Voyager 1 sonde ziet voor het eerst galactische waterstofstraling

Je zou wellicht kunnen denken dat de op 5 september 1977 vanaf Cape Canaveral Air Force Station in Florida gelanceerde sonde Voyager 1 van z’n welverdiende pensioen geniet en langzaam maar zeker het zonnestelsel uitdobbert. Nou vergeet het maar. Voyager 1 bevindt zich in de buitenste regionen van de heliosfeer van de zon, op een afstand van maar liefst 118,9 Astronomische Eenheid, 17,7 miljard km van ons vandaan. En daar ver van ons verwijderd zijn z’n stokoude instrumenten er in geslaagd om iets unieks waar te nemen, namelijk Lyman-alpha (Lyα) straling (golflengte 121,6 nm) van bronnen uit de Melkweg. Die straling ontstaat als een electron overspringt van de ‘grondtoestand’ van een waterstofatoom naar een hoger energieniveau. Lyα straling is al eerder waargenomen, maar dat was altijd afkomstig van zeer ver verwijderde sterrenstelsels, die zich in de reïonisatiefase van het vroege heelal bevinden. De straling in dergelijke stelsels houdt verband met het ontstaan van jonge sterren. Probleem met het waarnemen van ‘galactische waterstof’, d.w.z. afkomstig uit onze eigen Melkweg, is dat er een enorme stoorzender in de buurt staat: de zon. Die genereert óók Lyα straling en dat verhinderd het waarnemen van galactische Lyα straling. Alsof je de Melkweg wilt zien in hartje Amsterdam, zoiets. Maar de Voyager 1 heeft nu kennelijk het punt bereikt dat ‘ie zich ver genoeg van de stoorzender bevindt en dat resulteerde erin dat een team Franse, Russische en Amerikaanse sterrenkundigen onder leiding van Rosine Lallement (Observatoire de Paris) in de data van Voyager 1 voor het eerst galactische Lyα straling kon onderscheiden. Men denkt dat ook hier de straling komt van jonge, hete sterren. Bron: Physics World.