19 maart 2024

Oom Vladimir en de wilde Eend

Messier 11, de “wilde Eend-nevel in het sterrenbeeld Scutum met de 10cmF10 MTO 11-CA Maksutov

Beste Oom Vladimir, wat is het toch jammer dat het de laatste tijd blijkbaar niet zo wil boteren tussen onze beide werelden en dat het aan beide zijden van het voorheen “ijzeren gordijn” tegenwoordig nogal politiek incorrect lijkt te zijn om elkaar op z’n minst een beetje te bewonderen. Want..eh…ik kan er echt niets aan doen, wat zeg ik, ik WIL er niets aan doen…..enne…ik heb het alhier op Astroblogs al eens eerder gezegd..ik ben best wel een beetje een fan van onzer aller Russen!! En…yep…of beter nog..”da”…ik ben me natuurlijk zeer bewust van alle tegens en ogenschijnlijke tegengestelde levensopvattingen tussen “onze werelden” die de laatste tijd maar misschien ook gewoon altijd al hebben “geschuurd” en waarschijnlijk ook wel zullen blijven “schuren”, zoals ook nu weer in deze, hopelijke maar weer tijdelijke, koude oorlog…maarre….beste oom Vladimir….misschien toch maar weer beetje terug naar een iets warmere vrede c.q. wederzijdse respect en bewondering voor malkanders werelden??

Ik heb namelijk helemaal geen zin om bijvoorbeeld uw prachtige oerdegelijke R7 (Soyuz) draagraket, die al zo lang zo veilig en betrouwbaar diens doet te verketteren…alleen maar omdat ie russisch is. Ik heb nog niets eens over de vormgeving van dat ding…want ik vind die R7 met z’n cluster van vier “opduwraketten” echt zo’n ongelofelijk elegante machine…maar als je ook eens kijkt naar de “failrate” van dat ding (op de iets van 1800 lanceringen als ik het goed heb…maar een paar missers, die net zoals de meest recente, ook nog goed af zijn gelopen voor de bemanning), dan is die oeroude R7 een heerlijk stukje oerdegelijk en typisch russisch no nonsense engineering piece of rocket hardware.

Tja…en zo zijn er nog wel meer van die maf-mooie dingen uit het land der russen….Ik heb thuis bijvoorbeeld een dubbel CD liggen van het “sovjet army choir”…enne…ik zeg het maar meteen…ik heb totaal NIETS met koormuziek…..”waarom kunnen die mensen niet gewoon hun mond houden als het orkest speelt???”…en voor deze opmerking zou ik zo aan de schoonouderlijke schandpaal kunnen worden genageld want zowel mijn geachte ega als zo ongeveer heel haar familie zijn fanatieke koorzangers…..maar ja….die dubbel CD van het “sovjet army choir” vind ik dan toch echt om onverklaarbare redenen weer zo geweldig….zoveel vreemde prachtige en vol overtuiging gezongen “mooie typisch russische(?) triestigheid”….wat een heerlijke manier om een lekker avondje eens lekker plezant depri te geraken!!!…Met als hoogtepunt het oude sovjet volkslied dat van mij samen met het Wilhelmus en het engelse semi-volkslied “Jeruzalem” (wordt altijd door een Royal Albert hall vol met van die dolmaffe engelsen voluit meegebrult tijdens de last night of the promms…rillingen!!) bovenaan mijn top3 van mooiste maar vooral ook meest tranentrekkende “volksliederen aller tijden” zouden mogen staan!!

Oh ja…..en dan is er natuurlijk ook weer….russchische optiek….Oh jammie…..wat komen er toch veel smakelijke optische juweeltjes uit dat koude verre oosten naar ons tropische kikkerlandje getrippeld. Vorig jaar ben ik achteraf ozo stom geweest een bepaaldelijk niet te dure, zeer smakelijke 20cm Klevtzof NIET te kopen…en begin dit jaar had ik bijna dat kleine Maksutov telelensje omgetoverd tot “colaglas”…wat ik gelukkig net op tijd dan toch maar weer NIET heb gedaan, nadat ik die ergens diep in de spelonken van het internet tot mijn stomme en blijde verbazing de optische hemel in geprezen zag worden. Welnu….dat kleine Maksutovje heeft ook nog een grote broer in de vorm van een 10cm F10 Maksutov telelens/telescoop, die ik ooit heel lang geleden heb gehad..Toendertijd “voor weinag” op de kop mogen tikken op de zwarte markt in Beverwijk. Samen met een astromannetje/astrovrouwtje of acht van ons lokale Dordtse sterrenkluppie zijn wij toen een gezellig middagje wezen “Maksutov stropen”!

