Het licht van quasar J0148 inclusief het licht van de sterren er omheen. Credit: Courtesy of Minghao Yue, Anna-Christina Eilers; NASA.
Sterrenkundigen van het MIT hebben het ongrijpbare (Engels: elusive) stellaire licht rondom enkele van de vroegste quasars in het heelal waargenomen. Het gemeten signaal reikt tot meer dan 13 miljard jaar terug in de tijd, toen het heelal nog in z’n jonge jaren verkeerde en er voor het eerst zwarte gaten en sterrenstelsels ontstonden. Sterrenstelsels die een actief superzwaar zwart gat in hun centrum hebben (actief geworden door de aanvoer van veel materie) kunnen quasars worden. Vanuit de omgeving van het zwarte gat wordt dan zoveel straling uitgezonden dat gezien vanaf de aarde de rest van het sterrenstelsel geheel wordt overstraald en we alleen de heldere kern zien.
Maar nu is men er voor het eerst in geslaagd om bij drie oude quasars ook het licht op te vangen van de buitendelen van de sterrenstelsels. Dankzij dat licht was men in staat om de massa van het gehele sterrenstelsel te schatten en die massa te vergelijken met de massa van het zwarte gat in het centrum. Het blijkt dat de zwarte gaten in de drie oude quasars relatief zwaarder zijn ten opzichte van het hun omringende sterrenstelsel dan het geval is bij ‘jonge’ quasars, dichter bij de aarde. Voor de waarnemingen aan de quasars is gebruik gemaakt van de Webb ruimtetelescoop. Met deze waarnemingen hoopt men te kunnen bepalen hoe die eerste zwarte gaten in staat waren om zo snel in het heelal al superzwaar te worden. Bij quasars op relatief nabije afstand kan de verhouding in massa tussen dat van de zwarte gaten en het omringende sterrenstelsel 1:1000 bedragen. Bij de drie gemeten oude quasars, waaronder quasar J0148 (zie foto bovenaan) bedraagt die verhouding 1:10.
Meer informatie hierover vind je in het vakartikel van Minghao Yue et al, EIGER. V. Characterizing the Host Galaxies of Luminous Quasars at z ≳ 6, The Astrophysical Journal (2024).
Bron: Phys.org.
Speak Your Mind