Haal je telescoop maar onder het stof vandaan. Komende week is het perfecte moment om op kometenjacht te gaan! We weten al maandenlang dat ISON en 2P/Encke in november hun opwachting gaan maken, maar ze worden vergezeld door twee konijnen uit de kosmische hoge hoed: C/2013 R1 (Lovejoy) en de obscure C/2012 X1 (LINEAR) – twee kometen die plotseling flink helderder zijn geworden. Vooral LINEAR is een absolute verrassing: de komeet is binnen een paar dagen tijd maar liefst 250 keer zo helder geworden (!). Wereldwijd zullen waarnemers nachtrust inleveren om een glimp op te vangen van dit illustere viertal.
Om het geheel nog leuker te maken, staan alle vier deze kometen in ongeveer hetzelfde deel van de nachthemel! Bovendien is de maan slechts een smalle sikkel, dus alle bezitters van een telescoop hebben geen enkel excuus meer. Ga naar buiten en op kometenjacht!
De helderste van het stel is komeet Lovejoy. Deze komeet is met een magnitude van +8 goed zichtbaar door een verrekijker. Ga op zoek naar een wazig vlekje in de nabijheid van de heldere ster Procyon, in de Kleine Beer. In de komende dagen zal de helderheid van Lovejoy 2 tot 3 magnitudes stijgen, tijdens z’n tocht door Kreeft (richting de Grote Beer). Lovejoy zal vermoedelijk half-november met het blote oog zichtbaar worden. Mensen met een kleine telescoop zullen de komeet gemakkelijk kunnen zien, maar z’n staart is nog altijd te zwak om goed te zien.
Komeet Encke reist iedere 3,3 jaar rondom de zon. Soms staat-ie op een gunstige locatie om te zien, maar soms ook niet. Vanwege z’n korte periode kunnen kometenjagers deze komeet tientallen keren in hun leven zien. De helderheid van de komeet wordt geschat op magnitude +7,5 met slechts een uiterst zwakke staart. Net als bij Lovejoy zou een 50mm verrekijker en een donkere hemel voldoende moeten zijn om ‘m bij de staart te vatten.
Een week voordat Encke z’n hoogste helderheid zal bereiken (+6,5), op 21 november, zal de komeet langzaam verdwijnen in de gloed van de ochtendschemering. Als je deze komeet wilt zien, heb je dus nog twee weken de tijd. Zorg ervoor dat je op een plaats staat met een vrij uitzicht op het oost-zuidoosten, anders zie je door de bomen het bos ehm… de komeet niet meer.
Komeet C/2012 X1 zou normaal gesproken niet in dit overzicht moeten staan. De komeet heeft alle regels echter aan z’n laars gelapt en is spectaculair helderder geworden. Dankzij een onverwachte uitbarsting van materiaal is de helderheid van de komeet plotsklaps gestegen van een obscure +13,5 tot een heldere +7,5! Dat is een verschil van 6 magnituden, waarmee de komeet zo’n 250 keer helderder is geworden!
Dergelijke uitbarstingen zijn zeldzaam. Het meest spectaculaire voorbeeld is Komeet 17P/Holmes, die in 2007 binnen twee dagen 500.000 keer helderder was geworden, van magnitude 17 tot 2,8.
Net als bij iedere explosie zal de puinwolk rond LINEAR blijven groeien. Momenteel meet de wolk zo’n 8 arcminuten (een kwart van de volle maan), maar het zal blijven groeien en vervagen. Als je deze komeet wilt zien, dan moet je dat zo snel mogelijk doen. Net als bij Encke vereist C/2012 X1 een open kijk op de oostelijke horizon en biedt de vroege schemering de beste kans om ‘m te zien. Als je alle vier de kometen in dezelfde nacht wilt waarnemen, zou ik deze als laatste doen. Succes!
Ah, ISON – de komeet waar dit jaar het meest naar uitgekeken wordt. Als de komeet z’n passage langs de zon op 28 november zal overleven, dan kan de komeet de sterrenhemel in de eerste drie weken van december aardig opleuken! De komeet ligt qua helderheid wat achter op schema, maar wanhoop niet: z’n beste dagen liggen nog voor hem!
Van de vier kometen is ISON momenteel het zwakste, met een helderheid van magnitude 9,5. Waarnemers zullen echt een verrekijker nodig hebben van 70 tot 100 mm, mits je een donkere sterrenhemel hebt. Op plaatsen met lichtvervuiling is een telescoop van 6-inch of groter geen overbodige luxe. Ongeveer half november zal de helderheid van ISON zijn gestegen tot magntiude 6, de limiet voor het blote oog. Voordat de komeet verloren gaat in het schijnsel van de zon, zou ISON rond 21 november de derde magnitude moeten bereiken. Dat is normaal gesproken voldoende om gemakkelijk zichtbaar te zijn met het blote oog, ware het niet dat de komeet heel laag aan de horizon staat. Bron: Universe Today.
Bedankt voor je uitleg en tip, maar naar buiten gaan heeft helaas geen zin. Alleen maar bewolking en komende dagen? bewolking….
Ja…..en ze staan ook nog eens allemaal aan de (veels te vroege) vroege ochtendhemel….zucht, waarom nou toch??