Uw nedrig scribent heeft er toen meteen maar twee (die kleine en die grote) mee naar huis heeft genomen. Het grote Maksutovje is o.a. meegeweest op huwelijksreis naar “down under” en ik heb daar lekker en voor het eerst in mijn leven mee naar de Magelhaense wolken staan loeren…tot er opeens uit het outback-pikkedonker een joekel (vergeleken met een Dordts biesbos konijn, althans!!) van een kangeroo naast mij en mijn kekke hemelgluur-Maksutovje neerplofte!!!. Volgens mijn geachte wederhelft kwam ik lijkbleek en letterlijk DOOR de moteldeur naar binnen gerend. OK…achteraf hoorde wij van de “No worries,mate-uitbater” van het Motel dat dit “Mathilde de huiskangeroo” was en dat ze al een tijdje niet gezien was omdat ze waarschijnlijk op jacht was naar een..eh…geschikte echtgenoot!! Tja….tja..tja….ok, ik had me wellicht gevleid kunnen voelen om aangezien te worden voor leuk en sappig jong buitenlandertje…maarre…aangezien ik toch niet zo op het..eh.. “vrolijk hippende lange staarten-geslacht” val…enne…oeps..ook omdat ik natuurlijk op huwelijksreis was….heb ik dit aanzoek toch maar even links en down under laten liggen….Je maakt toch wat mee onder de sterrenhemel met zo’n leuk klein en fijn russisch maksutovje!!! Afijn….dit leuke en vooral handig compacte 10cm Maksutovje heeft daarna nog een tijdje dienst gedaan maar aangezien ik toendertijd nog in mijn “elk jaar een andere telescoop-fase” verkeerde heb ik “em” uiteindelijk spijtigerwijze weer verkocht.

En dus…..wist ik heel goed wat mij te doen stond toen er een paar weekjes geleden zomaar aus blauen hinein van mijn zeer ge-achte longtime astrovriendjes Wim en Frida (tevens ook doorwrocht Astroblogsgluurders..hoi..hoi!!) een appie op de digitale deurmat plofte of ik wellicht toevallig nog iemand wist met belangstelling voor….zo’n leuk (hun) russisch 10cm Maksutovje!!! Nou, op die vraag wist ik wel een antwoord, hoor….” IKKE zei de gek!!!! Normaal doe ik met de eend zo’n dikke twintig minuten over het ritje van mijn naar hun huis….nu was ik er in amper 10…gevolgd door een “klein dumpje-spoor” aan prenten voor te hard rijden!!

Afijn….gezellig oude astro en andere levenskoeien uit de sloot gehaald en vervolgens zo blij en trots als een hond met zeven lu…”piep..censuur”…naar huis gesjeesd om aldaar diezelfde avond onder de sterren te herontdekken dat er ook met dit Maksutovje, net zoals met mijn toenmalige huwelijksreis-exemplaar, iets serieus optisch mis was…oh jee!!

DE manier om optiek te testen is even snel een willekeurige gemiddeld heldere ster op te zoeken, het sterretje vervolgens onscherp te stellen en dan het sterbeeldje te checken op de vele soorten optisch onheil die er kunnen rondspoken in de wondere wereld van sterrenkijkspeelgoed. Deze zogenaamde “stertest” dient echter wel pas gedaan te worden NADAT de optiek op temperatuur is gekomen…heel belangrijk…zeker vanuit een 20graden warme huiskamer minimaal 30minuten voor uittrekken!!!! Tja….enne…toen ik dit kekke “Maksen-kind” diezelfde avond dus aan zo’n stertest onderwierp, zag ik ook bij dit exemplaar, net als bij mijn oude huwelijksreis-maks, weer die hele nare optische afwijking die “astigmatisme” wordt genoemd. Als een telescoop last heeft van astigmatisme dan is het onscherp gestelde sterbeeldje niet rond maar elliptisch. Ga je vervolgens het sterbeeldje scherpstellen, dan lijkt die ellipticiteit te verdwijnen maar net VOORDAT je het punt van maximale scherpte bereikt zie je het ellipsje opeens 90 graden draaien en weer groter worden. Bij een telescoop die lijdt aan astigmatisme krijg je dus NOOIT een scherp sterpuntje en je blijft altijd maar een beetje nutteloos heen en weer focuceren rond dat punt van maximale scherpte…Om echt compleet maf van te worden en absoluut onacceptabel en vooral ook totaal niet logisch omdat het algemeen bekend is dat de optiek heren en dames van Moedertje Rusland een hele goede reputatie hebben als het gaat om het fabriceren van degelijke en deugdelijke kwaliteits-optiek.

