Morgen is het afgelopen met ‘de negen planeten’

We kunnen nog één dag genieten van het zonnestelsel met negen planeten, de configuratie zoals we die sinds 1930 kennen. Morgen beslist de algemene vergadering van de International Astronomical Union (IAU) over het vorige week woensdag gepresenteerde voorstel van de IAU Executive Council (EC). Zoals in deze Astroblog diverse malen besproken komt dat voorstel neer op een uitbreiding van het zonnestelsel tot voorlopig 12 planeten, maar de mogelijkheid bestaat dat we over een paar jaar 53 planeten zullen kennen. Afgelopen maandag schreef ik over de ontdekker van de kandidaat-planeet Xena (officieel 2003UB313 geheten), die TEGEN het EC-voorstel is. Maar de afgelopen tijd zijn er nog veel meer alternatieve definities van het begrip planeet verschenen, die allemaal beweren nog nauwkeuriger te zijn. Een greep uit die voorstellen:

• De eerste komt van Dr. Steven Soter (Dept. of Astrophysics, American Museum of Natural History, NY), die in een artikel dat zal verschijnen in The Astronomical Journal betoogd dat ‘a planet is an end product of disk accretion around a primary star or substar. I quantify this definition by the degree to which a body dominates the other masses that share its orbital zone‘ (ik heb even geen zin om het allemaal te vertalen, ik acht de Astroblog-lezers in staat om het even te translateren 🙂 );
• De kroatische natuurkundige Dr. Bojan Pe??nik (Dept. of Physics, Univ. van Split, Kroatië) zegt dat hét criterium om een planeet te zijn is dat het object een atmosfeer moet kunnen hebben. Het gaat volgens Pe??nik om het vermogen om een atmosfeer te kunnen hebben, niet om het daadwerkelijk hebben van een atmosfeer, aldus zijn artikel dat hij heeft ingediend voor publicatie in het Journal of Planetary and Space Science;
• En tenslotte is daar nog de definitie van de wetenschappers Tancredi en Fernández die zeggen dat planeten bij verre het grootste lichaam in de lokale omgeving moeten zijn én dat ze massief genoeg moeten zijn om rond te zijn. Door de eerste voorwaarde valt Pluto af als planeet, omdat die niet gek veel groter is dan z’n maan Charon.

Verschillende astronomen hebben er op gewezen dat de zwakke schakel in de door de EC voorgestelde definitie is dat planeten vrijwel bolvormig moeten zijn. Maar ja, wat is precies ‘vrijwel’. En er zijn objecten die perfect rond zijn, maar dat komt niet door de invloed van hun eigen zwaartekracht, maar door botsingen. Zo is Dactyl, een maan met een doorsnede van 1 km van de planetoïde Ida, perfect rond en dus voldoet het officiëel aan de voorwaarden van het EC-voorstel. Wordt Dactyl daarmee ook een planeet? Even iets anders: na m’n astroblog gisteravond ben ik platgemaild, gebeld, gefaxt en/of getelext door beleggers, hedgefunds, internetmakelaars en andere duistere mensen die per sé van hun geld af moeten en die mij enorme bedragen hebben geboden om m’n domeinnaam over te nemen. Mensen, alsjeblieft niet meer bellen hoor. M’n besluit staat vast: dit domein is en blijft eigendom van Adrianus V!!