19 maart 2024

Je kan de klok erop gelijk zetten: om 22.58 uur begint de lente

Credit: Robin Storesund

Vanavond om 22.58 uur begint de lente, de astronomische lente welteverstaan. Op dat moment vindt de zogeheten lente-equinox plaats, als het middelpunt van de zonneschijf het lentepunt van de ecliptica bereikt (ecliptische lengte 0°00’00”) en de zon van zuid naar noord door het equatoriale vlak van de aarde trekt. Daarmee begint zoals gezegd de astronomische lente, de weerkundige lente is 1 maart al begonnen. De zon is vandaag in theorie overal op aarde twaalf uur op en twaalf uur onder, vandaar het woord equinox, dat komt van het Latijnse aequinoctium, dat gelijke nacht betekent. Het wordt ook wel de nachtevening of dag-en-nachtevening genoemd. Ik zet hier in theorie niet voor niets vet, want in de praktijk is het toch een tikkeltje anders. In werkelijkheid is te Utrecht reeds op 18 maart het tijdsverschil tussen zonsopkomst en -ondergang precies 12 uur. Daar zijn twee oorzaken voor: de ene is dat de tijdstippen van zonsopkomst en -ondergang betrekking hebben op de bovenrand van de Zon en niet op diens middelpunt (scheelt 16?) en het andere is het effect van de atmosferische straalbreking (de refractie – zie de figuur hieronder): hierdoor is de Zon even boven de horizon zichtbaar, terwijl zij er in werkelijkheid nog onder staat (‘t hangt af van het weer, maar gemiddeld scheelt het zo’n 34?). Dat zorgt er allebei voor dat de ‘dagen’ het hele jaar door iets langer zijn en de ‘nachten’ iets korter, dan ze anders zouden zijn.

Credit: Time and Date.com

Veel mensen denken overigens dat de lente altijd op 21 maart begint, maar dat is dus niet zo. Sterker nog, tot en met het jaar 2101 zal de lente-equinox NIET op 21 maart vallen. 2007 was het laatste jaar dat de lente die dag begon. Ehh… over equinoxen gesproken: komende zaterdag, 23 maart, begint de astronomische lente op het noordelijk halfrond van…. Mars. 🙂 Bron: Sterrengids 2019.

Share

Speak Your Mind

*