Bij mijn oude Maksje heb ik dit probleem toen dus helaas niet kunnen traceren en oplossen, maar ja…toen was ik nog een jonge domme snotneus die leefde in een prehistorische wereld……aaarrrrgghhhhh….zonder internet!! Nu ben ik al best wel van een leeftijd dat ik het me zou kunnen permiteren om te zeggen dat “het vroegah allemaal veel beter was”…en dat “die jeugd van tegenwoordig allemaal totaal niet zou deugen en zo”….maarre, echt nie!!! Dankzij “die jeugd van tegenwoordig” is er nu internet en zijn er smartfoons als plezante digitale back up voor mijn, zo nu en dan welleens een “seniorenmomentje” vertonende, “Neuronenzolder”!! Ofwel….toch maar eens op het internet rondgedoold of ik iets bruikbaars kon vinden aangaande dit ranzige astigmatisme-probleem van het 10cm Maksutovje (officieel MC MTO-11 CA genaamd, trouwens!!)…OK…behalve de nodige ebay advertenties niet echt veel…maar aangezien je er uiteindelijk toch maar één nuttige nodig hebt, heel fijn op een duitstalige website terecht gekomen alwaar het probleem plus oplossing in geuren en kleuren uit de doeken werd gedaan….enne…die oplossing is een hele simpele…namelijk niets mis met de slijpkwaliteit van de optiek maar gewoon een kwestie van een bij het assembleren net iets te, maar in het geval van dit specifieke Maksutovje danweer helaas een echt wodka-strak, vastgezette hoofdspiegel.

Dit is nou ook weer zoiets waar ik geregeld tegenaan loop als ik word benaderd door mensen die net hun eerste telescoop hebben aangeschaft, de neiging om veels te vaak optiek te willen schoonmaken en onrust vanwege een zogenaamde “rammelende hoofdspiegel”…. Vooral novice eigenaren van Newtontelescopen lopen hier vaak tegen aan…Open buis en dus rap vuil op de hoofdspiegel die je die dan ook nog eens heel vaak kan horen en voelen bewegen…oh jee, paniek in de tent!!

Wat dat vuil op de hoofdspiegel betreft geldt natuurlijk altijd hoe schoner hoe beter..MAARRE…even een tikkie aangedikt, een hoofdspiegel moet echt bijkans bedolven onder de shitzooi zijn wil je dat aan het oculair gaan merken, hoor!! Heb ooit eens gelezen dat er in de VS ergens op een berg bij een professioneel observatorium een grote spiegeltelescoop nog dagelijks zonder problemen voor serieus wetenschappelijk werk in gebruik is met enkele…kogelgaten..in de hoofdspiege, ach jal!!!

Wat de bevestiging van optiek betreft is het uiteraard niet “handig” als de spiegel de polonaise kan dansen in z’n vatting..MAARRE…strak, te strak vastgezette optiek is eigenlijk nog veel dodelijker voor de beeldkwaliteit! Onzichtbaar voor het menselijk oog als je in de optiekbuis gluurt, maar des te zichtbaarder aan het oculair, gaat een, onder te veel “vastzet-stress” staande hoofdspiegel/vangspiegel, maar ook een Maksutov meniscuslens danwel schmidt-cassegrain corrector, een heel klein beetje in willekeurige richtingen vervormen..met alle niet zo plezante optische malheur van dien. In het engels kom je in dit soort van situaties heel vaak de term “pinched optics” tegen.

