We weten al dat de kleine maan Enceladus bij Saturnus waterpluimen uitstoot, omdat Cassini dat meerdere malen heeft waargenomen. En dat de maan Europa bij Jupiter hetzelfde doet vermoeden we al, sinds de Hubble ruimtetelescoop dat in 2016 voor het eerst fotografeerde (mogelijk zelfs al in 2013). Dat laatste lijkt nu bevestigd te zijn, dat ook Europa waterpluimen uitstoot, want een team van onderzoekers onder leiding van Hans Huybrighs (Max Planck Institute for Solar System Research) heeft in gegevens die verzameld zijn met de Galileo sonde, die jarenlang om Jupiter draaide en daar onderzoek deed, gegevens hiervoor gevonden. Eén van de instrumenten aan boord van Galileo was de Energetic Particles Detector (EPD) en daarmee kon men geladen deeltjes zoals protonen en elektronen waarnemen. Af en toe vloog Galileo ook vlak langs Europa.
Nu blijkt dat met de EPD tijdens scheervlucht E26 op 3 januari van het jaar 2000 langs Europa veel minder protonen werden gedetecteerd. In eerste instantie dacht men dat die verminderde hoeveelheid door Europa zelf werd veroorzaakt, maar Huybrighs en z’n collega’s denken nu dat het komt omdat een waterpluim die toen werd uitgestoten de protonen heeft ‘onderschept’. Net als Enceladus heeft Europa een dikke ijskorst aan de buitenkant en daaronder zit – vermoedelijk – een vloeibare oceaan. Door scheuren in die korst kan er af toe waterdamp naar buiten spuiten, net zoals gebeurt met geisers op aarde. Door de waterpluim werden de ijle atmosfeer van Europa en het magnetisch veld rondom verstoord en dat zorgde er voor dat de protonen combineerden met elektronen tot neutrale waterstofdeeltjes – ionen dus – en dat zorgde voor de afname van de hoeveelheid geladen protonen. Met toekomstige missies zoals de Europese JUICE missie wil men van dichtbij onderzoek gaan doen aan de manen van Jupiter, waaronder Europa. Die wordt als ’t goed is in 2022 gelanceerd en hij gaat met maar liefst tien instrumenten onderzoek doen aan Europa, Callisto en Ganymedes. Hier het vakartikel van Huybrighs et al.
Ehhhh…. over Europa gesproken: we kennen allemaal de foto’s die door Galileo tussen 1995 en 2003 gemaakt zijn van de maan, foto’s die een bizar oppervlak laten zien zonder bergen en kraters, maar met allerlei strepen over de ijzige oppervlakte, waar het gemiddeld zo’n 160 graden onder nul is. Onlangs hebben ICT’ers in dienst van de NASA die ‘oude’ foto’s van Galileo onder handen genomen en van drie specifieke gebieden hebben ze die met hedendaagse technieken verbeterd. Het gaat om gebieden waar sprake is van zogeheten ‘chaos terreinen‘, gebieden waar vlaktes, scheuren en ruggen over elkaar heen buitelen en een chaotische indruk maken. Hierboven zie je een foto van Europa, gemaakt met Galileo in 1998, met daarin aangegeven welke drie gebieden recent zijn verbeterd. Hieronder één van die gebieden, genaamd ‘Crisscrossing Bands’.
Bron: ESA + Universe Today + Centauri Dreams.
Speak Your Mind