5 oktober 2024

AzTECC71 ‘spookachtig’ sterrenstelsel doemt op uit het vroegste heelal

AzTECC71, met JWST, Credits; J. McKinney/M. Franco/C. Casey/University of Texas, Austin

‘Mistig’, ‘spookachtig’ het sterrenstelsel dat luistert naar de fraaie naam AzTECC71 zoals recent bestudeerd door astronomen van de Universiteit van Texas, Austin, toont zich een wazige, door stof verduisterde bewoner van de kosmos door de kijker van NASA’s ruimtetelescoop James Webb. Het sterrenstelsel AzTECC71 toont ons een impressie van hoe het universum er zo’n 900 miljoen na de oerknal uitzag. Het beeld, ‘een wazig vlekje’, stelde eerste auteur Jed McKinney van de studie, niet teleur, integendeel, McKinney stelt; “Het feit dat zelfs zoiets extreems nauwelijks zichtbaar is in de meest gevoelige beelden van onze nieuwste telescoop, vind ik zo opwindend.” In de verklaring van de UvTX, Austin, stelt McKinney verder; Het [beeld] vertelt ons mogelijk dat er een hele populatie sterrenstelsels is die zich voor ons verborgen hebben gehouden.” De studie houdt ook mogelijk in dat het vroege heelal veel stoffiger is dan ooit werd gedacht, wat vervolgens meer inzicht zou kunnen geven op hoe het heelal zich ontwikkeld heeft, sinds het moment dat de oerknal plaatsvond, zo’n 13,8 miljard jaar geleden. AzTECC71 werd voor het eerst opgemerkt – als ondoorgrondelijke ‘lichtklont’ – door de James Clerk Maxwell Telescoop op Hawaï. Later werd het ook waargenomen door de ALMA-radiotelescoop in Chili. Met de Hubble noemt men dit type stelsels ook wel ‘Hubble-dark galaxies’.

“Dit ding is echt een monster” aldus McKinney, en vervolgt; “Ook al lijkt het op een kleine klodder, tocht vormt het elk jaar honderden nieuwe sterren.” Als onderdeel van een internationale poging om de vroegste structuren van het universum in kaart te brengen zochten McKinney en zijn collega’s naar het sterrenstelsel in gegevens verzameld door de JWST. De JWST is in staat om in stofdichte wolken te kijken die in het vroege heelal voorkomen. Vóór de JWST waren deze sterrenstelsels vrijwel onmogelijk te vinden.“Dat betekent dat ons begrip van de geschiedenis van de evolutie van sterrenstelsels vertekend is, omdat we alleen de onbewaakte, minder stoffige sterrenstelsels zien”, aldus McKinney. In de nabije toekomst zijn McKinney en zijn team van plan om met behulp van JWST-gegevens nog zwakkere, verborgen sterrenstelsels bloot te leggen, die niet alleen “terug kunnen kijken naar de verste uithoeken van het universum, maar ook de dikste stoffige sluiers kunnen doorboren.” Het onderzoek van McKinney e.a. werd gepubliceerd in The Astrophysical Journal. Bronnen; Space.com, Universiteit van Austin, Texas, NASA/JWST

Share

Comments

  1. Uit de andere link hier “Het verschil tussen fotometrische en spectroscopische roodverschuiving” moeten we toch maar even wachten op het echte spectrum omdat dit stelsel dus bulkt van het “stof”, dat garant staat voor een verkeerde leeftijd. 250 uur JWST observatietijd is hiervoor blijkbaar nog niet voldoende om genoeg fotonen in te vangen.

  2. Marwien de Jong zegt

    “Oerknal” is foutief voor :”atome originel” = oorspronkelijk atoom (zie Le Maître). Begrip (big bang) bespot bedoelde bedenker door Engelstaligen, die er a.h.w. naast visten. Bovendien was er geen sprake van een knal. In de ruimte is geen geluid.

    • Dat is zo, maar de term is (helaas) zo ingeburgerd dat we hem eigenlijk niet meer kunnen vervangen (en zo wel, waardoor dan?). Het is kennelijk Fred Hoyle geweest, destijds één van de meest vooraanstaande astronomen en auteur van de belangrijkste alternatieve theorie (Steady State), die de term gemunt heeft. Dat zou gebeurd zijn in een uitzending van BBC Radio in maart 1949, waar hij o.m. zei:

      “These theories were based on the hypothesis that all the matter in the universe was created in one big bang at a particular time in the remote past.”

      Hij zou dat spottend bedoeld hebben, maar zelf ontkende hij dat met klem: het was gewoon een metafoor om het verschil tussen de twee theorieën in een pakkend beeld te vatten.

      In de astronomie wordt wel vaker beeldspraak gebruikt die strikt genomen niet correct is. Een zwart gat is ook niet echt een gat, in de Melkweg moet je de melk weg denken en donkere materie of energie is niet echt donker (hun tegenpolen lichte materie/energie bestaan niet of hebben een andere betekenis). De BB is inderdaad geen knal (geen geluid) en ook geen explosie in een of andere omringende ruimte. Het is de ruimte zelf die uitzet, net zoals het vel van een ballon overal tegelijk wordt uitgerekt als je de ballon opblaast (ook dat kan misleiden, want de kracht waardoor de ruimte uitzet, zit in de ruimte zelf, en er is geen externe ‘opblazer’).

      De term Big Bang, of vertaald, Oerknal, leidt (bij het grote publiek) wel vaker tot misverstanden, ook omdat de media graag de zaken spectaculair verwoorden i.p.v. erop te wijzen dat de vergelijking (zoals alle vergelijkingen dat heten te doen) wat mank loopt en dat dan ook even te duiden.

Speak Your Mind

*