Maar goed….het kekke russische 10cm Maksutovje met dat pittige astigmatisme-probleempje dus. Het enige wat je in dit soort van situaties kan doen is gewoon effe dapper zijn en het hele ding maar eens lekker openmaken en daarna met wat “on the spot engineering” het een en ander na behoren te fixen. En aldus geschiede….Na wat eigen spuurwerk en een beetje afkijken op die duitse website lag het degelijk geconstrueerde Maksje in no time uit mekaar…en toen begon het gedonder in de gevulde wodka-glazen…want…jemig de pemig… die hoofdspiegel opsluitring zat echt moer en moer strak vast…en wel zodanig dat er een serieuze hamer en een stukje zelfgemaakt speciaal gereedschap nodig bleek om uberhaupt enige beweging in die opsluitring te krijgen!…

Leuk hoor, degelijk en overgedimensioneerd geconstrueerd spul…maarre…elk voordeel hep ook hier weer zo z’n nadeel!! Was oorspronkelijk van plan om, net zoals op die website, die ring helemaal los te maken, een en ander te controleren en daarna met beleid het hele zooitje weer in elkaar te schroeven….maarre….naar een stief half uurtje er lustig op los hameren….trust me, erg “pillen-smekend” met een lustig rondzwiepende vuisthamer zo dicht bij de hoofdspiegel….besloten om het maar te laten bij het wegnemen van de spanning op de hoofdspiegel….EN….dat is dan ook…oh joy..oh joy….wel weer prima gelukt. Nadat ik de hoofdspiegel dan eindelijk toch kon horen en voelen rammelen, het hele ding weer in elkaar gezet en wederom, met dank aan die heerlijke klimaatsverandering, diezelfde avond nog aan een vlag en wimpel stertest kunnen onderwerpen!

En…ach wat een fijn en optisch prima kijkertje is het nu…zwaluwstaart erop geknutseld, zoekertje erop, nog paar andere details opgepimpt…en vervolgens naar “ome Robtics” gerend om een plezante (tweede hands) sky watcher GoTo EQ3 voor “de kleine Vladimir” aan te schaffen. Deze EQ3 is bedoeld voor het visuele veldwerk….als het gaat om het serieuze deep sky astrofotografie-gebeuren dan verhuist ie even naar de EQ6 om daar te worden samengevoegd met de 76mm volgNewton.

Met deze combinatie, 10cm F10 Maksutov/Canon 1000D/76mm volgnewton op de EQ6 ben ik onlangs, bijkans ontploffend van nieuwsgierige en hooggespannen verwachtingen..(een heel gevaarlijke gemoedstoestand!!) naar de Biesbos getogen voor een eeste “testopname”…ofwel….zie daar het bovenstaande plaatje van de open sterrenhoop Messier 11 in het sterrenbeeld Schild (scutum) met de mij “om vanzelfsprekende redenen”  zeer aansprekende naam “de wilde eend-nevel”….enne….wodka nog an toe…..wat ben ik daar happy de beppy mee. Visueel was ik al een gelukkig mensch en voor het astrofotografie-gebeuren is de kleine Vladimir ook van harte aangenomen!!

Wel met die kantekening dat er wel wat langer dient te worden belicht omdat het nu eenmaal een F10 instrument is…maarre dat is met deze, voor de EQ6 zeer te behappen, vederlichte combinatie danweer wat het volgen betreft redelijkerwijze “een makkie”. Ik heb voor deze specifieke opname 6 subjes van 6 minuten geschoten, twee dark frames van ook 6 minuten plus nog een stuk of veertien flatfields. Het digitale traject bestond weer uit het gebruikelijke hoofdmenu van deep sky stacker plus een toetje van canon digital pro en photoshop!

En dus…beste oom Vladimir….kap met het hierheen sturen van spionnen en zo…en zet daarvoor inplaats “de Maksutov-kraan” lekker wagenwijd open..en ach, als U dan toch bezig ben, doe er dan ook nog maar zo’n kekke R7/Soyuz met een volle tank erbij, voor een veilig en vooral stijlvol klassiek “rondje (of tig) om moeder Aard”…leuk voor het jaarlijkse Astroblogs-redactie uitstapje, Arie…hint…hint….hint!!!!

 

Share
Over Jan Brandt

Comments

  1. Oom Vladimir en de Wilde eend, Klinkt als een Russische sprookje! 😀 Mooie foto van M11, Jan!

  2. Ik heb met een brede glimlach kennis genomen van je Oom Vladimir en de wilde eend avonturen. Mooi te lezen Jan. Enne, een prachtige foto op de koop toe !!

