Links duinen op Titan, recht op Aarde, in Saoudi-Arabië. Credit: NASA/JPL–Caltech/ASI/ESA and USGS/ESA
Dát er duinen zijn op Titan – Saturnus’ grootste maan – is jaren geleden al ontdekt en wel door het ruimtevaartuig Cassini van de NASA, dat met radartechnieken door de dichte atmosfeer van Titan kon kijken. Lang werd gedacht dat die duinen lokaal waren ontstaan, door erosie of door condensatie van atmosferische koolwaterstof. Onderzoekers van de Universiteit van Colorado hebben recent een nieuw idee gelanceerd: dat de duinen mogelijk bestaan uit stof afkomstig van… kometen. Op aarde kennen we ook duinen, zoals onze eigen strandduinen en de duinen in de Sahara, allemaal bestaande uit zand. Op Titan zijn de duinen véél groter en ze bedekken maar liefst 1/8e van het oppervlak bestaat uit duinen. Ze zijn ongeveer 100 meter hoog, 1 tot 2 km breed en ze kunnen honderden kilometers lang zijn. Op aarde is het de wind die zand doet opstuiven en in heuvels afzet. Op Titan is het zéér koud, dat komt door de grote afstand tot de zon. De rivieren en meren die er zijn bestaan niet uit water, maar uit methaan. Er is wel water, maar dat is keihard ijs. Rotsen zoals op aarde basalt en graniet komen niet voor op Titan en daarom komt er ook geen zand voor, dat een product is van geërodeerd basalt en graniet. Er was een theorie die zegt dat de duinen op Titan uit stukjes ijs bestaan. Een andere theorie zegt dat het tholins zijn, welke ook op Pluto voorkomen. Tholines zijn een klasse van complexe organische verbindingen, die gevormd worden uit eenvoudige organische verbindingen zoals methaan, stikstof of ethaan, onder invloed van de ultraviolette straling van de Zon of hoogenergetische deeltjes (bijvoorbeeld kosmische straling).
Radarbeeld van Titan. Credit: NASA / JPL / University of Arizona / University of Idaho
En nu komt daar het nieuwe idee van het kometenstof, voor het eerst gepresenteerd op de Lunar and Planetary Science Conference (LPSC) eerder dit jaar. Kometen zijn zo oud als het zonnestelsel zelf en ze zijn eigenlijk vuile ijsballen, bestaand uit restmateriaal dat overbleef nadat de zon en de planeten waren ontstaan. Als komeetkernen in hun elliptische baan in de buurt van de zon komen verdampen ze deels en in het gas dat vrijkomt zitten ook stofdeeltjes. Op aarde kunnen we die stofdeeltjes zien als meteoren, die lichtende sporen door de atmosfeer trekken. Op Titan zou het kometenstof de duinen kunnen hebben gevormd. Dat moet gebeurd zijn toen het in de binnenste delen van het zonnestelsel veel drukker was met voorbij trekkende kometen. In het zogeheten Nice model van het vroege zonnestelsel wordt verondersteld dat in het vroege zonnestelsel bepaalde planeten een andere positie hadden dan ze nu hadden. Neptunus bijvoorbeeld was meer naar buiten gelegen en diens baan liep door de Kuipergordel, de grote wolk van komeetkernen. Daardoor werden veel meer kometen naar de binnenste delen van het zonnestelsel gestuurd en dat leverde veel kometenstof op, dat deels belandde op Titan. Met NASA’s Dragonfly missie, die in 2028 moet worden gelanceerd, willen ze naar Titan vliegen en met die missie willen ze dit idee verder gaan onderzoeken. Bron: Phys.org.
Speak Your Mind