Ging de expansie van V838 Mon sneller dan het licht?

V838 Monocerotis – kortweg V838 Mon – in het sterrenbeeld Eenhoorn (Monocerotis) is een rode superreuzenster, die vanaf 2002 bezig is z’n buitenlagen weg te blazen. Van 2002 tot 2006 werd de expansie van de schil waargenomen door de Hubble ruimtetelescoop en de foto’s hebben ze met behulp van morphing-technieken tot een filmpje samengevoegd (waarbij vermeld dat een filmpje van hetzelfde verschijnsel met iets meer gevoel voor dramatiek hier te zien is):

De expansie van de buitenlagen in vier jaar tijd gaat razendsnel, in de eerste paar maanden groeide de omvang van 4 tot 7 lichtjaren. Sterker nog, op basis van de geschatte afstand van V838 Mon van 20.000 tot 36.000 lichtjaar blijkt de expansie sneller te gaan dan het licht! 😯 Eh… kan dat wel? Per slot van rekening heeft Einstein in z’n Speciale Relativiteitstheorie uit 1905 toch gezegd dat de lichtsnelheid de hoogst haalbare snelheid is en die theorie is toch vele malen bewezen? Is de expansie van V838 Mon de uitzondering op de regel?

Superluminale snelheden

De oplossing voor de waarneming van de supersnelle expansie van V838 Mon is eenvoudig: de expansie lijkt sneller te gaan dan het licht, maar is feitelijk gezichtsbedrog. Zo’n schijnbare beweging sneller dan het licht noemt men superluminale snelheid, een fenomeen dat eerder is waargenomen bij objecten als quasars en radiostelsels. Het wordt veroorzaakt door iets wat men een lichtecho noemt. Een deel van dat licht afkomstig van de expanderende buitenschil is namelijk niet rechtstreeks naar de aarde gekomen, maar is feitelijk een reflectie van licht dat in eerste instantie de andere kant op ging, maar inbotsing gekomen met andere deeltjes toch onze kant uit kwam. Het gevolg is wat je in de afbeelding ziet als de lichtstralen die uit B en C komen. Lichtstraal B doet er korter over om de aarde te bereiken dan C, maar vanaf de aarde gezien lijken beide stralen exact uit dezelfde richting te komen. Dat zorgt er voor dat de expansie van de schil van V838 Mon schijnbaar sneller dan de lichtsnelheid gaat. Kortom, Einstein’s postulaat van de lichtsnelheid als hoogst haalbare snelheid in het heelal blijft rechtovereind. Tip voor deze Astroblog kwam van lezer Ralf Deuze. Thanx! 😀  Bron: Starts with a Bang.