    • Jan Brandt zegt

      Hoi Ronny….dank voor de vriendelijke woorden..
      Ik wil hier dan ook wel effe kwijt dat het afgelopen week echt een vette oude astrobekenden-week is geweest, zeg…..heb vorige week bijvoorbeeld via die tweede hands telescopen website te-les-koop weer contact gehad met Anne van Houwelingen..enne….afgelopen zaterdag was ik zoals gebruikelijke met waarde Astroblogscollega Jan Heuser bij de najaarsbijeenkomst van de landelijke werkgroep astrofotografie….staat er na iets van 30 jaar niet gezien te hebben zomaar opeens aus blauen hinein ene Mario Pinto (!!!), jou, me dunkt zeer zeker ook niet geheel onbekend, naast me in het zaaltje in Oss.
      Het is heel grappig om te zien hoe en dat al die ouwe Dordtse JWG-knulletjes, nu inmiddels al dan niet volwassen mannen geworden, nog allemaal ergens rondzwerven in de wondere wereld van de amateursterrenkunde. Ik bedoel maar…Edwin zie ik nog wellens opduiken als spreker op ons lokale sterrenkluppie…in feite een direkte verre opvolger van ons vroegere zooitje zeer geregeld JWG-gebroed…..en volgens mij is Sander heel aktief op astroforum en Arie heeft via Astroblogs soms nog welleens een contactje met Jos..enz….enz…

      Dit in ogenschouw nemende zou een “reunie” of misschien zelfs wel een senioren opvolger van dat voormalige JWG (Jongeren Werk Groep)-kluppie best wel een stevige kans maken. Oh..enne…die opvolger van ons oude JWG-kluppie kenne we dan leuk ende toepasselijk ….”BWG”…..Bejaarden Werk Groep…..noemen…hihi!!!

      Overigens…..en nu wel effe heel serieus…….zou een eventuele JWG-dordrecht-reunie, een leuk danwel haalbaar idee zijn wellicht???????

  3. Lijkt mij helemaal leuk Jan. Uiteraard wil ik jou graag weer eens terug zien maar je laat ook namen vallen zoals Mario, die je hebt gezien, dat ik denk, ja hoe zou het daar mee gaan ! (Toevallig iets over zijn broer Oreste gehoord ?) En Sander, heel lang niet gezien ! Lijkt me leuk hoor en uiteraard ook Jos, ook iemand van het eerste uur. En natuurlijk ook Arie, Edwin en anderen. Zullen we anders een plek en datum over een paar maanden kiezen en dan hopen dat zoveel mogelijk mensen kunnen ? Zaterdag 26 januari ?? Ik roep maar wat. Dordrecht/Zwijndrecht is misschien het handigst als plek ?? Lang leve de BWG !

  4. Jan Brandt zegt

    Hihi..en bij deze is de BWG een feit, hoera!!

    Ik weet wel een zeer plezante plek waar zo’n JWG/BWG-reunie eventueel gehouden zou kunnen worden..en dat is bij volkssterrenwacht Mercurius.
    Op deze zelfde plek hebben we tenslotte ook al eens een zeer geslaagde “Astroblogs meet and greet” gedaan.
    Ik zie Arie vanavond bij de film….First man….en dan zulle we wel effe verder brainstormen…en aangezien ik ook nog vrijwilliger ben op dit eerbiedwaardig instituut ga ik binnenkort ook wel eens effe een “zwart gaatje opgooien” bij gezellige sterrenwacht-beheerder Harrie. Wordt zeker vervolgd!!!
    Oh..enne…wat Oreste betreft….die woont tegenwoordig helemaal in Nieuw zeeland…maar ik ben hem ooit eens alweer een tijdje geleden tegen het vege lijf gelopen op diezelfde sterrenwacht mercurius!

  5. First man. Wil ik ook graag nog zien maar die wordt in dit achtergebleven gebied Gorinchem/Land van Altena nergens vertoond. Terug naar Dordrecht dan maar een keer. Laat maar weten hoe het vervolg wordt. Volkssterrenwacht Mercurius is natuurlijk een prima plek. Ik hoor het wel. (BWG-kontakt kan ook eventueel via messenger of een whattsappgroep ??)
    Ik hoor het wel. Leuk wat je over Oreste vertelde.

Speak Your Mind

*