Impressie van een magnetar. Credit: ESA
Het was in eerste instantie de Europese INTEGRAL satelliet die het zag gebeuren: een kortdurende uitbarsting (∼ 0,1 seconde) op 15 november 2023 van hoogenergetische gammastraling vanuit het actieve sterrenstelsel M82 (gelegen in Grote Beer). Een paar uur later keek ook de Europese XMM-Newton ruimtetelescoop er naar, welke kijkt in het röntgendeel van het spectrum, maar die kon niets van een nagloed van de uitbarsting zien. Sterrenkundigen van de Universiteit van Genève (UNIGE) denken nu dat het ging om de uitbarsting van een magnetar, da’s een mega-magnetische ster, een jonge neutronenster met een zeer sterk magnetisch veld, een veld dat wel 10.000 keer sterker kan zijn dan van een gewone neutronenster. Slechts dertien seconden later werd door het INTEGRAL Science Data Center (ISDC) een wereldwijde alert verzonden, zodat alle sterrenkundigen wereldwijd wisten van de uitbarsting en deze ook konden bekijken.
© ESA/Integral, ESA/XMM-Newton, INAF/TNG, M. Rigoselli (INAF)
Met IBAS (Integral Burst Alert System) kon vastgesteld worden dat de uitbarsting plaatsvond in M82, het bekende actieve sterrenstelsel in Grote Beer, dat met een afstand van 12 miljoen lichtjaar relatief dichtbij staat – zie de afbeelding hierboven. Meestal komen gammauitbarstingen van ver verwijderde sterrenstelsels, maar dit keer was het een nabij stelsel en dat trok de aandacht. Er werd zoals gezegd geen röntgenstraling waargenomen en dat was ook het geval met zichtbare straling en met zwaartekrachtgolven. Dáárom denken desterrenkundigen te maken te hebben met de uitbarsting van een magnetar. M82 is een sterrenstelsel waar zeer veel nieuwe sterren ontstaan. Er zijn eerder uitbarstingen van magnetars in ons Melkwegstelsel gedetecteerd, maar deze uitbarsting is de eerste die buiten de Melkweg is gedetecteerd.
Meer over de uitbarsting van de magnetar in M82 kan je lezen in het vakartikel A magnetar giant flare in the nearby starburst galaxy M82, Nature (2024).
Bron: Phys.org.
Speak Your Mind