speak Your Mind