Help mee het mysterie van Epsilon Aurigae op te lossen

Epsilon Aurigae (afgekort ε Aur) is een veranderlijke ster in het sterrenbeeld Voerman (Aurigae) ^[1]Kenners weten dat ε Aur één van de drie sterren is die ze de drie geitjes noemen, dat driehoekje rechts van Capella.. De ster staat ook bekend onder de namen Almaaz, Haldus, of Al Anz, kies maar uit. Al sinds de Duitse sterrenkundige Johan Fritsch ε Aur in 1821 waarnam, nu dus 175 jaar geleden, breken sterrenkundigen het hoofd over deze ster. ε Aur is een zogenaamde eclipsveranderlijke, dat wil zeggen dat af en toe de ster minder licht geeft omdat een compagnon precies tussen de Aarde en de ster inschuift. Dat is om precies te zijn iedere 27,1 jaar. Die ‘eclips’ duurt om precies te zijn tussen 640 en 730 dagen. Uit waarnemingen van Harlow Shapley in 1928 blijkt dat ε Aur A en B, zoals we beide componenten van de eclipsveranderlijke zullen noemen, ongeveer even zwaar zijn. Ze zouden dan ook in theorie evenveel licht moeten uitzenden. Maar dat doen ze niet! Sterker nog, spectra van ε Aur laten zien dat de B-component helemaal geen licht uitzendt. Vandaar dat de afgelopen decennia vele oplossingen zijn  bedacht om het mysterie van ε Aur op te lossen. Dat begon in 1937 met de suggestie van Gerard Kuiper, Otto Struve, en Bengt Strömgren dat ε Aur A een spectrale F2-ster zou zijn en ε Aur B een zeer koele ster, die ‘semitransparant’ zou zijn. In 1965 stelde Su-Shu Huang voor om ε Aur B helemaal geen ster te noemen, maar een dikke schijf waarvan wij tegen de zijkant (edge-one) kijken. Robert Wilson tenslotte ging in 1971 op Huang’s suggestie verder door te veronderstellen dat er in die schijf een gat zou zitten. Door dat gat zou tijdens de lange eclips ε Aur A een korte periode ‘doorbreken’ en inderdaad is die oplichting in lichtkracht gemeten. Behalve een stofschijf zou er ook sprake kunnen zijn van een massieve proto-Jupiter, een zeer zware exoplaneet dus (zie afbeelding hieronder, waarin ter vergelijking het zonnestelsel onderaan is afgebeeld).

Afijn, genoeg suggesties, maar helemaal precies weet niemand wat er aan de hand is met ε Aur. Vanaf augustus 2009 begint de nieuwe eclips van ε Aur! Vandaar dat het grote publiek wordt gevraagd om middels het Citizen Sky Project mee te doen de veranderlijke ster waar te nemen en de lichtkracht te meten. ε Aur is een ster die je gewoon met het blote oog kunt zien, dus veel heb je er niet voor nodig. Op de website van dat project kan je lezen hóe je ε Aur kan waarnemen en op welke wijze je de gegevens kunt opsturen. En met jouw gegevens kan men hopelijk het mysterie van de veranderlijke ster ε Aur oplossen. Bron: Visual Astronomy.