Credit: ESO/MUSE consortium
Een nieuw innovatief instrument, MUSE (Multi Unit Spectroscopic Explorer) geheten, is met succes geïnstalleerd op de Very Large Telescope (VLT) van de ESO-sterrenwacht op Paranal, in het noorden van Chili. MUSE heeft tijdens zijn eerste geslaagde waarnemingsperiode gekeken naar verre sterrenstelsels, heldere sterren en andere testobjecten. Nadat MUSE in september 2013 na uitgebreide tests voorlopige goedkeuring werd verleend, werd hij vanuit Europa naar de ESO-sterrenwacht op Paranal in Chili verscheept. Hij werd weer in elkaar gezet in het basiskamp van de sterrenwacht, om vervolgens voorzichtig naar zijn nieuwe bestemming, Unit Telescope 4 van de VLT, te worden getransporteerd. MUSE is de jongste telg van de tweede generatie van instrumenten waarmee de VLT wordt uitgerust. (De eerste twee waren X-shooter en KMOS; de volgende, SPHERE, volgt binnenkort.)
Deze compositiefoto van het ongewone poolringstelsel NGC4650A is opgebouwd uit gegevens van het nieuwe instrument MUSE van ESO’s Very Large Telescope. Voor elk deel van het stelsel is het licht in zijn samenstellende kleuren ontleed. Dat toont niet alleen de bewegingen van verschillende delen van het stelsel, maar geeft ook een indicatie van zijn chemische samenstelling en andere eigenschappen. De afbeelding is gebaseerd op een mozaïek van drie MUSE-datasets die werden verkregen kort nadat het instrument begin 2014 zijn eerste licht opving.
Voor het maken van de kleurenafbeelding zijn bepaalde delen van spectrum geselecteerd. Daarnaast zijn de gloeiende stervormingsgebieden in de merkwaardige schijf rond het sterrenstelsel ingekleurd om hun snelheden aan te geven – ten opzichte van het centrum van het stelsel komen blauwe gebieden door de rotatie van de schijf op ons af en bewegen rode gebieden van ons vandaan.
Credit: ESO/MUSE consortium/R. Bacon
De leider van het team en principal investigator voor het instrument, Roland Bacon (Centre de Recherche Astrophysique de Lyon, Frankrijk), is opgelucht: ‘Het is voor tal van mensen een werk van jaren geweest, maar het is gelukt! Het lijkt vreemd dat deze zeven ton wegende constructie van optica, mechanica en elektronica nu een fantastische tijdmachine is voor het doorgronden van het vroege heelal. We zijn erg trots op deze prestatie – MUSE zal de komende jaren een uniek instrument blijven.‘MUSE zal zich onder meer gaan verdiepen in de prille begintijd van het heelal om de ontstaanswijze van sterrenstelsels te onderzoeken, in de bewegingen van materie in nabije sterrenstelsels en in hun chemische eigenschappen. Daarnaast zal hij planeten en manen in ons zonnestelsel gaan onderzoeken, stervormingsgebieden in de Melkweg en het verre heelal. Dit unieke en krachtige onderzoeksinstrument maakt gebruikt van 24 spectrografen om licht in zijn samenstellende kleuren te ontleden om zowel beelden als spectra van hemelgebieden vast te leggen. Het produceert driedimensionale afbeeldingen van het heelal met een spectrum voor elke pixel als de derde dimensie. Tijdens de daarop volgende analyse kan de astronoom de gegevens langslopen en verschillende weergaven van het object op verschillende golflengten bekijken, net zoals je een tv op een andere frequentie kunt afstemmen door van kanaal te veranderen.
Deze afbeelding laat zien hoe het nieuwe instrument MUSE van ESO’s Very Large Telescope een driedimensionaal beeld geeft van de Orionnevel. Voor elk deel van dit spectaculaire stervormingsgebied is het licht in zijn samenstellende kleuren ontleed, wat gedetailleerde informatie oplevert over de chemische en fysische eigenschappen van elk punt.
Tijdens de daaropvolgende analyse kan de astronoom de gegevens langslopen en verschillende weergaven van het object op verschillende golflengten bekijken, net zoals je een tv op een andere frequentie kunt afstemmen door van kanaal te veranderen.
De afbeelding is gebaseerd op een mozaïek van vele MUSE-datasets die werden verkregen kort nadat het instrument begin 2014 zijn eerste licht opving.
Voor de ‘platgeslagen’ kleurenafbeelding links zijn drie verschillende spectraalgebieden geselecteerd – aangegeven als doorsneden van de datakubus. Hoewel het resultaat indrukwekkend is, toont het slechts een klein deel van de informatie van de volledige driedimensionale MUSE-dataset.
Credit: ESO/MUSE consortium/R. Bacon/L. Calá§ada
MUSE verenigt het ontdekkingspotentieel van een beeldvormend instrument met de meetcapaciteit van een spectrograaf, met gebruikmaking van de sterk verbeterde beeldscherpte van adaptieve optiek. Het instrument is gemonteerd op Unit Telescoop 4 van de VLT, die momenteel wordt omgebouwd tot een volledig adaptieve telescoop. Sinds begin 2014 hebben BACON en de overige leden van het MUSE-team op Paranal hun belevenissen vastgelegd in een reeks blog-posts die hier te volgen zijn. Het team zal de eerste resultaten van MUSE presenteren tijdens de komende 3D2014 workshop bij ESO in Garching bei München, Duitsland.
Deze spectaculaire nachtfoto toont het MUSE-instrument in de behuizing van de VLT Unit Telescope 4. Bovenaan is de buis van de telescoop te zien en op de voorgrond schittert MUSE. Door de opening van de behuizing schijnt de Melkweg naar binnen.
Credit: ESO/Ghaouti Hansali/Fernando Selman.
Bron: ESO.
Dit lijkt me een belangrijke doorbraak. Ik ben erg benieuwd naar de resultaten van het onderzoek met behulp van die MUSE in de naaste toekomst.