Nieuwe klasse tussen nova en supernova ontdekt

Sterrenkundigen hebben vorig jaar vermoedelijk een sterexplosie gezien die precies het midden houdt tussen een nova en een supernova. Op 7 januari 2006 zag men met de Katzman Automatic Imaging Telescope (van de zogenaamde Lick Observatory Supernova Search) een ‘nova’ in het sterrenstelsel M85, die deel uitmaakt van de Virgocluster van sterrenstelsels ^[1]al ligt M85 zelf in het sterrenbeeld Coma Berenice, oftewel het Haar van Berenice, 49 miljoen lichtjaar van ons verwijderd. Het was meteen al een vreemde nova, want hij was rood van kleur en niet blauw zoals de novae meestal zijn. De nova was twee maanden te zien en daarna verdween hij. In die tijd werden nog andere telescopen ingeschakeld om het object te onderzoeken, onder andere de Palomar 1,5m telescoop, de beroemde Hale 5m telescoop en de Keck telescoop bovenop de berg Mauna Kea (Hawaiï). Qua lichtsterkte was de nova, die inmiddels tot M85OT2006-1 gedoopt is, precies tussen een een klassieke nova en supernova in: hij was ongeveer 100 keer zo sterk als de sterkste nova en 100 keer zo zwak als de zwakste supernova die ooit waren gezien ^[2]in NRC-Handelsblad van vandaag, 24 mei dus, wordt abusievelijk gesproken over 10 keer zo sterk en zwak als novae respectievelijk supernovae. In de podcast van Nature van 24 mei is Kulkarni, de … Lees verder. Al gauw sprak men van een nieuwe klasse van sterexplosies, de Luminous Red Novae (LRN). Het sterrenstelsel M85 bestaat uit voornamelijk oude sterren, vergelijkbaar met de Zon (die een respectabele leeftijd heeft van 5 miljard jaar). Shrinivas R. Kulkarni, de sterrenkundige die M85OT2006-1 ontdekte, denkt dat de LRN in feite ontstaan doordat twee sterren ‘mergen’, d.w.z. door hun zwaartekracht bijeenkomen en dan samensmelten. Geen compacte sterren, zoals witte dwergen, neutronensterren of zwarte gaten. Nee, twee doodgewone sterren die in elkaars gravitationele greep zijn gekomen en dan op een gegeven moment samensmelten en dat met een grote knal aan de wereld laten weten. Dit beeld wordt bevestigd door waarnemingen die een jaar later van M85OT2006-1 met de Spitzer ruimtetelescoop zijn gedaan. Visueel is de LRN niet meer te zien, maar in het infrarood is hij nog wel zichtbaar. Uitkomst van het Spitzeronderzoek is dat de temperatuur van de uitbarsting laag moet zijn geweest. Vandaag wordt over de waarnemingen van Kulkarni en z’n team (allemaal van Caltech in Californië, VS) een artikel gepubliceerd in het Britse wetenschappelijk tijdschrift Nature. Leuk hoor zo’n tussen klasse tussen novae en supernovae. Alleen die naam, Luminous Red Novae, vind ik niet klinken. Andere suggesties? Bron: California Institute for Technology (Caltech).